Του Άγη Βερούτη

Πολύ μελάνι έχει χυθεί για την εκρηκτική πρόοδο του ΑΙ στα προηγούμενα δύο χρόνια, όσο και για τις εμπορικές επιλογές των ΗΠΑ για να διατηρήσουν πάσει θυσία την πρωτοκαθεδρία στον τομέα, και να παρεμποδίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε αυτές τις τεχνολογίες, ενώ η Κίνα μπλοκάρει τις εξαγωγές από σπάνιες γαίες προς τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι απαραίτητες για την παραγωγή υπερσύγχρονων επεξεργαστών τελευταίας γενιάς και μπαταριών υψηλής απόδοσης.

Για να μπορέσουμε να εμβαθύνουμε στο "γιατί” συμβαίνει αυτό, πρέπει πρώτα να ξεκαθαριστεί το "τί υπόσχεται να προσφέρει” το ΑΙ και "πώς θα το επιτύχει”, και κατόπιν, πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την παγκόσμια πυραμίδα οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος.

Ως τομέας της τεχνολογίας, το ΑΙ δεν είναι κάτι το εντελώς καινούργιο. Πριν 70 χρόνια, ο Άλαν Τούρινγκ καθόρισε τον τρόπο αξιολόγησης της τεχνητής νοημοσύνης.

Από το ξεκίνημα της εποχής των υπολογιστών, ερευνητικός στόχος ήταν η δημιουργία συστημάτων decision support, που να μπορέσουν να υποστηρίξουν τη λήψη αποφάσεων, αντί ανθρώπων. Ήδη, στη δεκαετία του ‘90 γίνονταν οι πρώτες ερευνητικές προσπάθειες αυτο-οδηγούμενων οχημάτων από το ΜΙΤ, με μικρά νευρωνικά δίκτυα, τα οποία οδηγούσαν ένα βανάκι και το κρατούσαν στο δρόμο για λίγες εκατοντάδες μέτρα.

Το 2017, με μια θρυλική πλέον ανακοίνωση, ερευνητές του Google Brain and Information Sciences Institute προσέφεραν διέξοδο στη δραματική επιτάχυνση των απαραίτητων υπολογισμών σε νευρωνικά δίκτυα, με το paper "Attention is all you need” [https://arxiv.org/abs/1706.03762].

Σύντομα, μετά από αυτό, μόλις 5 χρόνια μετά, η OpenAI παρουσίασε τη δημοφιλέστερη πλατφόρμα Παραγωγικού ΑΙ, το ChatGPT το 2022.

Το ΑΙ, όπως εξελίσσεται σήμερα, υπόσχεται να πολλαπλασιάσει την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και των κρατών.

Ο τρόπος που το ΑΙ προσπαθεί να πετύχει την αύξηση της παραγωγικότητας, είναι 

α) ενισχύοντας την απόδοση καθενός ανθρώπου που αξιοποιεί εργαλεία ΑΙ, ή 

β) υποκαθιστώντας μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων εργαζομένων ανθρώπων, τόσο σε περίπλοκες γνωσιακές ή γραφειακές εργασίες (white-collar), όσο και σε χειρωνακτικές (blue-collar).

Αν σκεφτούμε με Μαρξιστικούς όρους, όταν επιτευχθεί αυτό, αρχικά θα χαλαρώσει το συσχετισμό εργασίας/κεφαλαίου για την παραγωγή πλούτου, ώσπου τελικά να το αποσυνδέσει. Στο μέλλον, Κεφάλαιο συν ΑΙ θα μπορούν να παράγουν πλούτο χωρίς την ανάγκη ανθρώπινης εργασίας.

Για παράδειγμα, μια εταιρεία συμβούλων έπρεπε ως τώρα να αφιερώσει 1.000 ανθρωποώρες 5 εργαζομένων της, για να συντάξει ένα Στρατηγικό Πλάνο για μεγάλο πελάτη της. Με ένα εξειδικευμένο Agentic AI σύστημα θα μπορεί να συντάξει ένα εξίσου καλό πλάνο, έστω με 500 ανθρωποώρες τριών εργαζομένων της. Έχει μόλις αυξήσει την παραγωγικότητά της κατά 100%! 

Αναλογιστείτε τώρα τί θα συμβεί στο κόστος σύνταξης (⇓) ενός top Επιχειρηματικού Πλάνου, όταν επιτευχθεί το Artificial General Intelligence (AGI), όπου τα συστήματα ΑΙ θα εξισωθούν σε νοητική ικανότητα με τον άνθρωπο!!! 

Με την τεχνολογία ανθρωποειδών ρομπότ, όπως αυτή που εξελίσσουν η Tesla, η Boston Dynamics και αρκετές κινέζικες εταιρείες, στοχεύουν να είναι εφικτό να αντικαταστήσει μια εταιρεία τεράστιο αριθμό από εξειδικευμένους χειρώνακτες εργάτες. 

Π.χ. για να μαζεύουν φράουλες ή ελιές, για να φροντίζουν ηλικιωμένους, για να δουλεύουν σε ορυχεία ένα χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, για να επισκευάζουν ασανσέρ σε πολυκατοικίες, ή για να ξεφορτώνουν τα κοντέινερ που φτάνουν με φορτηγό στις 4:00 το χάραμα στο κέντρο διανομής. Αν μάλιστα το κόστος leasing ενός ανθρωποειδούς ρομπότ είναι $1 δολάριο την ώρα, το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιήσει υπάρχουσες υποδομές που ήδη έχουν φτιαχτεί και είναι διαθέσιμες για ανθρώπους - εργάτες... ποιος θα ενδιαφέρεται αν το κόστος της εργατοώρας στην Κίνα είναι $4 δολάρια, ενώ στις ΗΠΑ είναι $14 ή $24;

Αν δούμε και τα αυτο-οδηγούμενα οχήματα, που το ΑΙ δειλά-δειλά κάνει την είσοδό του, μπορούμε να υπολογίσουμε εύκολα ότι ένα αυτο-οδηγούμενο φορτηγό που διασχίζει μια ήπειρο σε 40 ώρες οδήγησης, προχωρώντας 24 ώρες το 24ωρο χωρίς να διακόψει, παρά μόνο για ανεφοδιασμό καυσίμου, και με κόστος οδήγησης €0, έχει εντελώς διαφορετική οικονομική απόδοση από ένα φορτηγό, όπου ο άνθρωπος-οδηγός του έχει από το νόμο δικαίωμα σε μόνο 8 ώρες οδήγησης ημερησίως και μισθό αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ το χρόνο. Στη μια βδομάδα που θα πάρει τον οδηγό να ολοκληρώσει την διαδρομή του από την αφετηρία ως τον προορισμό, το αυτο-οδηγούμενο όχημα θα έχει ολοκληρώσει τριπλάσια απόσταση στις 5 εργάσιμες ημέρες του οδηγού, και παραπάνω από άλλη μια φορά την απόσταση στις 2 ημέρες του ρεπό του!

Αν δε μπούμε και στο αντικείμενο της άμυνας, οι διαφορές είναι τεράστιες, καθώς ο σημαντικότερος παράγοντας κόστους είναι η διαφύλαξη της ζωής του χειριστή. Τα αεροπλάνα που ήδη λειτουργούν με χειρισμό από ΑΙ κάνουν μηδενικά λάθη στη στόχευση, κάνουν ελιγμούς σε επιταχύνσεις g που θα σκότωναν και τον ικανότερο πιλότο, και δεν χρειάζονται 10 χρόνια εκπαίδευσης για να αλλάξουν τύπο αεροπλάνου, ενώ δημιουργούν νέες στρατηγικές εκτέλεσης της αποστολής λόγω των ακραίων ικανοτήτων τους, που κανείς άνθρωπος δεν θα μπορούσε να να προγραμματίσει καθώς είναι εκτός του εμπειρικού πλαισίου του.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ένα υποβρύχιο drone που κουβαλά πυρηνικές κεφαλές, το οποίο δεν χρειάζεται να κρατά το εσωτερικό του στη μια ατμόσφαιρα για να επιβιώσει ένα ανθρώπινο πλήρωμα, και λόγω αυτής της δυνατότητας να εξισώνει εξωτερική και εσωτερική πίεση λειτουργεί μισό χιλιόμετρο βαθύτερα από όσο το πιο σύγχρονο υποβρύχιο. Αν αυτό εξοπλιστεί με ανάλογα όπλα που να του επιτρέπουν την επίτευξη στόχων στην επιφάνεια, όποιος το διαθέτει είναι ανίκητος στους 5 ωκεανούς. 

Σκεφτείτε ένα σμήνος από ευτελούς αξίας drones λίγων εκατοστών, όπου καθένα κουβαλά μισό κιλό εκρηκτικό και είναι αναλώσιμο, να εκτελεί μια αποστολή χωρίς GPS ή ασύρματο ή επικοινωνία με το κέντρο του, και απλά ενημερώνει με μια φωτογραφία όταν εκτελεστεί η αποστολή του.

Όποιος αποκτήσει πρώτος αυτή την τεχνολογία, ουσιαστικά γίνεται στρατιωτικά κυρίαρχος και μπορεί να εμποδίσει οποιονδήποτε άλλον να τη δημιουργήσει. Οι εφαρμογές είναι αναρίθμητες.

Νομίζω δεν χρειάζεται να μπούμε σε περισσότερο βάθος για να καταλάβει κανείς ότι το ΑΙ υπόσχεται να δώσει απεριόριστο αριθμό εργατικών χεριών σε οποιονδήποτε φτάσει πρώτος (ή πλησιάσει) στο επίπεδο νοημοσύνης του ανθρώπου, ενώ ταυτόχρονα του δίνει και την επιλογή να εμποδίσει οποιονδήποτε άλλον από το να αποκτήσει αυτή την δυνατότητα.

Τόσο για τις ΗΠΑ, όσο και για την Κίνα, η επίτευξη αυτής της τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας απεριόριστου πλούτου, χρησιμοποιώντας σχεδόν μηδενικού κόστους ΑΙ εργάτες και στρατιώτες, εξασφαλίζοντάς του την παγκόσμια ηγεμονία.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η ανησυχία για τον εκτροχιασμό του Αμερικανικού χρέους στα $36 τρισεκατομμύρια δολάρια μοιάζει ζήτημα που λύνεται με την απλή μέθοδο των τριών, αν η Αμερική διπλασιάσει το σημερινό ΑΕΠ της σε βάθος λίγων εβδομάδων, με ανάπτυξη εκατοντάδων εκατομμυρίων, σχεδόν δωρεάν, ρομποτικούς εργάτες και στρατιώτες!

Αναρωτιέται κανείς, γιατί ο Τραμπ ανακοίνωσε το πρόγραμμα Stargate, $500 δισεκατομμύρια επένδυση για την Τεχνητή νοημοσύνη στα επόμενα 4 χρόνια; 

Σε μελλοντικό άρθρο θα δούμε γιατί η Ταϊβάν, λόγω της εταιρείας TSMC, έχει κομβικό ρόλο σε αυτό το ράλι προς το AGI. Ρόλο τον οποίο η Κίνα δεν προλαβαίνει να υποκαταστήσει μόνη της στο σύντομο μέλλον. 

Πώς θα επηρέαζε η απώλεια της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν την έκβαση αυτής της κούρσας για παγκόσμια οικονομική και στρατιωτική παντοδυναμία; 

Θα το δούμε και αυτό, σε λίγες μέρες...

agissilaos@gmail.com