Του Γεωργίου Ι. Μάτσου*

Αρκετοί αιφνιδιάστηκαν με την έκταση που πήρε το θέμα των ΕΛΤΑ εντός του κυβερνώντος κόμματος και την ανταρσία των βουλευτών, καθώς η κακή οικονομική κατάσταση των ΕΛΤΑ δεν είναι σημερινό πρόβλημα. Ούτε είναι τα ΕΛΤΑ η πρώτη ΔΕΚΟ που απαξιώνεται.

Βέβαια, τα περισσότερα όσων λέγονται για τη σημασία των ΕΛΤΑ, ιδίως στην περιφέρεια, είναι ορθά. Παρά τούτο, δεν ήταν πάντως αναμενόμενο, να διαβάζουμε στο πολιτικό ρεπορτάζ ότι τα βέλη των βουλευτών της συμπολίτευσης αγγίζουν το Μαξίμου "πολύ περισσότερο από το ‘αντάρτικο’ στο νόμο για τα ομόφυλα ζευγάρια". Τέτοιας έντασης εσωτερική αντιπολίτευση δεν έχουμε δει στην πρόσφατη πολιτική ιστορία, ίσως από την προ 30ετίας συνεδρίαση της Κ.Ο. του τότε κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ για τα Ίμια, το 1996.

Είναι συνεπώς ευχερές ως πρώτο συμπέρασμα ότι η Κ.Ο. του κυβερνώντος κόμματος ήδη ήταν υπογείως "καζάνι που έβραζε". Και ότι τα ΕΛΤΑ ήταν μάλλον αφορμή για να ξεσπάσουν οι βουλευτές με ένα ζήτημα σχετικά ασφαλές από πολιτικής απόψεως. Ένα ζήτημα δηλαδή, που τους έδιδε τη δυνατότητα να αντιδράσουν με επαρκώς ισχυρό πολιτικά ορθό άλλοθι, όπως τη στήριξη της περιφέρειας, της νησιωτικότητας κλπ.

Τούτο αποκαλύπτει όμως πολλά για τις πραγματικές διαθέσεις των βουλευτών. Κυρίως, όσων δεν έχουν υπουργοποιηθεί και αντιλαμβάνονται πια ότι δεν πρόκειται να υπουργοποιηθούν. Καθότι το δέλεαρ της υπουργοποίησης ήταν ο τελευταίος λόγος νομιμοφροσύνης που συγκρατούσε κάπως τις διαθέσεις των βουλευτών.

Οι ενδείξεις ότι κάτι συνέβαινε στη συμπολιτευόμενη Κ.Ο. ήταν πολλές. Προ ενός περίπου έτους, βουλευτής επαρχίας, που δεν είχε απασχολήσει έως τότε ιδιαιτέρως την επικαιρότητα, καταχειροκροτούσε σε ανοικτή εκδήλωση πρόσωπο που μιλούσε με βαρείς χαρακτηρισμούς και βαρύτερους υπαινιγμούς εις βάρος του πρωθυπουργού. Το ότι μάλιστα το συγκεκριμένο μέλος της Κ.Ο. της ΝΔ χαρακτήρισε με ολύμπια ψυχραιμία το σχετικό… βίντεο (!) ως "προϊόν προπαγάνδας και παραπληροφόρησης", ήταν ενδεικτικό της ποιότητας των σχέσεων πρωθυπουργού και βουλευτών: Οι μεν βουλευτές δεν ήθελαν ανοικτό αντάρτικό κατά του πρωθυπουργού, παρά την κατά βάθος αρνητική στάση τους, ο δε πρωθυπουργός ευχαρίστως έκανε τα στραβά μάτια, ακόμη σε ατράνταχτες αποδείξεις (βίντεο) των βουλευτικών διαθέσεων, αρκεί οι βουλευτές να δείχνουν, επιφανειακά, πλήρη νομιμοφροσύνη.

Αν αυτό το κλίμα είχε εκδηλωθεί έστω και κατά λάθος με το ως άνω βουλευτικό χειροκρότημα εδώ και ένα χρόνο, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο έχει επιβαρυνθεί η κατάσταση έκτοτε στο εσωτερικό της ΝΔ. Ο πολύ πυκνός πολιτικός χρόνος που έχει διαρρεύσει έκτοτε, καταδεικνύεται από το ότι το περιστατικό με το ενθουσιώδες βουλευτικό χειροκρότημα κατά του πρωθυπουργού είχε συμβεί πριν και από αυτή ακόμη τη διαγραφή του πρώην πρωθυπουργού, Αντ. Σαμαρά, από την Κ.Ο. της ΝΔ.

Τα ΕΛΤΑ συνεπώς ανέδειξαν καταρχάς πόσο πολύ επιβαρυμένη ήταν η σχέση βουλευτών και κυβέρνησης.

Φαίνεται όμως ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνον αυτό. Αν μελετήσει κανείς προσεκτικά τα όσα αναφέρονται στα ρεπορτάζ για τα ΕΛΤΑ και ιδίως στο πολύ τεκμηριωμένο ρεπορτάζ του Capital, θα ανακαλύψει ότι η απαξίωση των ΕΛΤΑ αποτελεί σχεδόν ανοικτή κυβερνητική πολιτική.

Διότι σε αντίθεση με αυτά που επίμονα λέχθηκαν και υπονοήθηκαν αυτές τις ημέρες από κυβερνητικής πλευράς, τα ΕΛΤΑ έχουν εκ του νόμου υποχρέωση να διατηρούν τις ζημιογόνες – ναι, τις ζημιογόνες! – δραστηριότητές τους στην περιφέρεια, τις οποίες ζημίες είναι υποχρεωμένο το κράτος να χρηματοδοτεί. Αυτό ακριβώς είναι η "καθολική ταχυδρομική υπηρεσία" που προβλέπει ο νόμος 4053/2012: Μια εγκεκριμένη από την Ε.Ε. κρατική ενίσχυση των ΕΛΤΑ, που στοχεύει στη στήριξη της περιφέρειας. Αντιγράφοντας το ρεπορτάζ, τα ΕΛΤΑ "ως πάροχος της καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας έχουν την υποχρέωση να εξυπηρετούν καθημερινά κάθε πολίτη, ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας".

Όμως, η χρηματοδότηση αυτή, ενώ εγκρίνεται από την ΕΕΤΤ, δεν καταβάλλεται. Το κράτος είτε δεν την καταβάλλει ολόκληρη στα ΕΛΤΑ, είτε, τα τελευταία δύο χρόνια, δεν την καταβάλλει καν.

Τα ποσά που δεν καταβλήθηκαν κατ’ έτος έχουν ως εξής:

Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, το 2024 καταβλήθηκε μηδενικό ποσό (το ρεπορτάζ δεν αναφέρει το εγκεκριμένο ποσό), ενώ το 2025 καταβλήθηκαν 12 εκατομμύρια ως προκαταβολή για το 2024.

Συνολικά δηλαδή οφείλονται διαπιστωμένα 28,9 εκατομμύρια ευρώ από την κυβέρνηση στα ΕΛΤΑ, ενώ για το 2024 και το 2025 μαζί έχουν καταβληθεί μόνον 12 εκατομμύρια ευρώ και συνεπώς το ποσό που λείπει ενδέχεται να είναι, συγκριτικά με τα ποσά των προηγουμένων ετών, ακόμη και 30 εκατομμύρια ευρώ. Αν αυτά προστεθούν στα 28,9 εκ. ευρώ που διαπιστωμένα δεν έχει καταβάλει η κυβέρνηση, προκύπτει ένα ποσό περί τα 60 εκατομμύρια ευρώ που οφείλει το ελληνικό κράτος προς τα ΕΛΤΑ για τις υπηρεσίες καθολικού παρόχου, τη στιγμή που φέρεται να κινδυνεύει η βιωσιμότητα των ΕΛΤΑ.

Η μη καταβολή των οφειλομένων από το κράτος προς τα ΕΛΤΑ για τις συμφωνημένες ζημιογόνες υπηρεσίες τους θέτει σοβαρό ζήτημα ως προς την όλη κυβερνητική συμπεριφορά: Από τη μια, η επιχείρηση απαξιώνεται με κυβερνητικές ενέργειες, διότι η κυβέρνηση δεν καταβάλλει τα ποσά που οφείλει για το ζημιογόνο τμήμα δραστηριοτήτων. Από την άλλη, επισπεύδει το κλείσιμο των υπηρεσιών εκείνων που όφειλε η κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει, αλλά δεν χρηματοδότησε.

Δεν είμαστε μάλιστα σε περίοδο Μνημονίων ή ελλειμμάτων, για να επικαλεστεί η κυβέρνηση οικονομική στενότητα, όταν έχει υπερπλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ το 2024.

Τίθεται συνεπώς σοβαρότατο πολιτικό ζήτημα από την παραπάνω κυβερνητική συμπεριφορά.

Το θέμα ανατρέχει και στη σχέση των ΕΛΤΑ με τον ιδιωτικό ανταγωνισμό: Τα ΕΛΤΑ έχουν αναλάβει πάροχος καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας μέχρι το 2028. Εάν τα ΕΛΤΑ κλείσουν σήμερα 204 καταστήματά, θα είναι σε θέση να αναλάβουν εκ νέου την καθολική ταχυδρομική υπηρεσία ή θα βρεθούν σε ευνοϊκότερη θέση οι ιδιώτες ανταγωνιστές τους;

Τα ερωτήματα προς την κυβέρνηση για την εκ μέρους της παραβίαση του νόμου 4053/2012 είναι συνεπώς αμείλικτα. Η απαξίωση των ΕΛΤΑ φαίνεται να έχει γίνει με κυβερνητικές ενέργειες, ιδίως με τη μη πληρωμή του αντιτίμου της καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας. Το ότι αυτό αντικειμενικά ενισχύει τον ιδιωτικό ανταγωνισμό, πρέπει να εξεταστεί και συγκεκριμένως, κατά πόσο πράγματι ισχύει.

*Δ.Ν., Δικηγόρος