Του Θοδωρή Γιάνναρου

Καθώς η αμφισβήτηση της ανθρώπινης συμμετοχής στο φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει αποκοπεί και από τους τελευταίους υποστηρικτές της, η διεθνής κοινότητα ανησυχεί πλέον πολύ και πολλαπλασιάζει τις προσπάθειές της για ένα καινούριο ενεργειακό μοντέλο που θα λύσει προβλήματα και θα τερματίσει τις στρεβλώσεις.

Το κοστοβόρο και άκρως ρυπογόνο ενεργειακό μοντέλο που επικράτησε τα τελευταία 50-60 χρόνια όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο πλανήτη, οδήγησε σε σημαντικά λάθη και έντονα αδιέξοδα τόσο στο περιβάλλον, όσο και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην ευρύτερη κοινωνία. Η αντικρουόμενη προσέγγιση του διπόλου Ενέργεια και Περιβάλλον ανήκει πλέον στο παρελθόν και δεν αποτελεί πλέον θέμα συζήτησης και αντιδράσεων.

Υπάρχει μια ιδιαίτερα περίπλοκη δυναμική, η οποία περιβάλλει την ενεργειακή πολιτική της χώρας μας, ως προς τις επιπτώσεις της εξόρυξης ορυκτού πλούτου και τις γεωπολιτικές εντάσεις με τη γείτονα Τουρκία. Είναι ανάγκη να υπάρξει μια ισορροπημένη προσέγγιση στην ενεργειακή πολιτική, η οποία θα προσδίδει προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, ενώ από την άλλη, θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις όποιες έντονες προκλήσεις ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού πεδίου, όπως αυτό που παρατηρείται στη γειτονιά μας.

Όλα ξεκινούν από την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να προωθήσει την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, κάτι που ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα των μεγάλων παικτών πετρελαίου και αερίου, οι οποίοι και σκοπεύουν να προχωρήσουν σε σημαντικές επενδύσεις, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, σε περιοχές όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, με την απόφαση αυτή να έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις πολιτικές των ελίτ, που επιδιώκουν πρωτοβουλίες πράσινης ενέργειας, που θεωρούνται τόσο ασυνεπείς, όσο και καθοδηγούμενες από ένα μείγμα πολιτικού ελιτισμού και "πράσινου υπερ-φανατισμού", κάτι που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ως μια ξεκάθαρη κρυστάλλινη ανοησία.

Είναι άκρως αναγκαίο να διερευνηθούν εις βάθος οι οικονομικές προεκτάσεις αυτής της ενεργειακής πολιτικής, ιδιαίτερα σε σχέση με τις δυνατότητες της Ελλάδας να αξιοποιήσει τον δικό της φυσικό πλούτο, αλλά προκύπτουν σοβαρές ανησυχίες ως προς την εξάρτηση της Ελλάδος από την εισαγόμενη ενέργεια λόγω των περιοριστικών πολιτικών και της λανθασμένης ιεράρχησης των ΑΠΕ έναντι των υπαρχόντων ορυκτών καυσίμων. 

Η σφράγιση των λιγνιτορυχείων και η επιβολή ανεμογεννητριών, άφησαν δυστυχώς τη χώρα μας χωρίς τις απαραίτητες υποδομές για τη στήριξη κρίσιμων επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Γυμνοί στ' αγκάθια δηλαδή.

Σε κάθε περίπτωση, το φυσικό αέριο αναδεικνύεται ως το επίκεντρο αυτής της συζήτησης, όπου τονίζεται η άκρως σημαντική περιφερειακή σημασία του, καθώς και η πολυπλοκότητα τόσο στη μεταφορά του, όσο και στην τιμολόγηση του. Το φυσικό αέριο, σε αντίθεση με το πετρέλαιο, είναι ένα χαρακτηριστικό "περιφερειακό αγαθό-εμπόρευμα" με τιμές που ποικίλλουν ευθέως ανάλογα με τον τόπο προέλευσής του.

Ας προχωρήσουμε τώρα προς τις φιλοδοξίες της Άγκυρας σε σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας όμως, την άκρατη επιθυμία της να καθιερωθεί πλέον ως ο κυρίαρχος ενεργειακός παίκτης στην ευρύτερη περιοχή, παραγκωνίζοντας κάθε ανταγωνισμό, είτε από το Ισραήλ, είτε από την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Τουρκία στοχεύει όχι μόνο σε οικονομικό όφελος αλλά και σε γεωπολιτική μόχλευση, έχοντας ως  απώτερο στόχο, την άσκηση πίεσης στην Ευρώπη. Έτσι, οι στρατιωτικές επενδύσεις και οι στρατηγικοί ελιγμοί Ερντογάν και Τουρκίας πλαισιώνονται ως μέρος μιας ευρύτερης αναθεωρητικής ατζέντας, που ξεκάθαρα πλέον υποδεικνύει πως η ενεργειακή πολιτική της είναι ξεκάθαρα και απόλυτα συνυφασμένη με τη μιλιταριστική της στρατηγική. Οι φιλοδοξίες των Τούρκων αποτελούν άμεση απειλή για την Ελλάδα, που βρίσκεται σε ένα περίεργο γεωπολιτικό σταυροδρόμι, όπου απαιτείται πλέον να αμυνθεί κατά ενός όλο και πιο επιθετικού και απρόβλεπτου γείτονα.

Όπως και να το προσεγγίσει κανείς, είναι πραγματικά απογοητευτική η απόλυτη εστίαση της Ελλάδος στην πράσινη ενέργεια, όπου, με την παντελή έλλειψη δημόσιου λόγου σχετικά με την υπαρξιακή απειλή που αποτελεί η Τουρκία, πρέπει να αποτελεί σημαντική παράβλεψη, και άρα θα έπρεπε να υπάρχει μια σαφής αναγνώριση της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας με τους εμφανείς κινδύνους που προκύπτουν.

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να δρομολογηθούν σημαντικές αλλαγές στην ελληνική πολιτική  - τόσο εξωτερική όσο και εσωτερική, που θα προτρέπει το έθνος μας να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα της δύσκολης για εμάς γεωπολιτικής κατάστασης, ενώ από την άλλη, οι προτεραιότητες στην ενεργειακή ανεξαρτησία και η αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας μας, είναι κρίσιμης και υπαρξιακής σημασίας για την επιβίωση της Ελλάδος και την οικονομική ευημερία τόσο αυτής, όσο και των πολιτών της, τώρα και στο μέλλον!

* Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός βιολόγος - γενετιστής