Του Γεωργίου Ι. Μάτσου*

Με την επίθεση στο Ιράν, το Ισραήλ ξεκίνησε μακρά κλίμακας πόλεμο που θα τελειώσει με πλήρη καταστροφή είτε του Ιράν, είτε του Ισραήλ: Το έντονα θρησκευτικό υπόβαθρο της διαμάχης αποκλείει εκατέρωθεν την υποχώρηση.

Για τους Ισραηλινούς, βιβλικούς απογόνους του Ισαάκ, η χώρα τους είναι τα ιστορικά τους εδάφη. Γιατί του Ισαάκ και όχι του Αβραάμ; Διότι ο Αβραάμ είχε ακόμη ένα παιδί με τη δούλη Άγαρ, τον Ισμαήλ, που είχε γεννηθεί με προτροπή της υπέργηρης συζύγου του Αβραάμ, Σάρας, προτού αυτή συλλάβει τον Ισαάκ. Όταν η Σάρα γέννησε τελικά τον Ισαάκ, ο Αβραάμ εξεδίωξε την Άγαρ και τον Ισμαήλ. Ο Ισαάκ έγινε γενάρχης των Εβραίων και ο Ισμαήλ των Αράβων (το "Αγαρηνοί" προέρχεται από την Άγαρ).

Το 71 μ.Χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τίτος κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ και διέκοψε απότομα την πολιτική και βιοτική σχέση των Εβραίων με την ιστορική τους κοιτίδα, που με σημερινούς όρους υπέστησαν εθνοκάθαρση. Ο Ιουδαϊσμός αποδυναμώθηκε κι άλλο στην περιοχή μετά την αποδοχή του Χριστιανισμού ως επίσημης ρωμαϊκής θρησκείας τον 4ο μ.Χ. αιώνα, όταν η πλειονότητα των κατοίκων του σημερινού Ισραήλ ασπάστηκε τον Χριστιανισμό.

Τα πράγματα άλλαξαν τον 7ο μ.Χ. αιώνα, όταν προέκυψε το Ισλάμ. Η θρησκεία αυτή διδάσκει οι Εβραίοι ήταν μεν αρχικώς ο περιούσιος λαός του Αλλάχ. Όμως συνεχώς θύμωναν τον Αλλάχ, σκοτώνοντας τους προφήτες που ο Αλλάχ έστελνε. Τελικά, ο Αλλάχ τους έστειλε τον Ιησού ("Αΐσα" στα αραβικά), τον Οποίο ούτε οι Εβραίοι ούτε οι Μουσουλμάνοι δέχονται για Χριστό και για Υιό του Θεού. Κατά το Ισλάμ γεννήθηκε πάντως από Παρθένο και ήταν ο προφήτης του Αλλάχ που θα έκρινε τον κόσμο. Και Αυτόν όμως οι Εβραίοι θέλησαν να Τον σκοτώσουν. Όμως ο Αλλάχ "τους την έφερε" και τελευταία στιγμή έβαλε πάνω στον Σταυρό έναν σωσία του Ιησού, ενώ πήρε τον Ιησού στον Ουρανό, μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία, όταν θα κρίνει τον κόσμο. 

Εξακόσια σχεδόν χρόνια μετά τον Ιησού, ο Αλλάχ τελικά αποφάσισε να πάψουν να είναι οι απόγονοι του Ισαάκ (οι Εβραίοι) ο περιούσιος λαός και να πάρουν τη θέση τους οι απόγονοι του Ισμαήλ, οι Άραβες. Το Ισλάμ εμφανίζεται λοιπόν ως "ορθή συνέχεια" του Ιουδαϊσμού. Γι’ αυτό τηρούν (με παραλλαγές) τον μωσαϊκό νόμο (π.χ. δεν τρώνε χοιρινό και κάνουν περιτομή). Και γι’ αυτό θεωρούν κι αυτοί την Ιερουσαλήμ ως ιερή τους πόλη.

Η Μέκκα, γενέτειρα του Μωάμεθ, και η Μεδίνα, πρώτη μουσουλμανική πόλη, χαρακτηρίστηκαν αμέσως ιερές πόλεις του Ισλάμ. Το Ισλάμ όμως δέχεται ως "μεγαλύτερο προφήτη" τον Ιησού και επειδή ο Ιησούς έδρασε εν πολλοίς στην Ιερουσαλήμ, θεωρούν κι αυτή ιερή τους πόλη. Αν συνυπολογιστεί το υπέρμετρο πολιτικό στοιχείο τού Ισλάμ, στο οποίο ο Αλλάχ φέρεται να υποσχέθηκε παγκόσμια κυριαρχία (εξ ου ο επεκτατισμός του), το Ισλάμ "πρέπει" να ελέγχει πρωτίστως τις τρείς ιερές του πόλεις, άρα και την Ιερουσαλήμ. Την κατέκτησαν το 638 μ.Χ. και, με εξαίρεση τις Σταυροφορίες, παρέμεινε υπό ισλαμικό έλεγχο (τουλάχιστον η παλιά πόλη) μέχρι το 1967.

Το Ισλάμ τείνει γενικότερα να θεωρεί όσες περιοχές έχει κατακτήσει "εσαεί" ισλαμικές. Η υποχώρησή του από άλλες περιοχές (π.χ. Ισπανία, Βαλκάνια) δείχνει μεν ότι η δοξασία αυτή δεν είναι απόλυτη. Ειδικώς για την Ιερουσαλήμ όμως η δοξασία αυτή είναι απόλυτη. Πρέπει να είναι υπό ισλαμικό έλεγχο. Θεωρώντας εαυτό "ανώτερη θρησκεία", προορισμένη για παγκόσμια επικράτηση, οι ιερές πόλεις του, άρα και η Ιερουσαλήμ, πρέπει να είναι μουσουλμανικές είτε ειρηνικά είτε δια των όπλων.

Ενώ λοιπόν αποδέχτηκαν την εγκατάλειψη άλλων εδαφών – π.χ. στην ανταλλαγή πληθυσμών με την Ελλάδα το 1923 ή στην ισπανική Reconquista – δεν αποδέχονται αποχώρηση των Παλαιστινίων από τις πατρογονικές εστίες τους. Η "Νάκμπα" του 1948, δηλαδή η μερική εθνοκάθαρση των Αράβων από το σημερινό Ισραήλ, είναι από τα μεγαλύτερα ισλαμικά τραύματα. Αντίστοιχα αντιμετωπίζεται σήμερα η προωθούμενη εθνοκάθαρση της Γάζας, που εκφράζει ανοικτά η αμερικανική πρόταση εγκατάστασης 1 εκ. Παλαιστινίων στη Λιβύη.

Δυστυχώς οι εθνοκαθάρσεις γίνονται ή δεν γίνονται ανεκτές από τη διεθνή κοινότητα αναλόγως πολιτικών προτεραιοτήτων ή του βαθμού προβολής τους. Η ολική εθνοκάθαρση των Αρμενίων από το Αρτσάχ του Αζερμπαϊτζάν ήταν σχεδόν σιωπηλή. Ενόσω άπαντες ξεσηκώνονται υπέρ της Γάζας, το νέο καθεστώς της Συρίας δολοφονεί μαζικά θρησκευτικές μειονότητες στα παράλια της Μεσογείου. Οι Έλληνες φύγαμε από Μικρά Ασία και Πόντο σχεδόν αδιαμαρτύρητα. Μόλις το 1994 αναγνωρίσαμε ως γενοκτονία την εξολόθρευση 353.000 εκ των εκεί Ελλήνων. Η μαζική εθνοκάθαρση του 1974 στην Κύπρο, είναι σαν να μην συνέβη – μιλούμε έτσι ουδέτερα για "επανένωση".

Τα παραπάνω επ’ ουδενί δικαιολογούν ουδεμία εθνοκάθαρση. Όμως τίθεται το ερώτημα, γιατί ειδικώς η παλαιστινιακή εθνοκάθαρση προβάλλεται έτσι όπως κάθε εθνοκάθαρση θα άξιζε να προβάλλεται. Η απάντηση είναι, η ισχυρότατη άρνηση των θυμάτων της να την αποδεχθούν. Το δε υπόβαθρο του βαθμού έντασης της άρνησης είναι θρησκευτικό.

Όλοι οι μουσουλμάνοι λοιπόν θα αντιτάσσονται πάντα στην κτήση της Ιερουσαλήμ από τους Ισραηλινούς. Οι περισσότεροι θα αντιτάσσονται έναντι οιουδήποτε εβραϊκού κράτους στην περιοχή, Διότι γνωρίζουν, κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια, ότι όσο υπάρχει κράτος του Ισραήλ στα αρχαία ιστορικά εδάφη των Εβραίων, θα επιδιώκει νομοτελειακά να έχει και την Ιερουσαλήμ, καθώς και οι Ισραηλινοί θεωρούν την Ιερουσαλήμ ιερή τους πόλη, συνυπολογιζόμενου και του πολιτικού στοιχείου που διέπει και τον Ιουδαϊσμό.

Για αυτόν τον λόγο, το κεντρικό φιλοπαλαιστινιακό σύνθημα είναι κι αυτό σύνθημα εθνοκάθαρσης: "From the River to the See", δηλαδή από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη θάλασσα. Διακηρυγμένος στόχος είναι η ολική εξάλειψη του εβραϊκού κράτους και η εθνοκάθαρση του ισραηλινού πληθυσμού.

Αμοιβαίος στόχος λοιπόν Ισραηλινών και Παλαιστινίων είναι η εθνοκάθαρση. Το βαθύ θρησκευτικό υπόβαθρο της διαμάχης αποκλείει ενδιάμεσες λύσεις.

Με την πολιτική πτυχή του Ισλάμ υπέρμετρα απλοϊκή και υπέρμετρα έντονη, η μόνη επιλογή για ένα ισλαμικό κράτος που "σέβεται τον εαυτό του", όπως θέλει να είναι το Ιράν, είναι ο αιώνιος πόλεμος κατά του Ισραήλ. Μαζί με την εξίσου έντονη ιουδαϊκή πτυχή – εξαιτίας της οποίας το Ισραήλ αρνείται να επιστρέψει στα σύνορα του 1967, καθώς αυτά δεν περιλαμβάνουν την παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ – η σύγκρουση δύο θρησκειών βρίσκεται στη βάση μιας διαμάχης, που απειλεί να γίνει παγκόσμια.

Κλείνοντας, ας ευλογήσουμε λιγάκι τα ελληνικά γένια μας κόντρα στη συνήθη αυτοϋποτιμητική μας ρητορική: Παρότι θεωρούμε την Ιερουσαλήμ τον ιερό τόπο και της δικής μας θρησκείας, ουδέποτε διεξαγάγαμε Σταυροφορία για να την ανακτήσουμε, ακόμη κι όταν μπορούσαμε. Για την ακρίβεια, ούτε καν θα μας περνούσε από το μυαλό κάτι τέτοιο. Τούτο, σε ευθεία αντίθεση με τους Ρωμαιοκαθολικούς Σταυροφόρους. Η δική μας θρησκεία αποδίδει "τα του Καίσαρος τω Καίσαρι" και δεν προσθέτει δικό της πολιτικό στοιχείο στη διαμάχη, παρότι το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων κατέχει όλα τα ιερά Χριστιανικά προσκυνήματα. Αυτός είναι ο λόγος που, όσο έντονη επιρροή και αν έχει η θρησκεία στη δική μας κοινωνία, ουδέποτε "θα γίνουμε Ιράν", όπως εσφαλμένα αναφέρεται κατά καιρούς.

*Δ.Ν., Δικηγόρος