Του Άγη Βερούτη

Αν κάποιος νομίζει ότι η επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα είναι σήμερα το κεντρικό πολιτικό ζήτημα, κάνει λάθος. 

Ο πρώην πρωθυπουργός μπορεί να οργανώνει το comeback του με προσεκτικά βήματα και με τη βοήθεια "πολύ ισχυρών” φίλων, αλλά το πολιτικό παιχνίδι δεν περιστρέφεται γύρω από εκείνον. Η πραγματική απειλή για το Μαξίμου δεν βρίσκεται στα αριστερά έδρανα της βουλής, αλλά στο κέντρο, και λέγεται ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ, όπως ο κόσμος αντιλαμβάνεται πλέον, βλέπει πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη εμφανίζει ορατές ρωγμές. Η κόπωση της δεύτερης τετραετίας, οι αδικαιολόγητες ολιγωρίες και τα συσσωρευμένα λάθη δημιούργησαν έδαφος για αντίδραση. Το ΠΑΣΟΚ-ΚινΑλ βλέπει ότι ο πρωθυπουργός πληρώνει πλέον δημοσκοπικά το κόστος των επιλογών του, και ετοιμάζεται για διμέτωπη σύγκρουση που θα στοχεύσει να ανατρέψει τους πολιτικούς συσχετισμούς, ή τουλάχιστον να αποστερήσει την αυτοδυναμία από τη Νέα Δημοκρατία στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. 

Τα νούμερα μιλούν πλέον ξεκάθαρα. Η Νέα Δημοκρατία καταγράφει καθοδικά σταθερά ποσοστά γύρω στο 21,4 %, ενώ το ΠΑΣΟΚ επίσης παραμένει σταθερό γύρω στο 12,2 %, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της Interview. 

Η διαφορά που χωρίζει τα δύο κόμματα βρίσκεται στις 9,2 μονάδες, με σημαντικές απώλειες για το κυβερνών κόμμα από τον Ιούνιο, όταν τότε βρισκόταν στο 25,9 %. Ενώ ο Τσίπρας εμφανίζεται στο 26%, στο ερώτημα καταλληλότητας για πρωθυπουργός, με μόλις 6 μονάδες παρακάτω από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο 31%.

Αυτά τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα: η Νέα Δημοκρατία έχει χάσει έδαφος και η απόσταση του ΠΑΣΟΚ έχει μειωθεί. Η ΝΔ δεν ελέγχει πλέον απόλυτα τον πολιτικό χώρο, και εμφανίζει σημάδια πιθανόν δύσκολα αντιστρέψιμης ως μη-αντιστρέψιμης κόπωσης. Αυτό δημιουργεί ευκαιρία ανόδου για το ΠΑΣΟΚ, και δυνατότητα ρυθμιστικού ρόλου, ιδίως αν οι εκλογικές συνθήκες απαιτήσουν μετεκλογική συνεργασία κομμάτων, δηλαδή η ΝΔ αποτύχει να εξασφαλίσει αυτοδυναμία.

Ο Αλέξης Τσίπρας ούτε οφείλει να είναι, ούτε πιθανότατα δεν πρόκειται να γίνει, ο φόβος του Κυριάκου Μητσοτάκη. Κάποιες αισιόδοξες δημοσκοπήσεις ή παρασκηνιακή στήριξη δεν αρκούν για να συμπρωταγωνιστήσει πολιτικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο κ. Τσίπρας σήμερα δεν διαθέτει ούτε οργανωμένο κόμμα, ούτε ξεκάθαρη στρατηγική. 

Η Αριστερά θα τον αντιμετωπίσει με περισσότερη επιφύλαξη παρά ανακούφιση, ενώ ο ρόλος του στη διαμόρφωση της επόμενης κυβέρνησης μοιάζει το λιγότερο αδύναμος.

Αντίθετα, ο Νίκος Ανδρουλάκης γνωρίζει ότι τώρα είναι η ευκαιρία της ζωής του! 

Η σταθερή παρουσία του στην πολιτική ζωή, σε περιόδους εσωτερικής αμφισβήτησης, του προσφέρει αναγνώριση ότι δεν το βάζει κάτω. Αν δε, η ΝΔ δεν καταφέρει να πετύχει αυτοδυναμία, ο Ανδρουλάκης θα είναι αυτός που θα καθορίσει τη νέα πολιτική σκακιέρα.

Προς το παρόν, το ΠΑΣΟΚ δεν υποχωρεί. Καθορίζει τα όρια μέσα στα οποία θα κινηθεί, και τα χαράζει ακριβώς εκεί όπου πονάει περισσότερο το Μαξίμου: στον κατηγορηματικό αποκλεισμό του Μητσοτάκη για πρωθυπουργού σε πιθανή συγκυβέρνηση, ως όρο για να συνεργαστεί κυβερνητικά με τη ΝΔ. 

Ο Ανδρουλάκης έχει ήδη ξεκαθαρίσει με κατηγορηματικό τρόπο: εάν η Νέα Δημοκρατία δεν καταφέρει να έχει αυτοδυναμία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραμείνει αρχηγός της, το ΠΑΣΟΚ δεν θα συνεργαστεί με τη ΝΔ! Αυτή η δημόσια δήλωση στέλνει μήνυμα ότι δεν θα υπάρξει μετεκλογική ανοχή με τα τρέχοντα πρόσωπα.

Αυτή η στάση του ΠΑΣΟΚ αλλάζει τα ως τώρα δεδομένα. 

Οι μονοδιάστατες αφηγήσεις, περί δήθεν διμέτωπης μάχης της ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ και με τον Τσίπρα ως αντίπαλο καταρρέουν. 

Ο κύριος αντίπαλος του Μαξίμου λέγεται σήμερα ΠΑΣΟΚ. Και δεν πρόκειται για μια άτυπη απειλή αλλά για στρατηγική επιλογή του Ανδρουλάκη και του επιτελείου του. Ακόμα και η Άννα Διαμαντοπούλου, κατ’ εξοχήν μετριοπαθής πολιτικός, ακολουθεί πλέον πολεμική ρητορική έναντι της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Όσο το Μαξίμου συνεχίζει τις πολιτικές αστοχίες, τα σκάνδαλα και τον οικονομικό διωγμό της εκλογικής βάσης της ΝΔ, δηλαδή της παραγωγικής οικονομίας των μικρομεσαίων και της πολύπαθης Μεσαίας Τάξης που σήκωσε στους ώμους της τη χώρα στα πέτρινα χρόνια της χρεοκοπίας, τόσο θα βλέπει την αυτοδυναμία με τα κυάλια, να μοιάζει όλο και πιο μακρινή, ως αδύνατη.

Το ΠΑΣΟΚ που απευθύνεται στα ίδια μετριοπαθή στρώματα, που νιώθουν προδομένοι από τη δεύτερη διακυβέρνηση ΝΔ, στέλνει δυνατά το μήνυμα ότι μια ψήφος εμπιστοσύνης στο ΠΑΣΟΚ και διαμαρτυρίας προς τη ΝΔ, δεν θα οδηγήσει στη… λάθος κυβέρνηση με ευθύνη ΠΑΣΟΚ. Υπάρχουν κόκκινες γραμμές, και το ΠΑΣΟΚ τις καθορίζει.

Αυτός ο "κανόνας αποκλεισμού Μητσοτάκη" λειτουργεί πολιτικά και συμβολικά. 

Σε σύγκρουση με τη λογική μιας αυτοματοποιημένης συναίνεσης "για να κυβερνηθεί η χώρα”, ο Ανδρουλάκης θέτει όρια: δεν θα υποχωρήσει και δεν θα αποδεχθεί καμία τετελεσμένη συνεργασία. Θα είναι αυτός που θα θέσει τους όρους της συνεργασίας, και ο βασικός όρος του θα είναι η διαδοχή επικεφαλής της κυβέρνησης.

Αυτό είναι κάτι που προκαλεί τριγμούς στην επικρατούσα πολιτική κουλτούρα.

Το ΠΑΣΟΚ οργανώνει από τώρα την αντεπίθεσή του μεθοδικά: δημιουργεί αφήγημα κυβερνησιμότητας, επενδύει στην τεχνογνωσία και την αναγνωρισιμότητα των στελεχών του, ετοιμάζει προτάσεις που τουλάχιστον να μοιάζουν φιλολαϊκές και προετοιμάζεται για μετωπική μάχη. 

Η εσωτερική πρόκληση είναι επιτακτική: θα καταφέρει να ενεργοποιήσει τους πρωτοκλασάτους; Η συμμετοχή προσώπων όπως ο Παύλος Γερουλάνος και η Άννα Διαμαντοπούλου θα οξύνει τη δυναμική του Κινήματος. Αλλά η εμφάνιση του Τσίπρα, ακόμη κι ως παίκτης της μεθεπόμενης μέρας, των εκλογών του 2031, θα λειτουργήσει σαν φρένο. Πολλοί θα αντιδράσουν, και η στρατηγική επιλογή του Ανδρουλάκη θα δοκιμαστεί.

Ήδη, ο Χάρης Δούκας μπήκε δυναμικά στη μάχη, συγκρουόμενος με τρία Υπουργεία, ενώ ο Μιχάλης Κατρίνης ανεβάζει τους αντιπολιτευτικούς τόνους. 

Στο Ζάππειο, στις 3 Σεπτεμβρίου, πιθανόν να σημάνει η επίσημη έναρξη της Μεγάλης Σύγκρουσης.

Η εικόνα πλέον είναι ξεκάθαρη: το ΠΑΣΟΚ θέλει να επιβάλει ατζέντα, να θέσει κανόνες και κόκκινες γραμμές. Το ΠΑΣΟΚ θα διεκδικήσει ρόλο πρωταγωνιστή. 

Ο πολιτικός χάρτης της χώρας αναδιατάσσεται. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν ποιος διαθέτει τα νεύρα, την πειθώ και τη σταθερότητα να υπερασπιστεί τη θέση του. Και το ΠΑΣΟΚ έχει ήδη μπει αποφασιστικά στο παιχνίδι.

Ο Τσίπρας θα επιχειρήσει κάποια επάνοδο, πιθανότατα ως κομπάρσος τώρα, αλλά με στόχευση στις μεθεπόμενες εκλογές, του ‘31. Τότε θα έχει ως αντίπαλο τον όποιον εκλεκτό του κ. Ανδρουλάκη από τη ΝΔ, για να διεκδικήσει ξανά τη σειρά του. 

Τότε ο κ. Ανδρουλάκης, θα ολοκληρώσει τη συνεισφορά του στα πολιτικά δρώμενα της χώρας;

Ή θα αποδεχθεί να συνταχθεί κάτω από τη σκιά του κ. Τσίπρα, για να μετέχει της εξουσίας;

agissilaos@gmail.com