Του Άγη Βερούτη

Όταν ένα παιδί κακοποιείται και βιάζεται, όταν αλλοδαποί εργάτες πυροβολούνται επειδή ζητούν τα μεροκάματά τους, κι εμείς απλώς αλλάζουμε κανάλι, κάτι έχει σαπίσει βαθιά μέσα μας. 

Δεν είναι μόνο τα εγκλήματα. Είναι η σιωπή μας.

Η υπόθεση του Κολωνού το 2022 δεν ήταν μια ακόμη είδηση για το αστυνομικό δελτίο. Ήταν το χαστούκι που μας έδειξε πόσο βαθιά μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη παρακμή, και πόσο ρηχή έχει γίνει η κοινωνική μας συνείδηση.

Ένας άνθρωπος φαινομενικά κανονικός, "της διπλανής πόρτας", κακοποίησε και εκμεταλλεύτηκε ένα παιδί δώδεκα ετών. Οι αρχές έφτασαν σε καταδίκη ισοβίων. Η γυναίκα του κι η μάνα του παιδιού είχαν καταλάβει κάτι; Δεν θα μάθουμε ποτέ. 

Και τι έγινε μετά; Η κοινή γνώμη κουράστηκε. Τα δελτία ειδήσεων γύρισαν σε άλλα θέματα. Ο θυμός μας και η φρίκη κράτησε όσο ένα διαφημιστικό διάλειμμα.

Η φρίκη έσβησε, όπως πάντα. Γιατί μάθαμε να ξεχνάμε γρήγορα. Να χωνεύουμε και τη φρίκη.

Όταν ένα παιδί βιάζεται και η χώρα απλώς "προχωράει", δεν φταίνε μόνο οι ένοχοι. Φταίμε κι εμείς που το επιτρέψαμε να περάσει. Η σιωπή δεν είναι ουδέτερη. Είναι συνενοχή.

Και δεν είναι η πρώτη φορά όμως που βλέπουμε τέτοιο έργο φρίκης. 

Το 2013 στη Νέα Μανωλάδα, αλλοδαποί εργάτες της γης (πιθανόν παράνομα στη χώρα μας) οι οποίοι ζητούσαν τα δεδουλευμένα τους, δέχθηκαν πυροβολισμούς. Τριάντα πέντε τραυματίες. Στην Ελλάδα. Όχι σε κάποια χώρα χωρίς κράτος δικαίου. Στην Ελλάδα του 2013.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα για τράφικινγκ από τον εργοδότη, κρίνοντας ότι οι άνθρωποι αυτοί υπήρξαν θύματα καταναγκαστικής εργασίας. 

Δηλαδή δουλείας!

Κι όμως, η λέξη "Μανωλάδα" ξαναέγινε απλώς συνώνυμο της φράουλας…

Τις πληγές σβήνει ο χρόνος. 

Όχι την ευθύνη!

Η υπόθεση του Κολωνού και της Μανωλάδας δεν είναι δύο ασύνδετα περιστατικά. Είναι δύο όψεις της ίδιας κοινωνικής παθολογίας: της αδιαφορίας. Είτε πρόκειται για ένα παιδί, είτε για διακόσιους εργάτες, ο άνθρωπος στην Ελλάδα του 2025 μοιάζει να είναι αναλώσιμος.

Πόσες φορές περάσαμε δίπλα από τη φρίκη και κάναμε πως δεν τη βλέπουμε, για να μην μπλέξουμε;

Μιλάμε για την κοινωνική πρόοδο, για τις πανανθρώπινες αξίες, για το κράτος δικαίου. Όμορφες λέξεις που όμως αποδεικνύεται ότι δεν έχουν  περιεχόμενο. Γιατί αν δεν θυμώνεις μπροστά στην εκμετάλλευση και την απαξία της ανθρώπινης ζωής, τότε δεν έχεις αξίες, έχεις συνήθειες.

Η δικαιοσύνη κινείται, ναι. Αργά αλλά κινείται. Η κοινωνία; Μένει ακίνητη, κοιμισμένη στον καναπέ της. Η αγανάκτησή της κρατάει μέχρι το επόμενο σκάνδαλο. Και μετά σιωπή.

Η σιωπή όμως είναι σαν τη μούχλα, που όσο την ανέχεσαι εξαπλώνεται παντού.

Θυμάμαι κάποτε αυτή η χώρα ήξερε να εξανίσταται. Τώρα ξέρει να ξεχνάει. Κάποτε η ντροπή σήμαινε κάτι. Τώρα χρειαζόμαστε σκηνοθέτη για να συγκινηθούμε.

Όταν δεν μας σοκάρει πια ένα φρικτό έγκλημα, έχουμε ήδη αλλοιωθεί. Όταν η εκμετάλλευση γίνεται ρουτίνα, η κοινωνία έχει πεθάνει από μέσα προς τα έξω και απλώς δεν το ’χει καταλάβει.

Δεν χρειάζεται να ψάχνουμε τους ενόχους μόνο στα πρόσωπα των δραστών. Ας κοιτάξουμε και στον καθρέφτη. Εκεί βρίσκεται το υπόλοιπο του προβλήματος. Γιατί όσο επιτρέπουμε τη φρίκη να ξεχνιέται, τόσο της δίνουμε χώρο να ξαναγεννηθεί.

Τι στο διάολο συμβαίνει μ’ εμάς;

Ίσως απλώς να μάθαμε να ζούμε χωρίς συνείδηση. Χωρίς καθρέφτη. 

Και τίποτα δεν είναι πιο επικίνδυνο απ’ αυτό.

agissilaos@gmail.com