Του Ηλία Ψυχογιού

Με τεράστιο ενδιαφέρον διάβασα τα δύο άρθρα του κ. Βερούτη εδώ στο capital (Πώς λύνεται Δημογραφικό και Συνταξιοδοτικό, μονοκοντυλιά, Δημογραφικό: Πόσο κοστίζει να μεγαλώσεις ένα παιδί, σήμερα). Οφείλω να ομολογήσω ότι η προσέγγισή του είναι ρηξικέλευθη, δεν είχε περάσει καν από το μυαλό μου, αλλά την αντιλαμβάνομαι.

Στο πλαίσιο συνεπώς των προτάσεων για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα μας, θα ήθελα να λάβουμε υπόψη και τη δυνατότητα ενίσχυσης των οικογενειών, προκειμένου να κάνουν περισσότερα παιδιά, μέσω της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος. Καθώς δεν είναι απαραίτητο να ανακαλύψουμε τον τροχό ή να αρχίσουμε πάλι τις συζητήσεις περί φοροαπαλλαγών για κάθε παιδί ή ανάλογα με το εισόδημα, μπορούμε να ρίξουμε μία ματιά στο αντίστοιχο γαλλικό φορολογικό σύστημα το οποίο αναμορφώθηκε σχετικά πρόσφατα προκειμένου να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γαλλία, παρότι δεν έχει αντιστραφεί ακόμα ο ρυθμός μείωσης του πληθυσμού, ο αριθμός των παιδιών ανά μητέρα είναι 1,83, μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα ο αριθμός των παιδιών ανά μητέρα είναι 1,38…

Τί κάνουν λοιπόν οι Γάλλοι; Επιμερίζουν το φορολογητέο εισόδημα σε όλα τα μέλη της οικογένειας.

Στο γαλλικό σύστημα το φορολογητέο εισόδημα ενός νοικοκυριού διαιρείται με τον αριθμό των φορολογικών μεριδίων του, ανάλογα με τη σύνθεσή του (πόσα παιδιά έχει). Αυτό μειώνει σημαντικά το φορολογητέο εισόδημα ανά φορολογικό μερίδιο, ωθώντας συνολικά το νοικοκυριό σε χαμηλότερη φορολογική κλίμακα και μειώνοντας τη συνολική φορολογική του υποχρέωση. Η κατανομή των φορολογικών μεριδίων έχει ως εξής:

• Ένα άτομο: 1 μερίδιο

• Ζευγάρι χωρίς παιδιά: 2 μερίδια

• Εξαρτώμενα τέκνα:

  • Πρώτο τέκνο: +0.5 μερίδιο

  • Δεύτερο τέκνο: +0.5 μερίδιο

  • Τρίτο τέκνο και κάθε επιπλέον τέκνο: +1 μερίδιο

Γίνεται φανερό ότι για τις πολύτεκνες οικογένειες, το σύστημα γίνεται ιδιαίτερα συμφέρον, διότι κάθε παιδί πέραν του δεύτερου προσθέτει ένα πλήρες φορολογικό μερίδιο στην οικογένεια, μειώνοντας σημαντικά το φορολογητέο εισόδημα ανά μερίδιο.

Παράδειγμα

Έστω ένα ζευγάρι με τρία παιδιά και συνολικό καθαρό φορολογητέο εισόδημα 100.000 ευρώ το 2024 (για τη φορολογική δήλωση του 2025):

• Προσδιορισμός φορολογικών μεριδίων:

  • Το ζευγάρι: 2 μερίδια

  • Πρώτο παιδί: 0.5 μερίδιο

  • Δεύτερο Παιδί: 0.5 μερίδιο

  • Τρίτο Παιδί: 1 μερίδιο

  • Σύνολο: 4 μερίδια

• Οικογενειακός επιμερισμός φορολογητέου εισοδήματος:

  • €100,000 ÷ 4 = €25,000 ανά μερίδιο

• Φορολογικά κλιμάκια 2024 (αναπροσαρμοσμένα ανάλογα με τον πληθωρισμό περίπου 3%):

  • 0%: €0–€10,777 (αφορολόγητο)

  • 11%: €10,778–€27,478

  • 30%: €27,479–€78,570

  • 41%: €78,571–€177,106

  • 45%: πάνω €177,106

1. 1. Πρόσθετος φόρος υψηλού εισοδήματος: 3% για εισόδημα άνω των 250.000 ευρώ (για τον άγαμο) ή 500.000 ευρώ (για το ζευγάρι), 4% άνω των 500.000 ευρώ (για τον άγαμο) ή 1.000.000 ευρώ (για το ζευγάρι)

• Για €25.000 ανά φορολογικό μερίδιο της οικογένειας του παραδείγματός μας έχουμε:

  • €10,777 με 0% = €0

  • €14,223 (€25,000 – €10,777) με 11% = €1,564.53

  • Φόρος ανά μερίδιο: €1,564.53

  • Συνολικός οικογενειακός φόρος: €1,564.53 × 4 μερίδια = €6,258.12

• Σύγκριση χωρίς παιδιά:

  • Ίδιο ζευγάρι, χωρίς παιδιά: 2 μερίδια

  • €100,000 ÷ 2 = €50,000 ανά μερίδιο

  • Φόρος ανά μερίδιο:

    • €10,777 με 0% = €0

    • €16,701 (€27,478 – €10,777) με 11% = €1,837.11

    • €22,522 (€50,000 – €27,478) με 30% = €6,756.60

    • Συνολικός φόρος ανά μερίδιο: €1,837.11 + €6,756.60 = €8,593.71

    • Συνολικός φόρος ζευγαριού: €8,593.71 × 2 = €17,187.42

Τα τρία παιδιά μειώνουν την οικογενειακή φορολογική υποχρέωση από €17.187,42 σε €6.258,12, εξοικονομώντας €10.929,30 αποτυπώνοντας ξεκάθαρα το σημαντικό όφελος του συγκεκριμένου συστήματος για τις πολύτεκνες οικογένειες.

Σημαντική σημείωση: Ανώτατο όριο οικογενειακού φορολογικού μεριδίου

Το φορολογικό όφελος ανά επιπλέον μισό φορολογικό μερίδιο λόγω εξαρτώμενων τέκνων έχει ανώτατο όριο για να αποφευχθεί η υπερβολική μείωση φόρου για τα νοικοκυριά υψηλού εισοδήματος.

Για το εισόδημα του 2024, το ανώτατο όριο είναι €1.759 ανά μισό φορολογικό μερίδιο. Έτσι, για τα δύο πρώτα παιδιά (1 φορολογικό μερίδιο συνολικά), η μέγιστη μείωση είναι 3.518 ευρώ.

Αυτό το ανώτατο όριο δεν ισχύει για το τρίτο παιδί και πέραν αυτού, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι οικογένειες με περισσότερα από δύο παιδιά επωφελούνται σημαντικά.

Πρακτικά, η πραγματική εξοικονόμηση φόρου για το ζευγάρι του παραδείγματός μας θα ήταν πιθανώς λίγο μικρότερη από 10.929,30 ευρώ.

Επιπλέον, στις οικογένειες με παιδιά παρέχονται σημαντικές απαλλαγές φόρου για συγκεκριμένες δαπάνες και ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. Ενδεικτικά:

Οι οικογένειες λαμβάνουν έκπτωση φόρου 50% των εξόδων παιδικής φροντίδας για παιδιά κάτω των 6 ετών, για δαπάνη έως 2.300 ευρώ ανά παιδί (μέγιστη απαλλαγή φόρου: 1.150 ευρώ ανά παιδί). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις πολύτεκνες οικογένειες με μικρά παιδιά. Επίσης, υπάρχει φοροαπαλλαγή και στα έξοδα εκπαίδευσης (€61 για την βασική εκπαίδευση, €153 για το λύκειο, €183 για το πανεπιστήμιο) ανά παιδί.

Επιπλέον, για φοιτητές, ακόμα και αν εργάζονται, παρέχεται έκπτωση έως 6.368 ευρώ ανά παιδί (δεδομένα του 2022), υπό την προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος φοιτητής αμείβεται με ποσό χαμηλότερο του κατώτατου μισθού πλήρους απασχόλησης.

Πιθανόν κάποια από τα στοιχεία να έχουν διαφοροποιηθεί τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, αλλά πιστεύω ότι το νόημα γίνεται απόλυτα ξεκάθαρο: Με το γαλλικό σύστημα φορολόγησης, οι πολίτες που μπορούν οικονομικά να συντηρήσουν μία οικογένεια πολυμελή, ενθαρρύνονται και στηρίζονται πραγματικά και χωρίς ημίμετρα ή επιδόματα...

Και στην εύλογη ένσταση που ίσως να έχουν ορισμένοι αναφορικά με το δημοσιονομικό κόστος ανάλογων μεταρρυθμίσεων για την Ελλάδα, θα ήθελα να επισημάνω ότι εάν 300.000 οικογένειες που τώρα έχουν από ένα παιδί, κάνουν ακόμα ένα, καλύπτουμε άμεσα το έλλειμμα μεταξύ γεννήσεων και θανάτων ανά έτος. Αν αυτό το πετύχουμε για 1 εκατ. οικογένειες, σχεδόν αντιστρέφουμε την καταστροφική πορεία μείωσης του γηγενούς πληθυσμού της χώρας μας. Και σε 25 χρόνια, τα παιδιά αυτά θα έχουν μπει στην παραγωγή, υπερκαλύπτοντας το όποιο προσωρινό κόστος του κρατικού προϋπολογισμού.

Γιατί τα έθνη δεν πρέπει να σκέφτονται με χρονικό ορίζοντα αυτόν του πεπερασμένου ορίου της ανθρώπινης ζωής. Πρέπει να σκέφτονται με όρους επιβίωσης. Και εμείς δεν το κάνουμε.

ilpsychogios@gmail.com