Του Δημήτρη Παπασωτηρίου* (BA, MSc, MA, ELA/ESLog, PhD.c)

Το πρόβλημα του Κυπριακού, …είναι μόνο γεωπολιτικό; ή είναι και θεσμικό; Και η αλήθεια είναι απλή, όσο και ενοχλητική: ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν έχει αξιοποιήσει τη νομική του ισχύ εκεί που πρέπει. Ας δούμε το θέμα αλλιώς…

Γιατί να το δούμε αλλιώς; Διότι είναι, πρωτίστως, διεθνές αδίκημα με σαφή παραβίαση δεσμευτικών νομικών κειμένων, το οποίο όμως δεν έχει ποτέ μετατραπεί σε υπόθεση ενώπιον των αρμόδιων διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων! Γιατί;

Ιστορική Αναδρομή - "κατεχόμενη αλήθεια"

1974: Η Τουρκία εισβάλλει μονομερώς στην Κύπρο και καταλαμβάνει το 37% του νησιού.

1983: Η ανακήρυξη της οντότητας "ΤΔΒΚ" παραβιάζει ευθέως το Διεθνές Δίκαιο και τη Συνθήκη Εγγυήσεως.

2025: Συμπληρώνονται 51 χρόνια κατοχής, χωρίς ουσιαστική νομική αντίδραση από την πλευρά της Ελλάδας και της Κύπρου σε διεθνές δικαστικό επίπεδο.

Το Κυπριακό είναι πρόβλημα; ή διεθνές αδίκημα;

Παρά την ύπαρξη πλήρους και ισχυρής νομικής βάσης, ουδεμία σοβαρή θεσμική ενέργεια έχει δρομολογηθεί στα αρμόδια δικαιοδοτικά δικαστικά όργανα:
Η Τουρκία:
– Παραβιάζει τη Συνθήκη Εγγυήσεως (1960)
– Παραβιάζει το Άρθρο 21 της Συνθήκης Λωζάνης (1923)
– Καταπατά το Άρθρο 2§4 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ
– Αγνοεί τα Ψηφίσματα 541 & 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας
– Διατηρεί κατοχικά στρατεύματα σε ευρωπαϊκό έδαφος

Και όλα αυτά χωρίς ποτέ να έχει λογοδοτήσει ενώπιον ενός διεθνούς δικαστηρίου. Μερικά ερωτήματα:
•Γιατί συμβαίνει αυτό;

•Γιατί επιλέχθηκε μια πολιτική στρατηγική "διαχείρισης" εις βάρος της νομικής στρατηγικής διεκδίκησης;

•Γιατί η διπλωματία Ελλάδας – Κύπρου επέλεξε να αποσιωπήσει τα κείμενα και ενέργειες που δικαιώνουν τον Κυπριακό Ελληνισμό;

Ενδεικτικά αναφέρω:

•Άρθρο 21 Συνθήκης Λωζάνης (1923): Η Τουρκία ρητά παραιτήθηκε από κάθε σχέση με την Κύπρο.

•Συνθήκη Εγγυήσεως (1960): Δεν επιτρέπει στρατιωτική παρέμβαση, διαμελισμό ή κατοχή.

•Ψηφίσματα ΟΗΕ 541 & 550: Απορρίπτουν την ΤΔΒΚ ως νομικά άκυρη οντότητα.

•VCLT (1969): Ορίζει ρητά ότι καμία συνθήκη δεν τροποποιείται μονομερώς (άρθρα 26, 54–55, 62).

•Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ (Άρθρο 2§4): Απαγόρευση χρήσης ή απειλής βίας.

•Πολλά άλλα…

Παρότι όλα τα παραπάνω τα οποία συγκροτούν συντριπτικά ισχυρή νομική βάση, η απουσία πράξης είναι αυτή που νομιμοποιεί τη στασιμότητα 51 ετών. Ιδού το γιατί;

Η Λύση – και ο τρόπος να έρθει

Η αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητας δεν θα προκύψει από "διασκέψεις και συναντήσεις ελπίδας" αλλά από συστηματική νομική δράση. Αυτό αποτελεί θεσμική και ιστορική υποχρέωση. 

Τι μπορεί και πρέπει να γίνει:

1. Μονομερής προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ) – ακόμη και χωρίς συνυποσχετικό. (Παράδειγμα: Ουκρανία κατά Ρωσίας, Γεωργία κατά Ρωσίας κ.ά.) Για το θέμα προβλέπονται ειδικές περιπτώσεις και εξαιρέσεις. Γιατί δεν έχουμε ενεργήσει σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο;

2. Αίτημα γνωμοδότησης από το ICJ (Διεθνές Δικαστήριο):
•είτε μέσω της Γενικής Συνέλευσης ΟΗΕ
•είτε μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας (όπου η Ελλάδα συμμετέχει για τα επόμενα δύο έτη (2025 και 2026))

3. Ενεργοποίηση του εθιμικού διεθνούς δικαίου, με βάση τη Σύμβαση της Βιέννης (1969) ως σημείο αναφοράς.

4. Συστηματική διεθνοποίηση των παραβιάσεων μέσω διεθνών νομικών forum (όχι μόνο πολιτικών ή δημοσιογραφικών).

5. Καμπάνια δημόσιας νομικής αποδόμησης της τουρκικής ρητορικής με σοβαρά, διαχρονικά επιχειρήματα.

Τελικά τι είναι το Κυπριακό; 

Διπλωματικό αδιέξοδο;

Διεθνές αδίκημα;

Πρόβλημα χωρίς λύση;

Όχι τίποτε από τα παραπάνω… είναι ένα ζήτημα παρατεταμένης και αδικαιολόγητης ανοχής παρανομίας.

Και το χειρότερο!; Δεν είναι επειδή πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει Διεθνές Δίκαιο.

Είναι επειδή δεν το ενεργοποιούμε, ενώ μπορούμε

Από το "Δεν Ξεχνώ” στο "Δεν Διεκδικώ” 

Ίσως τελικά να φταίει ότι ξεχάσαμε πως το Δίκαιο δεν αποδίδεται, αλλά διεκδικείται.

*Ο Δημητρης Παπασωτηρίου (dpapasot@otenet.gr) έχει εξαντλήσει ιεραρχία οργανισμών και επιχειρήσεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα από τις θέσεις Γενικού Διευθυντή, Προέδρου και Αναπληρωτή προέδρου. 
Σήμερα είναι Γενικός Διευθυντής της εταιρείας Digicom Systems AE καθώς και Σύμβουλος Διοίκησης και Στρατηγικού Σχεδιασμού εταιρειών Εφοδιαστικής Αλυσίδας με την εταιρεία Beyond the BEST IKE. Παράλληλα σήμερα είναι:
•        Αντιπρόεδρος του ILME - Institute Logistics Management Ελλάδας, 
•        Α/Μέλος ΔΣ της ΕΑΣΕ  - Ένωσης Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων), 
•       Μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του ΣΕΔΟΙ - Σύνδεσμος Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών
Είναι εφευρέτης, κάτοχος 2 βασικών πτυχίων, 4 μεταπτυχιακών και ολοκληρώνει το Διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Πειραιά σε θέματα εταιρειών 3PL.
Έχει εμπειρία ολοκλήρωσης 350+ Projects σε 7 χώρες και έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 8500 στελέχη επιχειρήσεων.