Του Νάσου Γούρα*

Σε έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη, η αυτοματοποίηση και η κλιματική αβεβαιότητα διαμορφώνουν νέους κανόνες στην επιχειρηματική λειτουργία, οι οργανισμοί καλούνται να αναζητήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα όχι αποκλειστικά στην τεχνολογία, αλλά στον άνθρωπο. Συγκεκριμένα, στις δεξιότητες εκείνες που αναδεικνύουν έναν εργαζόμενο σε συνδημιουργό της στρατηγικής και όχι απλό εκτελεστή της.

Η έννοια των "δεξιοτήτων του μέλλοντος" έχει περάσει ενεργά στο προσκήνιο. Και δεν είναι πια υπόθεση αποκλειστικά του HR.

Η Έρευνα που Αναδεικνύει την Κατεύθυνση

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Στρατηγικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Ιωάννης Θάνος, μέσα από πρόσφατη έρευνά του επισημαίνει ότι οι οργανισμοί του μέλλοντος θα επιβιώσουν και θα ευημερήσουν μόνον εάν επενδύσουν σε μεταγνωστικές και συμπεριφορικές δεξιότητες, όπως:

•Η ικανότητα προσαρμογής στην αλλαγή

•Η συναισθηματική νοημοσύνη

•Η δημιουργική επίλυση προβλημάτων

•Η ηγεσία υπό συνθήκες αβεβαιότητας

Παρόμοια ευρήματα παρουσιάζονται και στην ετήσια έκθεση του World Economic Forum (2025), η οποία κατατάσσει δεξιότητες όπως η "γνωστική ευελιξία", η "κριτική σκέψη" και η "ανθεκτικότητα" στις κορυφαίες για τη δεκαετία που έρχεται.

Οι Συμπεριφορές Μιλούν Πρώτες

Το ερώτημα που ανακύπτει είναι: πώς μπορεί μια επιχείρηση να εντοπίσει αυτές τις δεξιότητες στην πράξη; Η απάντηση είναι μέσω της συμπεριφοράς.

Οι δεξιότητες του μέλλοντος εκφράζονται μέσα από τις καθημερινές επιλογές, τον τρόπο που κάποιος αλληλεπιδρά, λύνει προβλήματα, λαμβάνει αποφάσεις και συνθέτει ιδέες. Ο εργαζόμενος που διατηρεί ψυχραιμία και θετική στάση στην πίεση δεν είναι απλώς "ανθεκτικός": δείχνει έμπρακτα την ικανότητά του να ηγηθεί. Η συνεργατική συμπεριφορά, η περιέργεια, η ικανότητα μάθησης και η ενσυναίσθηση είναι όλα παραδείγματα δεξιοτήτων που αναγνωρίζονται όχι μέσα από βιογραφικά, αλλά μέσα από την παρατήρηση.

Και αυτή η παρατήρηση δεν μπορεί να είναι αρμοδιότητα μόνο του Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού. Ο κάθε προϊστάμενος οφείλει να αναγνωρίζει, να ενισχύει και να αξιολογεί συμπεριφορές που χτίζουν τις δεξιότητες του αύριο.

Η Στρατηγική Σημασία της Συμπεριφορικής Αξιολόγησης

Η κλασική αξιολόγηση απόδοσης, βασισμένη αποκλειστικά σε αριθμητικούς στόχους, δεν μπορεί να αποτυπώσει με ακρίβεια την αξία ενός ταλαντούχου ανθρώπου στο σύγχρονο περιβάλλον εργασίας.

Αντιθέτως, η αξιολόγηση βάσει συμπεριφορών και δεξιοτήτων:

•Ενισχύει την εσωτερική κουλτούρα μάθησης και ανάπτυξης.

•Δημιουργεί αντικειμενικά δεδομένα για την κατάρτιση σχεδίων διαδοχής και ηγεσίας.

•Εστιάζει σε "μεταβιβάσιμες δεξιότητες" που μπορούν να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες ή ρόλους.

•Υποστηρίζει τον εντοπισμό των "high potentials"

•Ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο αποχωρήσεων ταλαντούχων ανθρώπων λόγω κακής αξιολόγησης ή παραμέλησης.

Προϋποθέτει, βέβαια, κατάλληλη κατάρτιση των προϊσταμένων στη χρήση εργαλείων και στη σύνδεση των παρατηρούμενων συμπεριφορών με στρατηγικές ανάγκες της επιχείρησης.

Ψυχομετρικά Εργαλεία και Κέντρα Αξιολόγησης: Από την Εκτίμηση στην Απόφαση

Σε αυτό το πλαίσιο, οι επιχειρήσεις καλούνται να κάνουν ένα βήμα παραπέρα: να εφαρμόσουν τεκμηριωμένες και επιστημονικές μεθόδους αξιολόγησης.

Τα ψυχομετρικά εργαλεία προσφέρουν αντικειμενικές μετρήσεις για στοιχεία όπως:

•Προφίλ προσωπικότητας

•Συναισθηματική νοημοσύνη

•Στυλ λήψης αποφάσεων

•Κίνητρα και αξίες

•Τα Κέντρα Αξιολόγησης αξιοποιούν προσομοιώσεις, μελέτες περίπτωσης (case studies), ομαδικές ασκήσεις και συνεντεύξεις για να παρατηρήσουν πώς ένας υποψήφιος ή εργαζόμενος εφαρμόζει στην πράξη τις δεξιότητες που δηλώνει ότι διαθέτει. Έτσι, η αξιολόγηση δεν είναι μόνο ακριβής, αλλά και ουσιαστικά δίκαιη.

Όπως σημειώνει και η McKinsey & Company (2024), οι εταιρείες που επενδύουν σε πολυδιάστατες μεθόδους αξιολόγησης δεξιοτήτων πετυχαίνουν 3 φορές υψηλότερη απόδοση σε έργα αλλαγής και καινοτομίας.

Από το HR στην Καθημερινή Ηγεσία

Οι δεξιότητες του μέλλοντος δεν είναι ιδέες προς συζήτηση στα σεμινάρια του HR. Είναι η βάση για την ηγεσία της καθημερινότητας. Και η ευθύνη για την αναγνώριση, την αξιολόγηση και την καλλιέργειά τους είναι υπόθεση όλων όσοι ηγούνται ομάδων – μικρών ή μεγάλων.

Ο κάθε manager, ο κάθε διευθυντής, ο κάθε επιχειρηματίας καλείται να μετατραπεί σε "ανιχνευτή ταλέντου". Όχι μόνο για να διατηρήσει ταλαντούχους ανθρώπους στον οργανισμό του, αλλά για να τους δώσει το κατάλληλο περιβάλλον να αναπτυχθούν και να ηγηθούν.

Συμπέρασμα: Η Δεξιότητα να Αναγνωρίζεις τις Δεξιότητες

Η εποχή απαιτεί νέα "μάτια". Αυτά που βλέπουν πίσω από το βιογραφικό, πίσω από τον τίτλο, πίσω από την εμπειρία. Η δεξιότητα να αναγνωρίζεις τις δεξιότητες – και τις συμπεριφορές που τις εκφράζουν – είναι αυτή που θα διαχωρίσει τους οργανισμούς που απλώς επιβιώνουν από εκείνους που καινοτομούν και ηγούνται. 

Η επένδυση στη συστηματική παρατήρηση συμπεριφορών, η ενσωμάτωση αξιολογητικών εργαλείων και η δέσμευση στην ανάπτυξη των ανθρώπων αποτελούν πλέον όχι μόνο παράγοντες επιτυχίας, αλλά και στρατηγικά πλεονεκτήματα.

*Director of Talent Development & Employee Excellence