Του Δρ. Κώστα Ανδριοσόπουλου*

Στο HELLENiQ ENERGY Center for Sustainability and Energy (https://energy.alba.acg.edu/) η βιωσιμότητα δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμα πεδίο μελέτης, αλλά βασικό άξονα των δράσεων μας και της στρατηγικής μας. Από τις αρχές του έτους εργαζόμαστε συστηματικά για να αναδείξουμε τη σημασία της πράσινης χρηματοδότησης στην Ελλάδα. Το δείξαμε έμπρακτα με το πρώτο σεμινάριο που διοργανώσαμε για δημοσιογράφους με ειδική ενότητα γύρω από το sustainable finance, με τη σχετική μας ανάλυση για τους δείκτες βιωσιμότητας, αλλά και με την πρόσφατη συνάντηση εργασίας στην Τράπεζα της Ελλάδος.  

Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις 29 Ιουλίου έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα: από το δεύτερο εξάμηνο του 2026, η ΕΚΤ θα ενσωματώνει έναν "κλιματικό παράγοντα" στον τρόπο με τον οποίο αποτιμά τα ομόλογα που δέχεται ως εξασφαλίσεις για τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Πρόκειται για μια θεσμική τομή, η οποία ενσωματώνει τον κλιματικό κίνδυνο μετάβασης απευθείας στη λειτουργία του νομισματικού μηχανισμού της Ευρωζώνης.

Με απλά λόγια, τα εταιρικά ομόλογα που προέρχονται από τομείς με υψηλές εκπομπές θα θεωρούνται πιο επισφαλή και, ως εκ τούτου, θα "κουρεύονται" περισσότερο όταν χρησιμοποιούνται ως εξασφαλίσεις. Αυτό θα μειώνει την αξία τους στα μάτια της ΕΚΤ, άρα και τη δυνατότητα των τραπεζών να αντλούν χρηματοδότηση με βάση αυτά τα ομόλογα. Αντίθετα, ομόλογα από επιχειρήσεις με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα διατηρούν υψηλότερη αξία, γεγονός που συνεπάγεται και καλύτερους όρους δανεισμού.

Η απόφαση αυτή της ΕΚΤ δεν είναι θεωρητική. Δεν πρόκειται για μία ακόμα κατεύθυνση ή έκθεση καλών προθέσεων. Είναι μια αλλαγή πολιτικής με άμεσες, πρακτικές συνέπειες. Οι τράπεζες που κατέχουν σημαντικά χαρτοφυλάκια από τομείς με μεγάλο κλιματικό ρίσκο θα δουν τη συνολική τους εξασφάλιση να μειώνεται. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να χορηγούν νέα δάνεια. Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους, καθώς πλέον το κόστος κεφαλαίου θα εξαρτάται άμεσα από την περιβαλλοντική τους επίδοση.

Πέρα από τον τραπεζικό τομέα, το νέο αυτό πλαίσιο δημιουργεί μια ευρύτερη ανακατανομή κεφαλαίων σε όλο το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όπως δείχνουν και οι μέχρι τώρα μελέτες, οι επιχειρήσεις με υψηλές εκπομπές ήδη δανείζονται ακριβότερα. Με την προσθήκη του νέου αυτού "κλιματικού παράγοντα", η διαφορά αυτή αναμένεται να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Η απόφαση της ΕΚΤ αποτελεί το πιο σαφές μέχρι σήμερα βήμα προς την ενσωμάτωση του κλίματος στον πυρήνα της οικονομικής πολιτικής. Δείχνει ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν μπορεί πλέον να αγνοεί την ενεργειακή μετάβαση, όχι μόνο από την πλευρά της εταιρικής ευθύνης αλλά και από την πλευρά της καθαρής αποτίμησης του κινδύνου.

Για την Ελλάδα, αυτή η εξέλιξη είναι ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία. Οι επιχειρήσεις με υψηλή εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα πρέπει να επιταχύνουν την προσαρμογή τους. Παράλληλα, όμως, δημιουργείται ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για νέες, βιώσιμες επενδύσεις ΑΠΕ, πράσινων εναλλακτικών καυσίμων και ενεργειακής αποδοτικότητας

Στο HELLENiQ ENERGY Center for Sustainability and Energy, θα συνεχίσουμε να αναλύουμε τέτοιες εξελίξεις, να τις φέρνουμε κοντά στο ελληνικό κοινό και να στηρίζουμε με τεκμηριωμένο τρόπο τον σχεδιασμό πολιτικής, επιχειρηματικής στρατηγικής και χρηματοδότησης. 

Όλα τα παραπάνω, καθώς και τις νέες τάσεις στην αγορά ενέργειας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, θα έχουμε την ευκαιρία να τις αναλύσουμε διεξοδικά στο προσεχές 9o Southeast Europe Energy Forum 2025. Πρόκειται για ένα ετήσιο συνέδριο του Ελληνοαμερικάνικου Εμπορικού Επιμελητηρίου και της Ελληνικής Εταιρείας Ενεργειακής Οικονομίας (ΗΑΕΕ), το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 5 Σεπτεμβρίου.

Το στίγμα των εξελίξεων θα δώσουν αξιωματούχοι, διοικητικά στελέχη, ακαδημαϊκοί και επιστήμονες από την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

*Καθηγητής Χρηματοοικονομικών και Ενεργειακής Οικονομίας και Διευθυντής HELLENiQ ENERGY Center for Sustainability and Energy στο Alba Graduate Business School, Διευθύνων Σύμβουλος στην Akuo Energy Greece, Πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας στο ΕλληνοΑμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο