Του Μελέτη Ρεντούμη*

Είναι γεγονός πως η Ελλάδα και η ελληνική οικονομία έχουν κάνει βήματα προόδου, όσον αφορά τόσο τα δημοσιονομικά ελλείμματα τα τελευταία χρόνια, όσο και στην αύξηση του ΑΕΠ που παραμένει σε υψηλότερο ρυθμό από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης.

Αξίζει όμως στο σημείο αυτό να αξιολογήσουμε τί συμβαίνει αντίστοιχα με την απασχόληση και την ανεργία και τί μας διδάσκει η οικονομική θεωρία και ο γνωστός νόμος του Okun.

Να θυμίσουμε πως ο συγκεκριμένος νόμος από τα οικονομικά, περιγράφει την εμπειρική σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της ανεργίας, υποδεικνύοντας ότι η αύξηση του ΑΕΠ συνδέεται με μείωση της ανεργίας.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 2,1% το 2024 και 2,3% το 2025. Ωστόσο, η ανεργία προβλέπεται να παραμείνει σε μονοψήφια επίπεδα, αλλά όχι κάτω από το 9% την προσεχή διετία. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά την οικονομική ανάπτυξη, η μείωση της ανεργίας δεν φαίνεται να είναι ανάλογη.​ 

Άρα λοιπόν παρά την αύξηση του ΑΕΠ, η ανεργία τείνει να μειώνεται με βραδύτερο ρυθμό, γεγονός που υποδηλώνει ζητήματα παραγωγικότητας αν όχι στο σύνολο, τουλάχιστον σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.

Αν εξετάσουμε τώρα την δομή της παραγωγικότητας, θα φθάσουμε στο συμπέρασμα ότι  στην Ελλάδα αυξήθηκε ταχύτερα από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 αντικατοπτρίζοντας σε κάποιο ποσοστό και την μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ. 

Ωστόσο, το ωριαίο εισόδημα που δημιουργεί η ελληνική οικονομία είχε τη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην ΕΕ το 2023. Επιπλέον, πρέπει να τονιστεί πως η χώρα μας είχε τις χαμηλότερες εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας ως ποσοστό του συνόλου των εξαγωγών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. 

Αυτό με την σειρά του υποδηλώνει ότι η αύξηση της παραγωγής δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, επηρεάζοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, καθώς συνδέεται με χαμηλότερη παραγωγικότητα στα κράτη μέλη της ΕΕ, τόσο στην βιομηχανία, όσο και στους τεχνολογικούς κλάδους αιχμής.

Συνοψίζοντας, η βραδύτερη μείωση της ανεργίας σε σχέση με την αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα με βάση το νόμο του Okun, μπορεί να αποδοθεί στην χαμηλή παραγωγικότητα, ιδίως σε κλάδους με περιορισμένη τεχνολογική διείσδυση και καινοτομία. 

Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί στρατηγικές και μεγάλες επενδύσεις σε τεχνολογία, με εισαγωγή τεχνητής νοημοσύνης, εκπαίδευση και αναδιάρθρωση της οικονομίας προς τομείς υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, κάτι που θα πρέπει άμεσα η κυβέρνηση να θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα ώστε να εξασφαλίσει διατηρήσιμη ανάπτυξη για όλους τους πολίτες.

* Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός