Του Γιώργου Ι. Κωστούλα

Παρά τις αντίθετες απόψεις που θέλουν τα συναισθήματα κακούς συμβούλους, γενικώς, αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν. Ειδικότερα εκείνη η εσωτερική ισορροπία και ανακούφιση που νιώθουμε ή δε νιώθουμε, μετά από μια απόφαση, είναι αλάνθαστο σημάδι μιας, αντίστοιχα, σωστής ή λανθασμένης επιλογής. Αν οι αποφάσεις είναι ήσσονος σημασίας τότε αυτές είναι χρήσιμο να βασίζονται στην εξέταση των υπέρ και των  κατά  που συνιστούν το πρόβλημα. Σε θέματα όμως βασικών επιλογών, η απόφαση πρέπει να προέρχεται μόνο από το βαθύτερο μέσα μας: "Η καρδιά ξέρει πότε και γιατί η λογική δεν ισχύει”.

Το είπε ο πρόεδρος J. F. Kennedy, απευθυνόμενος σε συμβούλους του: "Σας είμαι ευγνώμων για τη θαυμάσια δουλειά που κάνατε, για όλες τις πληροφορίες που μου δώσατε και τις απορίες που μου λύσατε, γύρω από το θαυμάσιο αυτό νομοσχέδιο αλλά, σας παρακαλώ, πέστε μου πώς συμβαίνει και εξακολουθώ να είμαι αντίθετος με την ψήφισή του;" 

Πόσο εύκολο είναι να κατανοηθεί η θέση του προέδρου. Υπάρχει μάνατζερ που να μη βρέθηκε σε παρόμοια κατάσταση, όπου, δηλαδή, όλα: αριθμοί, ιστορικά και στατιστικά στοιχεία, λογική, αντιπαράθεση των υπέρ και των κατά, εισηγήσεις σοβαρών συνεργατών κ.λπ. κ.λπ., να συνηγορούν υπέρ μιας απόφασης και όμως κάτι να τον εμποδίζει να συμφωνήσει μαζί τους;...

Αυτό το κάτι βαθύτερο, εξάλλου, είναι το καταφύγιο των μάνατζερ όταν καλούνται να  πάρουν αποφάσεις κάτω από συνθήκες πίεσης, είτε χρόνου, είτε ελλιπών πληροφοριών, είτε ,το συνηθέστερο, και των δύο. Η αναβλητικότητα μπορεί να μην τελειώσει ποτέ. Λέει ο  Karl Popper : "Πόσους λευκούς κύκνους πρέπει να δούμε για να συμπεράνουμε ότι όλοι οι κύκνοι είναι λευκοί;"

Επίσης, το παρακάτω δίπτυχο, έχει πάντα την αξία του: "Είναι σημαντικότερο να είμαστε αποφασιστικοί  παρά σωστοί" και "Μια λανθασμένη απόφαση στο σωστό χρόνο είναι προτιμότερη από μια σωστή απόφαση  σε λάθος χρόνο.”

Προσυπογράφω λοιπόν, τον κανόνα του Colin Pawell, με τη φόρμουλα Ρ =40 έως 70, όπου Ρ σημαίνει  την πιθανότητα επιτυχίας μιας απόφασης, ενώ οι αριθμοί υποδεικνύουν τα εκατοστιαία ποσοστά πληροφοριών που έχουμε στη διάθεσή μας για να πάρουμε μια απόφαση. Αν οι πληροφορίες δεν ξεπερνούν το 40%, καλό είναι να μην προχωρήσουμε στην απόφαση. Αντίθετα, αν οι πληροφορίες κινούνται μεταξύ του 40 και του 70 είναι  προτιμότερο να προχωρήσουμε στη λήψη τής απόφασης τώρα, παρά να περιμένουμε συμπληρωματικές πληροφορίες, πολύ περισσότερο να φτάσουμε το 100%. Κάθε καθυστέρηση για συγκέντρωση πρόσθετων πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει στη γνωστή κατάσταση : ανάλυση – παράλυση.

Το συναίσθημα είναι πανταχού παρόν για να επηρεάσει τις αποφάσεις μας, με τη μορφή  μιας πανίσχυρης συναισθηματικής χειραγώγησης. Μιας χειραγώγησης που μάς εκτρέπει από μια αναλυτική και εκλογικευμένη διαδικασία  και που κάνει τον τρόπο που παίρνουμε τις αποφάσεις μας μοναδικό, εμπλουτίζοντάς τον με ατομικά στοιχεία αυθορμητισμού, ενστίκτου, ακόμα και διαίσθησης. 

Η ανάλυση και η εκλογίκευση σπάνια ενθαρρύνουν την ανάληψη κινδύνου. Και σωστά. Ωστόσο, είναι ακριβώς με την ανάληψη κινδύνου που μπορούμε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια που γεννάει η αβεβαιότητα της κάθε κατάστασης. 

Όλοι το έχουμε νιώσει: Η σωστή απόφαση, είναι το καλύτερο καταπραϋντικό. Προφανώς, σε ζηλευτή υποστασιακή πληρότητα ο Λεωνίδας, λίγες ώρες πριν απ’ την τελική φάση της βεβαίας σε έκβαση μάχης των Θερμοπυλών κοιμόταν μακαρίως. Το ίδιο θα ένιωθε κι ο Σωκράτης που "καθηύδε  ηδέως”, λίγες ώρες αφού είχε πάρει την μοιραία απόφαση του. 

Ίσως να υπήρχε και κάποια άλλη  απόφαση που θα ήταν σωστή. Δε θα ήταν όμως απολαυστική.

O κ. Κωστούλας είναι πρώην γενικός διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα. E-mail: gcostoulas@gmail.com