Του Γεωργίου Ι. Μάτσου*

Ιούνιος 2025: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ‘κυνηγά’ αμήχανα τον Τραμπ στη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Αυτός δεν του ρίχνει ούτε ένα βλέμμα. Η περιφρόνηση που εισέπραξε τότε ο πρωθυπουργός ερμηνεύτηκε – δικαιολογημένα – ως ήττα της Ελλάδας.

Δεκέμβριος 2025: Η εκλογή Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup ερμηνεύεται – εξίσου δικαιολογημένα – ως επιτυχία της Ελλάδας.

Άλλαξε κάτι από Ιούνιο έως Δεκέμβριο; Απολύτως τίποτε. Η δε επιτυχία πιστώνεται αναμφίβολα στον πρωθυπουργό. Στον αντικυβερνητικό τύπο υποστηρίχθηκε η εκλογή Πιερρακάκη ως επιτυχία του τελευταίου, όχι του πρωθυπουργού. Τούτο όμως ουδόλως ισχύει: Η εκλογή Πιερρακάκη είναι η αντίστροφη όψη του νομίσματος της περιφρόνησης που εισέπραξε ο Μητσοτάκης από τον Τραμπ τον Ιούνιο.

Ο προσεκτικός παρατηρητής των διεθνών εξελίξεων διαπιστώνει ότι οι διακρατικές σχέσεις "αποεθνοποιούνται" διαρκώς. Παράδειγμα η Τσεχία: Μάρτιο 2024 αναλάμβανε μεγάλη διεθνή πρωτοβουλία για την αγορά 800.000 βλημάτων πυροβολικού για την Ουκρανία. Υπό τον νέο πρωθυπουργό, Αντρέι Μπάμπις, η Τσεχία παύει κάθε χρηματοδότηση προς την Ουκρανία. Η Τσεχία λοιπόν ως έθνος υποστηρίζει την Ουκρανία ή όχι;

Ακόμη περισσότερο για τις ΗΠΑ: Υπό τον Μπάιντεν υποστήριζαν καθαρά την Ουκρανία. Υπό τον Τραμπ διακόπηκε η παροχή δωρεάν όπλων και η χρηματοδότηση της ηρωικά αγωνιζόμενης χώρας. Το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ είναι με την Ουκρανία ή όχι; Άλλο εθνικό συμφέρον έχουν οι ΗΠΑ υπό τον Μπάιντεν και άλλο υπό τον Τραμπ; Και άλλο υπό τον επόμενο Δημοκρατικό πρόεδρο;

Αντίστοιχα ζητήματα θα ετίθεντο για τη Γερμανία, εάν αναλάμβανε τη διακυβέρνηση η AfD. Ομοίως για τη Γαλλία, εάν κυβερνούσε το Front National.

Στον πλανήτη υπάρχουν πλέον δύο υπερεθνικά στρατόπεδα. Σε αυτά μετέχουν πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες με πολιτική δράση (Μασκ, Σόρος οι χαρακτηριστικότεροι), το δε εκλογικό σώμα διαιρείται οριζοντίως, εν μέρει και διακομματικά (χαρακτηριστικές οι αποκλίσεις του Ρεπουμπλικανού Lindsey Graham και της Δημοκρατικής Tulsi Gabbard στις ΗΠΑ).

Ο πόλεμος Ουκρανίας – Ρωσίας αποτελεί χαρακτηριστική αντίθεση των δύο στρατοπέδων. Επίσης, η λαθρομετανάστευση. Το ένα στρατόπεδο την αποστρέφεται, το άλλο την ανέχεται, αν δεν την ενθαρρύνει. Επίσης, η πράσινη ενέργεια. Το στρατόπεδο Τραμπ διακηρύσσει "drill, baby, drill". Το αντίπαλο στρατόπεδο προωθεί ολοκληρωτική απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Κλπ.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανήκει ξεκάθαρα στο ‘άλλο’ στρατόπεδο από του Τραμπ. Χωρίς αδιαμφισβήτητο πολιτικό ηγέτη, καταχρηστικά θα μπορούσε να αποκληθεί "στρατόπεδο Σόρος", όχι διότι η επιχειρηματική αυτή οικογένεια έχει πράγματι τόσο μεγάλη επιρροή στο αντίπαλο του Τραμπ στρατόπεδο, αλλά διότι διαχρονικά είναι ο σταθερότερος παράγοντας αυτού του στρατοπέδου.

Η ένταξη Μητσοτάκη στο αντίπαλο του Τραμπ στρατόπεδο εξηγεί πολλά. Την προσήλωσή του στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Την ανοχή στη λαθρομετανάστευση (80% των αιτήσεων ασύλου στην Ελλάδα γίνονται δεκτές). Τη σθεναρή υποστήριξη προς την Ουκρανία, πέραν του πλαισίου των διεθνών δικαιικών αρχών, της ένταξης στο δυτικό στρατόπεδο και της σκέτης ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ. Και βέβαια, τη ‘φυσική’ αντιπαλότητα προς τον Τραμπ, εξαιτίας της οποίας ο τελευταίος του επέδειξε περιφρόνηση.

Ακριβώς η ένταξη στο αντίθετο του Τραμπ στρατόπεδο έφερε και την εκλογή Πιερρακάκη. Καθώς η μεγάλη πλειονότητα των κρατών της Ευρωζώνης (με εξαίρεση τη Σλοβακία και ίσως την Ιταλία) πρόσκεινται στο στρατόπεδο αυτό, ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη – συγκεκριμένα αυτής, όχι οποιοσδήποτε Έλληνας υπουργός Οικονομικών – θα θεωρούνταν από αυτό το στρατόπεδο κατάλληλος. Τα περί θεαματικής επανάκαμψης της Ελλάδας κλπ. είναι καλά για (δικαιολογημένα, αυτή τη φορά) φιλοκυβερνητικά πρωτοσέλιδα. Ο Πιερρακάκης, όμως, εξελέγη εξαιτίας της ’φυσικής’ ένταξης του πρωθυπουργού στο αντι-Τραμπ στρατόπεδο.

Τούτο πολύ περισσότερο, όταν αντίπαλος του Πιερρακάκη ήταν ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου, χώρας που καλείται να προβεί σε κεκαλυμμένη κατάσχεση κεφαλαίων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας εν μέσω αντιδράσεων, ακόμη και της ΕΚΤ. Το φιλοουκρανικό στρατόπεδο ουδέποτε, στο παραπάνω πλαίσιο, θα εξέλεγε τον Βέλγο υπουργό. Θα εξέλεγε έναν "δικό του".

Η αιτία αυτή της εκλογής Πιερρακάκη ως προέδρου του Eurogroup θέτει το ερώτημα, εάν η εκλογή αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπέρ της Ελλάδας.

Διότι οι Έλληνες εκπρόσωποι σε διεθνείς οργανισμούς δεν έχουν ισχυρή παράδοση υπεράσπισης των ελληνικών συμφερόντων. Χαρακτηριστικότατο το συμβάν του Δεκεμβρίου 2006: Η Κομισιόν πρότεινε το πάγωμα οκτώ εκ των 35 κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης της Τουρκίας, λόγω μη αποδοχής κυπριακών πλοίων και αεροσκαφών σε τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια. Κατά τη συζήτηση, ο Κύπριος Επίτροπος είχε προτείνει το πάγωμα 16, αν θυμάμαι καλά, κεφαλαίων ενώ ο Γάλλος 18. Δύο περισσότερα από τον Κύπριο. Ο Κύπριος Επίτροπος δικαιολογήθηκε ότι όφειλε να συμπεριφερθεί ‘ευρωπαϊκά’ και όχι ‘κυπριακά’. Διερωτάται όμως κανείς: Ο Γάλλος Επίτροπος ήταν λιγότερο ‘Ευρωπαίος’ από τον Κύπριο; Πόσο ‘αντιευρωπαϊκό’ θα ήταν να προταθεί ολοσχερές πάγωμα της τουρκικής ένταξης, που έτσι κι αλλιώς έκτοτε ‘σέρνεται’.

Το ίδιο ερώτημα τίθεται για τον Πιερρακάκη. Ο Βέλγος υπουργός θεωρήθηκε ακατάλληλος, διότι θα υπερασπιζόταν τα συμφέροντα της χώρας του. Ο Πιερρακάκης θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας του, εάν χρειαστεί; Δεν χρειάζεται καν να βάλει πρώτα τη χώρα του και μετά την Ευρώπη – αν και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα το έπρατταν. Ας βάλει δεύτερη έστω την Ελλάδα. Αλλά να μην μοιάσει στον Κύπριο Επίτροπο που ήθελε να είναι λιγότερο ‘Έλληνας’ και περισσότερο ‘Ευρωπαίος’ από τον Γάλλο.

Η ελληνική κοινωνία αδυνατεί δομικά να υπερασπιστεί τον εαυτό της με την αναγκαία αυτοπεποίθηση. Οι Έλληνες υπέρμετρα συχνά διαχωρίζουν τη στάση τους αναλόγως υποθέσεων ασχέτων με τα ελληνικά συμφέροντα. Η ‘ποδοσφαιρική’ ένταση υποστήριξης της Ουκρανίας ή της Ρωσίας σήμερα έχει την ίδια, βαθιά συμπλεγματική αφετηρία με τα "αγγλικόν", "γαλλικόν" και "ρωσικόν" κόμματα της μετεπαναστατικής περιόδου.

Κάθε σημαντικός ξένος πρέπει να αντιμετωπίζεται με τον δέοντα σεβασμό. Από τον Μασκ και τον Σόρος, μέχρι τον Τραμπ και τον Ζελένσκι, πρέπει να σεβόμαστε τους πάντες. Να μην γινόμαστε όμως υποτακτικοί τους. Ας μην ξεχνούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι πρωτίστως υπερασπίζονται τα δικά τους συμφέροντα. Ναι μεν επιβάλλεται εμείς να τους σεβόμαστε, όμως ουδείς αντίστροφα θα σεβαστεί εμάς, εάν εμείς δεν υπερασπιστούμε τα δικά μας συμφέροντα.

Προσωπικές πολιτικές προτιμήσεις στις ηγεσίες πάντα θα υπάρχουν. Προηγούνται όμως τα ελληνικά συμφέροντα. Όταν αυτό εσωτερικευθεί από όλους και καταστεί κριτήριο δράσης, τότε θα μας σέβονται άπαντες. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση εντάσσεται στο αντίπαλο στρατόπεδο κάποιου ισχυρού. Τότε η ανάδειξη Έλληνα σε διεθνή θέση θα αποβαίνει και πρακτικά υπέρ της Ελλάδας, χωρίς να παραβλάπτεται το job description της θέσης.

*Δ.Ν., Δικηγόρος