Του Γεωργίου Ι. Μάτσου*

Οι πρωταγωνιστές των σπαραξικάρδιων βίντεο σφαγής προβάτων λόγω ευλογιάς, ανήκουν σε σχεδόν ξεχασμένο ανθρωπότυπο: Άνθρωποι της προκοπής μάχονται για επιβίωση στο αφιλόξενο για αυτούς σήμερα, όντας παρόντες στη ζωή και στο πιάτο μας μέσα από την ελληνική φέτα και το ελληνικό αρνί, ικανοποιώντας την ανάγκη μας για ποιοτική ελληνική τροφή.

Οι εικόνες αυτές που, προξενώντας άκρατη συμπάθεια για τους πρωταγωνιστές τους, κινητοποίησαν τον (έτοιμο από καιρό) ανεπίσημο επικοινωνιακό κυβερνητικό μηχανισμό, θέτουν επιτακτικά ερωτήματα: Μέχρι τις 29-11-2025 είχαν σφαγιαστεί 433.229 ζώα, σε σύνολο 7.774.172 ελληνικών προβάτων, ποσοστό 5,57% στο σύνολο και ανησυχητικά υψηλό.

Δεν υπήρχε άλλος τρόπος αντιμετώπισης; Δεν υπάρχει εμβόλιο; Οι κτηνοτρόφοι οδηγούνται σε καταστροφή και απόγνωση. Κινδυνεύει όλη η επιχειρηματική αλυσίδα, ζωοτροφών, τυροκομίας κλπ. Οι πάντα τσιγγούνικες κρατικές αποζημιώσεις δεν καλύπτουν τα βασικά. Η επαναδημιουργία ζωικού κεφαλαίου είναι πολύ δύσκολη επιχειρησιακά, οικονομικά, αλλά και ψυχολογικά πια για αυτούς τους ανθρώπους.

Παραδόξως, δεν βλέπουμε τηλεοπτικούς ή διαδικτυακούς καυγάδες ειδικών για τις σφαγές. Ίσως διότι η κυβέρνηση δεν έχει έτοιμες γραμμές επικοινωνιακής άμυνας. Ίσως όμως και διότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου παρενέβη (21-11-2025), ποινικοποιώντας εμμέσως ακόμη και τη συζήτηση για τον εμβολιασμό, θυμίζοντας παραγγελία της προκατόχου του στις 7-4-2025 για την πυρόσφαιρα των Τεμπών.

Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και οι ειδικοί που επιλεκτικά προσέλαβε (εξοβελίζοντας κάθε άλλον ειδικό με αντίθετη άποψη), θεωρούν τον εμβολιασμό λάθος, διότι έτσι η νόσος θα εγκαθίστατο μόνιμα στην ελληνική επικράτεια, που πρέπει να κρατηθεί "ελεύθερη ευλογιάς". Έτσι, δεν έχει δώσει έγκριση σε κανένα εμβόλιο.

Παρά όμως τις μαζικές σφαγές, το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται. Ο στόχος "χώρα ελεύθερη ευλογιάς" ακούγεται πια οξύμωρος.

Τα ερωτήματα είναι πολλά:

• Είναι η νόσος επικίνδυνη για τον άνθρωπο; Μάλλον όχι.

• Πρόκειται για νέα νόσο; Μάλλον όχι.

• Αντιμετωπιζόταν ανέκαθεν με μαζικές σφαγές; Αν ήταν έτσι, η κυβέρνηση θα μας το είχε πει.

• Σε άλλες χώρες με όμοιο πρόβλημα, εφαρμόζεται όμοια αντιμετώπιση; Μάλλον όχι.

• Γιατί το πρόβλημα, παρά τις σφαγές, δεν έχει αντιμετωπιστεί μέχρι σήμερα;

Τμήμα της κοινής γνώμης υποψιάζεται ότι η ευλογιά μπορούσε να αντιμετωπιστεί αλλιώς, αλλά η κυβέρνηση την συντηρεί σκοπίμως, προκειμένου να συσκοτιστούν οι παρανομίες του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Πληροφορίες της στήλης από ειδικούς, συγκρίνουν τις δύο εκδοχές ως εξής:

Εμβόλιο: Τα μειονεκτήματά του είναι:

α) Περιλαμβάνει ζωντανό στέλεχος του ιού.

β) Η προστασία που παρέχει δεν είναι πλήρης.

γ) Το ζωντανό στέλεχος προξενεί τη νόσο σε κάποια ζώα των κοπαδιών. Έτσι, το ίδιο το εμβόλιο διαδίδει την ασθένεια.

Σφαγές κοπαδιών: Πλεονεκτούν έναντι του εμβολίου για την ταχεία και οριστική εξάλειψη της ασθένειας, αλλά μόνον εάν παράλληλα λαμβάνονται αυστηρά μέτρα ελέγχου της μετακίνησης των ζώων, ώστε να παύσει η μετάδοση της ασθένειας.

Τα μειονεκτήματα εφαρμογής των παράλληλων μέτρων είναι τα εξής:

α) Τα ζώα μετακινούνται υποχρεωτικά, όταν οδηγούνται στο σφαγείο για κρέας. Τούτο καθιστά δυσχερές το γενικό λοκντάουν (αν και θα μπορούσε να αποζημιώνεται το εισόδημα από τη μη πώληση ζώων για κρέας, αντί για τα σφαγμένα ζώα, ενώ η τροφοδοσία με κρέας θα μπορούσε προσωρινά να βασιστεί σε εισαγωγές).

β) Το λοκντάουν μπορεί μεν να υποκατασταθεί με περιορισμό των μετακινήσεων αποκλειστικά προς σφαγεία με αυστηρή τήρηση υγειονομικών μέτρων, που θα περιόριζαν και εντέλει θα εξαφάνιζαν τη νόσο. Τούτο φαίνεται μάλιστα ότι πράγματι έτεινε να συμβεί, όταν για λίγο καιρό τα μέτρα είχαν εφαρμοστεί αυστηρά. Επήλθε όμως χαλάρωση αρχικά στο μπαϊράμι, όταν μουσουλμάνοι κτηνοτρόφοι στη Θράκη μετακίνησαν ζώα για τη θρησκευτική τους γιορτή, υπό πλήρη ανοχή των αρχών. Αντίστοιχα συνέβησαν αργότερα σε Χριστιανικά πανηγύρια σε όλη τη χώρα, με αποτέλεσμα να αναζωπυρωθεί η ασθένεια και να φθάσουμε στα 433.229 σφαγμένα ζώα.

γ) Απαιτείται αυστηρή διενέργεια απολυμάνσεων. Στην πράξη όμως αυτό φαίνεται να μην τηρήθηκε, μεταξύ άλλων διότι κάποιοι σταθμοί απολυμάνσεως στελεχώνονταν μόνον από 8 π.μ. με 2 μ.μ. (σε ‘δημοσιοϋπαλληλικό’ ωράριο).

δ) Ενόψει Χριστουγέννων, οι αρμόδιοι φαίνεται ότι διερευνούσαν νέα χαλάρωση των περιορισμών μετακίνησης των ζώων.

ε) Από τον Απρίλιο και μετά, οι εποχικές συνθήκες μετακίνησης των ζώων θα μεταβληθούν ριζικά. Εάν μέχρι τότε δεν έχει εξαλειφθεί η ευλογιά (κάτι πολύ απίθανό να συμβεί με τη μέχρι σήμερα χαλαρότητα), θα επικρατήσουν συνθήκες μαζικής μετάδοσης που ενδέχεται να οδηγήσει έως και σε γενική σφαγή των ελληνικών κοπαδιών.

Έχει το υπουργείο Plan B για την περίπτωση που δεν εξαλείψει τη νόσο μέχρι τον ιδιαίτερα επικίνδυνο Απρίλιο; Αντιλαμβάνεται την πολιτική και οικονομική ζημιά, εάν τελικά σφαγούν τότε πια πολύ περισσότερα ελληνικά κοπάδια;

Διότι η ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού είναι μονομερής στη μη τήρηση μέτρων περιορισμού της μετακίνησης και απολυμάνσεων. Ουδεμία ολιγωρία επιδεικνύεται στις σφαγές.

Οι δε αιτίες χαλάρωσης υγειονομικών και περιοριστικών της μετακίνησης μέτρων δείχνουν από προσχηματικές έως εξοργιστικές, παραβιάζοντας ευθέως τον πυρήνα της παραγγελίας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Προφανώς θα ήταν ανεκτή κοινωνικά και πολιτικά η σφαγή λίγων κοπαδιών, εάν εφαρμόζονταν αυστηρότατα περιοριστικά και απολυμαντικά μέτρα και είχε εξαλειφθεί η νόσος.

Σήμερα όμως σφάζονται πολύ επιμελώς χιλιάδες κοπάδια, χωρίς το υπουργείο να τηρεί εξίσου επιμελώς τα μέτρα περιορισμού της ασθένειας.

Αν η πολιτική αυτή οδηγήσει σε σφαγή όλων των ελληνικών κοπαδιών, θα έχει αποδειχθεί αναδρομικώς προτιμότερη η μόνιμη "εγκατάσταση" της ασθένειας στην Ελλάδα δια του εμβολίου (όπως έκαναν άλλες χώρες). Όμως τότε θα είναι πολύ αργά.

Η τόσο εύκολη, για το κράτος, σφαγή εκατοντάδων χιλιάδων προβάτων, δια της ύποπτης μονομερούς κρατικής ανοχής στη μη τήρηση των μέτρων περιορισμού της νόσου, αντιδιαστέλλεται με τον σεβασμό που το ίδιο κράτος επιδεικνύει στη ζωή των λύκων, ζώο αποδεδειγμένα επικίνδυνο για τα πρόβατα και, υπό προϋποθέσεις, για τον άνθρωπο.

Πρόσφατα ο αρμόδιος εισαγγελέας διέταξε μετακίνηση λύκων της Πάρνηθας προς τη ‘μακρινή’ βόρεια Ελλάδα. Πέραν της επιστημονικής αμφισβήτησης της ορθότητας της εισαγγελικής εκείνης εντολής, εκπλήσσει η αντιδιαστολή του σεβασμού στη ζωή των 50 περίπου λύκων της Πάρνηθας (αντί π.χ. να επιτραπεί το κυνήγι τους), έναντι των εντολών θανάτωσης τουλάχιστον 433.229 προβάτων.

Εντυπωσιάζει και η στάση των φιλοζωικών οργανώσεων, που θα αναμενόταν υπερασπιστική για τα πρόβατα, όπως και για τους λύκους. Ιδίως για τα γαλακτοφόρα πρόβατα, που δεν προορίζονται για κρέας.

Έχει λοιπόν αντιστραφεί πλήρως το κριτήριο κράτους και κοινωνίας; Προστατεύουμε τους λύκους και θανατώνουμε μαζικά τα πρόβατα;

Αυτό θέτει ευρύτερο ερώτημα για τις προτεραιότητές μας.

Σημεία των καιρών…

* Δ.Ν., Δικηγόρος