Του Νικήτα Σίμου

Υπάρχει εκεχειρία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας σχετικά με τους δασμούς. Μετά από ένα έντονο Σαββατοκύριακο συνομιλιών στην Ελβετία, οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών ανακοίνωσαν μια συμφωνία η οποία διακόπτει για 90 ημέρες την εφαρμογή των νέων αμοιβαίων δασμών, που κλιμακώθηκαν μετά τις 2 Απριλίου.

Κατά τη συμφωνία αυτή, η Ουάσιγκτον συμφώνησε να μειώσει τους δασμούς που επιβλήθηκαν στα κινεζικά προϊόντα, από 145%, σε 30%, και το Πεκίνο συμφώνησε να κάνει το ίδιο, μειώνοντας τους στο 10% από το αρχικό 125%, αίροντας επίσης και άλλα αντίποινα, όπως τους περιορισμούς στην πώληση ορυκτών και σπάνιων γαιών.

Η συμφωνία, η οποία ουσιαστικά μειώνει την κλιμάκωση για τρεις μήνες, είναι μια "νίκη για τις Ηνωμένες Πολιτείες" σύμφωνα με τον Τραμπ, ο οποίος μίλησε για αναβίωση των σχέσεων με το Πεκίνο και ανακοίνωσε ότι θα τηλεφωνήσει στον Σι Τζινπίνγκ, όταν επιστρέψει στην Ουάσινγκτον από την περιοδεία του στην Μ. Ανατολή.

Περισσότερο προσεκτικά, ο Κινέζος πρόεδρος περιορίστηκε να τονίσει – ανοίγοντας τις εργασίες του Φόρουμ με την Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC) στο Πεκίνο – ότι "δεν υπάρχουν νικητές σε έναν εμπορικό πόλεμο" και ότι ο προστατευτισμός "οδηγεί στην απομόνωση". Σε κοινό σημείωμά τους Πεκίνο και Ουάσινγκτον τόνισαν, ωστόσο, τη σημασία των οικονομικών τους σχέσεων, ελπίζοντας να έχουν "βιώσιμες, μακροπρόθεσμες και αμοιβαία επωφελείς" εμπορικές ανταλλαγές.

Μια επιτυχία;

Η επίτευξη συμφωνίας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και δεδομένων των περιστάσεων δεν ήταν καθόλου προφανής.

Αφού ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 34% στην Κίνα στις 2 Απριλίου, το μέτρο αυξήθηκε γρήγορα στο 84% και στη συνέχεια στο 145%, ως απάντηση στα αντίποινα του Πεκίνου.

Το αποτέλεσμα – παραδέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπεσέντ – ήταν "το ισοδύναμο ενός εμπάργκο" που ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Κίνα θα ήθελαν.

Η εκτίμηση του Economist (12/5) είναι ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε χάρη στο γεγονός ότι "κανείς δεν ήθελε μια γενικευμένη αποσύνδεση των οικονομιών τους".

Η συμφωνία χαιρετίστηκε με ανακούφιση από τα χρηματιστήρια και τα κύρια χρηματοπιστωτικά κέντρα.

Περιγράφοντας τη  συμφωνία που επιτεύχθηκε, ο Τραμπ εξήγησε ότι οι δασμοί στα αυτοκίνητα, τον χάλυβα και το αλουμίνιο παραμένουν σε ισχύ και σημείωσε, ότι το "καλύτερο μέρος της συμφωνίας είναι, ότι η Κίνα συμφώνησε να ανοίξει την αγορά της" και να "αφαιρέσει όλους τους μη δασμολογικούς φραγμούς", καθώς και "να σταματήσει τη ροή φαιντανύλης ( συνθετικού οπιοειδούς) ".

Ήταν υποχώρηση των ΗΠΑ;

Τις επόμενες 90 ημέρες, επισημαίνουν αρκετοί παρατηρητές, η Κίνα θα αντιμετωπίσει αμοιβαίους δασμούς 10%, όπως όλες οι άλλες χώρες, παρά το γεγονός ότι είναι η μόνη που τόλμησε να αμφισβητήσει την Αμερική.

Οι οικονομολόγοι συμφωνούν, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν απότομα, πολύ γρήγορα και πολύ έντονα, μετά την αύξηση των δασμών.

Είναι ενδεχόμενο, οι ΗΠΑ να είναι εκείνες οι οποίες  υποχώρησαν πρώτες, ενώ οι αναλυτές επισημαίνουν ότι, πέρα από τις διακηρύξεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν λάβει παραχωρήσεις από την Κίνα.

Η Wall Street Journal (13/5) αποκαλεί τη συμφωνία " παράδοση" από τον Τραμπ, αναγκασμένο να ενδώσει στις πιέσεις της αγοράς και στο φάσμα των άδειων ραφιών στην εσωτερική αγορά των ΗΠΑ, που φοβούνται πολλοί μεγάλοι όμιλοι λιανικής πώλησης.

Από μια οπτική, αντί για τον πόλεμο κατά της Κίνας που υποσχέθηκε ο πρόεδρος, ο Λευκός Οίκος φαίνεται να επέλεξε μια τακτική υποχώρηση, στέλνοντας παράλληλα ένα σαφές μήνυμα. Δηλαδή, ότι ακόμη και οι πιο επιθετικές πτυχές των εμπορικών πολιτικών του μπορούν να είναι διαπραγματεύσιμες".

Η αβεβαιότητα παραμένει

Μετά τις 2 Απριλίου, στην πραγματικότητα, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών επιβραδύνθηκε απότομα: οι εξαγωγές του Πεκίνου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Απρίλιο μειώθηκαν κατά 21% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ οι τιμές των κινεζικών προϊόντων στις ιστοσελίδες των μεγάλων αμερικανικών λιανοπωλητών είχαν αυξηθεί αργά, αλλά σταθερά.

Αν και χαιρετίστηκε ως θετική, ωστόσο, η συμφωνία δεν πείθει πλήρως τους επενδυτές και τις εταιρείες.

Αν και ενθαρρυντική, στην πραγματικότητα, μια εκεχειρία δεν αίρει την αβεβαιότητα, αλλά την αναβάλλει κατά 90 ημέρες επί του προκειμένου.  

Ο ίδιος ο Τραμπ το κατέστησε σαφές δηλώνοντας, ότι "οι δασμοί κατά της Κίνας θα αυξηθούν ξανά, εάν δεν υπάρξει συμφωνία εντός τριών μηνών, η οποία θα άνοιγε την δυνατότητα παράτασης σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις "προχωρήσουν με καλή πίστη".

Παρά την παύση αυτή, πολλοί πιστεύουν, ότι οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα παραμείνουν προβληματικές και ότι η απρόβλεπτη στάση του Τραμπ θα ωθήσει το Πεκίνο να συνεχίσει να διαφοροποιεί τις εξαγωγικές αγορές του και να προσπαθήσει να τονώσει την εγχώρια ζήτηση. Οι Κινέζοι εξαγωγείς βέβαια θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το χρονικό περιθώριο των 90 ημερών για διαπραγματεύσεις προκειμένου να διασφαλίσουν, όσο είναι εφικτό, τις εξαγωγές τους προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτω από ένα καθεστώς ρευστότητας και αβεβαιότητας.

Η Κίνα εξακολουθεί να παραμένει πιστή στην αρχή μιας μεγάλης παγκόσμιας αγοράς, η οποία εξυπηρετεί τα εξαγωγικά πλεονεκτήματα τα οποία της προσφέρουν η μεγάλης κλίμακας δυνατότητα παραγωγής των εργοστασίων  της, το συναφές χαμηλό κόστος και η καταλυτική παρουσία της στις παγκόσμιες αλυσίδες προμηθειών και αξίας.

Είναι σοβαρό το ενδεχόμενο, ότι ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγάλων οικονομικών δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Κίνας, θα μπορούσε να έχει παγκόσμιες συνέπειες, οι οποίες εκτείνονται πολύ πέρα από τα σύνορά τους.

Η συμφωνία μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών για προσωρινή μείωση των δασμών επί του μεταξύ τους εμπορίου εξακολουθεί να αφήνει μια χειρότερη κατάσταση για το διεθνές εμπόριο, από ό, τι ήταν πριν από τις 20 Ιανουαρίου. Επίσης δημιουργείται ένα σημαντικό πολιτικό κόστος για τον Αμερικανό πρόεδρο, καθώς αναγκάσθηκε να προχωρήσει σε μια συμφωνία με εκείνον, τον οποίο έχει προσδιορίσει ως τον κύριο αντίπαλό του. 

Αυτές οι κινήσεις, ενδεχομένως παλινωδίες, εμφανίζονται από ορισμένους ως διαπραγματευτική τακτική, η οποία όμως δεν είναι σαφές ποιους πείθει, ενώ είναι σαφές ότι προβληματίζει έντονα τις αγορές και τους συμμάχους των ΗΠΑ.  

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής