Του Δρα Αλέξανδρου Δρίβα*

Τις προηγούμενες μέρες Γερμανοί αξιωματούχοι έκαναν προβλέψεις σχετικά με τις εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης και κατά πόσον αυτές θα εξελιχθούν σε έναν πόλεμο μεταξύ Μόσχας και Γηραιάς Ηπείρου. Η Γερμανία, φαίνεται να πρωτοστατεί σε αυτές τις "προβλέψεις" οι οποίες όπως έχουμε δει στην ιστορία των διεθνών σχέσεων, μπορούν να εξελιχθούν σε αυτεκπληρούμενες προφητείες. Δυστυχώς, την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ προεδρεύει ένας ηγέτης ο οποίος δε δίνει σημασία στην ιστορία αλλά σε εφήμερες οικονομικές συμφωνίες. Παρόλα αυτά, η Ευρώπη έχει ακόμη τη δυνατότητα να δημιουργήσει κάποιες σχέσεις με τη Ρωσία οι οποίες δε θα είναι όπως ήταν πριν τον ρωσοουκρανικό πόλεμο (σχεδόν πλήρης εξάρτησης της Ε.Ε. από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες) αλλά ούτε και θα γίνεται λόγος για κάποιον -περίπου- Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο κίνδυνος να συρθεί ξανά η Ε.Ε. από το γερμανικό άρμα.

Η ιστορία της Ευρώπης άλλαξε για τα καλά από τότε που τα γερμανικά κρατίδια ενώθηκαν. Η ένωση αυτή έγινε εντός του αιώνα ειρήνης στην Ευρώπη και οι συνέπειες αυτής της γερμανικής ένωσης, ξεκίνησαν να λαμβάνουν χώρα το 1914 και συνεχίστηκαν σε δύο φάσεις. Η πρώτη ήταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η γερμανική αναζήτηση για ρεβάνς μετά την ήττα της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά έναν τρόπο, τα γερμανικά απόνερα της ένωσης κατά την όγδοη δεκαετία του 19ου αιώνα, επηρέασαν και τον Ψυχρό Πόλεμο. Η Γερμανία έγινε το σύνορο μεταξύ Δύσης και ΕΣΣΔ, αφού πρώτα υπέγραψαν οι Αμερικανοί στη θέση των Γερμανών το Πότσδαμ. 

Η Δυτική Γερμανία, -βάσει της λογιστικής προσέγγισης των ΗΠΑ- γλίτωσε όλες τις πολεμικές αποζημιώσεις. Αυτήν την αποφυγή καταβολής αποζημιώσεων, με θράσος η Γερμανία τις ονόμασε "γερμανικό θαύμα". Το οτι η Γερμανία δεν καθαρίστηκε ουσιαστικά ποτέ από το ναζιστικό της παρελθόν, (πολλοί ναζί υπήρξαν πρωτεργάτες του "οικονομικού θαύματος του Αντενάουερ") συνιστά μια άλλη συζήτηση, παράλληλη με την παραπάνω. Λόγω της απαγόρευσης επανεξοπλισμού της Γερμανίας μετά τους φρικτούς πολέμους που προκάλεσε, το Βερολίνο αναζήτησε εκείνο το κλειδί που θα της έδινε την πολυπόθητη γι’ αυτό περιφερειακή ηγεμονία επί της Ευρώπης. Η ΕΣΣΔ (και η μετέπειτα Ρωσία) έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό το "οικονομικό όχι και τόσο θαύμα" που πέτυχε η Γερμανία. Οι φτηνοί υδρογονάνθρακες από τη Ρωσία, έδωσαν στη Γερμανία τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη βαριά της βιομηχανία της οποίας την αξία, τη μετέτρεψε και νομισματικά στο ευρώ. Από εκεί και μετά, ξεκίνησε η Ευρώπη των πολλών κρίσεων, της λιτότητας, της ταύτιστης της εμπορικής πολιτικής της Γερμανίας με την ίδια την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και της παρακμής της Ε.Ε. που οδήγησε στην αναστολή της Συνθήκης Σένγκεν και βέβαια, του Brexit. Δε θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί πως αν τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν ήταν ταυτόχρονα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, η Ευρώπη θα ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτήν που είναι σήμερα. Με το ξέσπασμα του ρωσοουκρανικού πολέμου από τον οποίον η Γερμανία είχε να κερδίσει το τέλος της Ουκρανίας ως κόμβου υδρογονανθράκων μεταξύ Ρωσίας-Ευρώπης, (το Βερολίνο ήθελε να γίνει και ενεργειακός κόμβος ώστε να κρατά σε ομηρία την υπόλοιπη Ευρώπη) οι ειδικές σχέσεις Γερμανίας-Ρωσίας έλαβαν τέλος. Έτσι, η Γερμανία επιστρέφει στις "εργοστασιακές της ρυθμίσεις" και αφού πρώτα δέχτηκε για ακόμη μια φορά να συνθηκολογήσει, (αυτή τη φορά ενεργειακά) προτείνοντας ένα μοντέλο ανάπτυξης της Ευρώπης (δηλαδή της ίδιας της Γερμανίας) που αντιστοιχεί στην πολεμική οικονομία. Αφού τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της Κίνας τρώνε την αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας, το Βερολίνο σκέφτεται να κάνει πιο ανταγωνιστικά τα γερμανικά τανκς. 

Η γερμανική προπαγάνδα και κινδυνολογία και η ανάγκη για συνύπαρξη με τη Ρωσία.

Η Ρωσία έκανε έναν αναγκαίο πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτός ο πόλεμος εγκυμονούσε από τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Τον έκανε με λάθος τρόπο. Στις διεθνείς σχέσεις και με βάση τον πολιτικό ρεαλισμό, η Ιστορία φαίνεται να αρέσκεται στο να συγχωρεί λάθη μόνο στους λεγόμενους "Too Big To Fail", δηλαδή στους ισχυρούς. Η Ρωσία είναι πολύ μεγάλη για να αγνοηθεί και ταυτόχρονα, πολύ πιο ετοιμοπόλεμη από το κάθε ευρωπαϊκό κράτος της Βόρειας Ευρώπης που ακόμη δεν έχει καταλήξει στο αν χρειάζεται στρατηγική αυτονομία στην Ε.Ε. που δεν έχει καν κοινή εξωτερική πολιτική και βέβαια, που δεν έχει κάποιον ευρωστρατό. 

Η Ε.Ε. που έλυσε το πρόβλημα των εμβολίων όταν ο ιος έκανε τον κύκλο του, δεν είναι και πολύ φερέγγυα στο να εξασφαλίσει τα ευρωπαϊκά κράτη από έναν "ρωσικό κίνδυνο". Οι δηλώσεις που έρχονται από την πλευρά του Βερολίνου και από γερμανικές δεξαμενές σκέψης, απλώς ετοιμάζουν το επόμενο παραγωγικό μοντέλο της Γερμανίας το οποίο έχει άρωμα από "Back to the Future". Η ίδια η Γεωγραφία, δείχνει οτι απο τα Ουράλια Όρη μέχρι και τη Γαλλία, Ευρώπη και Ρωσία συνδέονται και επομένως, δε γίνεται η Ρωσία να αποκλειστεί (ποτέ δεν αποκλείστηκε έως τώρα) από την ευρύτερη ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας. 

Η περισυλλογή πάνω στην αμαρτωλή Ευρωπαϊκή Ιστορία είναι πιο χρήσιμη από το νέο γερμανικό παραγωγικό μοντέλο.

Από την γερμανική ένωση του 19ου αιώνα, επαναλαμβάνεται ένα πολύ επικίνδυνο μοτίβο στη Γηραιά Ήπειρο. Τα υπόλοιπα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη, δεν καταλαβαίνουν εγκαίρως (ίσως λόγω των δευτερογενών οφελών που έχουν να λαμβάνουν) τις γερμανικές προθέσεις και πολιτικές. Αυτή η αποφυγή της ανάγνωσης των τρόπων με τους οποίους εκφράζονται τα γερμανικά συμφέροντα επί της Γηραιάς Ηπείρου, φέρνει καταστροφές για την ίδια την Ευρώπη. Απόδειξη σε αυτό είναι ο τίτλος της Liberation η οποία όταν υιοθετήθηκε το ευρώ ως κορωνίδα της περίφημης "άριστης νομισματικής περιοχής", έγραφε πως η Γαλλία και τα άλλα κράτη της Ε.Ε. πέτυχαν νέα Συνθήκη των Βερσαλλιών χωρίς να ανοίξει μύτη. Στην πραγματικότητα, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Η Γερμανία έσπασε τη γραμμή Μαζινό χωρίς τουφεκιά. 

Η Ευρώπη (λόγω γεωπολιτικών και ιστορικών αιτιών που αγγίζουν εθνολογικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά) παράγει πολέμους. Η Γερμανία σήμερα, με τον εκάστοτε αξιωματούχο που βρίσκεται στη θέση του κ. Πιστόριους, εκμεταλλεύεται την απουσία γεωστρατηγικής σκέψης στην Ευρώπη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, συζητούνται πράγματα τα οποία αν τεθούν υπό το φως του ορθολογισμού, θα ακυρωθούν ως παράλογα. Τη στιγμή που το ΝΑΤΟ έχει πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη, γίνεται συζήτηση για το SAFE. Ακόμη και αν το SAFE έχει μια λογική για κάποιους, δεν μπαίνει στη συζήτηση η συμμετοχή του Ισραήλ, αλλά της Τουρκίας. Στο τέλος κάθε συζήτησης που οδηγεί σε λογικό τέλμα (από τη στιγμή που έχει χαρακτηριστικά προπαγάνδας) εξάγεται ένα συμπέρασμα του τύπου "η Τουρκία έχει μεγάλη αγορά". Σε εποχή που στην Ε.Ε. δεν υπάρχει σχέδιο για την Μέση Ανατολή και την Αφρική, η Γερμανία ετοιμάζεται για πολέμους που δε θα τολμήσει να κάνει ποτέ, εναντίον της Ρωσίας. Η πανάκεια εδώ, δεν βρίσκεται στο να αλλάξει η εγγενής αναθεωρητική προσέγγιση της Γερμανίας που βλέπει την Ευρώπη ως αυλή της. Η λύση βρίσκεται στο να μην αφήσουν τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη να γίνει ό,τι άλλο έγινε στο παρελθόν από πλευράς της Γερμανίας. Ο ενδοευρωπαϊκός διάλογος οφείλει να θέσει τη λογική πάνω από τις γερμανικές φιλοδοξίες, που μοιάζει με διάλογο διάσημης ταινίας. 

-Είναι πολλά τα λεφτά.
-Όχι αν δεν μπορείς να τα ξοδέψεις.

*Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων Παντείου Πανεπιστημίου