Του Λέανδρου Ρακιντζή

Παγκόσμια η κυκλοφορία των οχημάτων όλων των ειδών αλλά και των πεζών και ζώων ρυθμίζεται από σχετικούς νόμους, στη χώρα μας ρυθμίζεται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.). Ο πρώτος ΚΟΚ θεσπίστηκε το 1962, τροποποιήθηκε με το ν.894/1979 και το ν.2696/1999 που  έκτοτε ισχύει με κάποιες τροποποιήσεις.

Ανακοινώθηκε δημόσια, ότι είναι έτοιμος ο νέος Κ.Ο.Κ. που θα ψηφιστεί εντός του Ιανουαρίου, που τροποποιεί τον υφιστάμενο ΚΟΚ και αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στην οδική ασφάλεια και την αύξηση της κινητικότητας κυρίως των μοτοσικλετών και ηλεκτρικών πατινιών.

Κατά τη γνώμη μου από τις διατάξεις που δόθηκαν σε δημοσιότητα οι δύο παρακάτω ρυθμίσεις χρειάζονται επανεξέταση, γιατί αντί να διευκολύνουν, επιβαρύνουν την οδική ασφάλεια και δυσχεραίνουν την κυκλοφορία: 

α) Μεγάλο βάρος δίνεται στα δίκυκλα, που έχουν χαμηλότερο περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα και αποφορτίζουν τον κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά πρωταγωνιστούν στα τροχαία ατυχήματα. Έτσι θεσπίζεται νέα προτεραιότητα στα φανάρια καθώς επιτρέπεται στα δίκυκλα να περνούν μπροστά από τα αυτοκίνητα για να περιμένουν το πράσινο, ενώ επιτρέπεται υπό όρους να κάνουν σφήνα σε λεωφόρους μεγάλης κίνησης με σταματημένα αυτοκίνητα. Επιπλέον τα δίκυκλα θα μπορούν να κάνουν ελιγμούς  ανάμεσα στα σταματημένα αυτοκίνητα με όριο ταχύτητας 25 χλμ. την ώρα. Η διάταξη αυτή, εκτός του ότι είναι αδύνατο να ελεγχθούν οι παραβιάσεις της, απλά νομιμοποιεί την υπάρχουσα κατάσταση που υφίστανται όσοι οδηγούν σε μεγάλες λεωφόρους, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει την επιθετικότητα των συνήθως νεαρών οδηγών των δικύκλων έναντι των οδηγών αυτοκινήτων και τα μικροατυχήματα, για τα οποία αλλάζει πλέον το νομικό πλαίσιο για τις αστικές αποζημιώσεις. Το μεγάλο όμως πρόβλημα είναι οι δικυκλιστές delivery που παραβιάζουν στο κυνήγι του μεροκάματου όλες τις διατάξεις του ΚΟΚ και προκαλούν ατυχήματα, για τους οποίους όμως δεν φαίνεται να λαμβάνονται μέτρα ελέγχου.

β) Απενοχοποιείται το αυτοκίνητο δηλαδή δεν θα αφαιρούνται πινακίδες και άδεια κυκλοφορίας σε περίπτωση τροχαίας παράβασης, για να μη στερηθεί ολόκληρη η οικογένεια της χρήσης του, που θυμίζει το "Όλι Ρεν δεν θα μας πάρεις τα Cayen", αλλά θα επιβάλλεται μεγάλο πρόστιμο στον οδηγό. Η αιτιολογία αυτή δεν πείθει, γιατί στη χώρα μας κυκλοφορούν 5.500.000 ΙΧ αυτοκίνητα, που σημαίνει ότι σχεδόν όλες οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον δύο αυτοκίνητα πλην ενδεχομένως των Ρομά και ελάχιστων κυρίως ηλικιωμένων, που δεν τα πολυχρησιμοποιούν ούτε κάνουν τροχαίες παραβάσεις . Η αφαίρεση της αδείας κυκλοφορίας και των πινακίδων είναι ένα ισχυρό αποτρεπτικό μέσο πολλών τροχαίων παραβάσεων, που περιγράφει λεπτομερώς ο ισχύον ΚΟΚ με κυριότερη τη παράνομη στάθμιση ιδίως πολυτελών μεγάλων αυτοκινήτων σε δεύτερη σειρά και παρεμπόδιση της κυκλοφορίας. Η επιβολή όμως υψηλών προστίμων δεν είναι ισχυρό αποτρεπτικό μέσο για τις τροχαίες παραβάσεις, γιατί κανείς δεν φοβάται τα πρόστιμα αφού  μόνο το 11ο/ο τα πληρώνει (έχουν βεβαιωθεί 115 δισ. απλήρωτα πρόστιμα παντός είδους), ενώ με την αφαίρεση πινακίδων το πρόστιμο πληρώνεται αμέσως, εκτός του ότι πολλοί στερούνται ΑΦΜ, όπως οι Ρομά και όσοι κυκλοφορούν αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας. 

Τα κύρια σημεία του νέου ΚΟΚ είναι τα έξης: 1. Υποχρεωτική χρήση κράνους σε όλες τις μοτοσικλέτες. 2. Μείωση του ορίου ταχύτητας εντός αστικού ιστού στα 30 χλμ. την ώρα ή 20 χλμ. σε περιοχή σχολείου. 3.Διαμόρφωση της οδού με στόχο τη μείωση της ταχύτητας και την προώθηση της χρήσης ποδηλάτων και πατινιών. 4.Αντικοινωνική και υποτροπιάζουσα  συμπεριφορά.5.Αποενοχοποίηση αυτοκινήτων.6. Υψηλή τιμωρία σε περίπτωση που δεν φορά κράνος, παραβίασης κόκκινου σηματοδότη, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και χρήσης κινητού.

Η κυκλοφορία των οχημάτων όλων των ειδών ρυθμίζεται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.), η τήρηση του οποίου ελέγχεται από την Αστυνομία και τα όργανα της κοινώς τροχονόμους, που για τις παραβάσεις επιβάλλουν διοικητικές ποινές και πρόστιμα, για κάποιες δε παραβάσεις δικάζονται από τα ποινικά δικαστήρια και οι αστικές διαφορές από τροχαία ατυχήματα από τα πολιτικά δικαστήρια. Η βεβαίωση όμως των παραβάσεων απαιτεί συστηματική αστυνόμευση ή τη χρήση καμερών, που δεν συμβαίνει παρά μόνο ευκαιριακά, γιατί η παρουσία τροχονόμου είναι είδος σε ανεπάρκεια και οι κάμερες συνήθως δεν λειτουργούν. Νομίζω, ότι η εξαγγελθείσα προμήθεια και τοποθέτηση 1.388 νέων καμερών δεν επαρκεί. Επομένως οι παραπάνω απαγορεύσεις χωρίς εντατική αστυνόμευση θα αποβούν γράμμα κενό.

Η καθημερινή όμως κυκλοφορία οχημάτων και πεζών γίνεται σε γενικές γραμμές βάσει των διατάξεων του ΚΟΚ και χωρίς αστυνομική επιτήρηση που δεν είναι δυνατόν να  υπάρχει σε κάθε τόπο και χρόνο , αλλά κάθε κανονικός  πλην εξαιρέσεων οδηγός οχήματος ή πεζός συμπεριφέρεται με γνώμονα την αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, που σημαίνει ότι εφόσον αυτός συμμορφώνεται προς τις διατάξεις του ΚΟΚ αναμένει ότι και ο άλλος οδηγός ή πεζός κατά την κίνηση του θα τηρήσει τις διατάξεις του ΚΟΚ, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και τα ατυχήματα. 

Σαφώς υπάρχουν διαφόρων τύποι οδηγοί, που για διαφόρους λόγους καθένας παραβιάζουν με την οδήγηση τους συστηματικά λόγω ιδιοσυγκρασίας, είτε ευκαιριακά, τις διατάξεις του ΚΟΚ και σε κάποια στιγμή προκαλούν συγκρούσεις οχημάτων και ατυχήματα καθόσον σχεδόν όλα, πλην των περιπτώσεων ανώτερης βίας, οφείλονται σε παραβίαση κάποιας διάταξης του ΚΟΚ ή κατά παράβαση της αρχής της αμοιβαίας εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα να προκληθούν ατυχήματα σε μη υπαίτιους οδηγούς.

Νομίζω ότι είναι απαραίτητη η διδασκαλία της κυκλοφοριακής αγωγής στα σχολεία όχι μόνο για την απόκτηση της αδείας οδήγησης αυτοκινήτου, αλλά και για την κτήση της νοοτροπίας του καλού οδηγού και των συνεπειών από τις οδικές παραβάσεις.

Στους οδηγούς αυτούς προστέθηκαν τελευταία και οι οδηγοί ηλεκτρικών πατινιών (ΕΠΗΟ), που  αρκετοί  λόγω του νεαρού της ηλικίας των, του ότι δεν απαιτείται δίπλωμα και συνεπώς εκπαίδευση για την οδήγηση τους, ούτε γνωρίζουν τι σημαίνει αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης,  ούτε έχουν πείρα να κυκλοφορούν με τα άλλα οχήματα  είναι πλέον επιρρεπείς να προκαλέσουν και να υποστούν ατυχήματα.

Φυσικά τα ηλεκτρικά πατίνια, που δεν μολύνουν το περιβάλλον, είναι πολύ χρήσιμα για μετακινήσεις εντός των πόλεων γιατί είναι ευέλικτα και δεν χρειάζονται χώρους σταθμεύσεως και ειδική άδεια οδήγησης, αρκεί να τηρούν τους κανόνες, που ορίζονται στα άρθρα 18-40 ΚΟΚ.

Πρέπει να κυκλοφορούν στο άκρο δεξιό της οδού, όχι σε δρόμους με σήμανση άνω των 50 χιλιομέτρων και αυτοκινητοδρόμους και με ταχύτητα 6-25 χιλιομέτρων. Όταν οδηγούν πρέπει να φορούν προστατευτικό κράνος,  να κρατούν το τιμόνι με τα δύο χέρια και όταν κάνουν ελιγμούς να δίνουν σήμα με τα χέρια τους. Δεν επιτρέπεται να κινούνται δύο ή πλείονες παράλληλα. Όταν κυκλοφορούν νύκτα να φορούν αντανακλαστικό ρουχισμό που τους καθιστά ορατούς από όλες τις κατευθύνσεις και να διαθέτουν ένα φωτιστικό στοιχείο εμπρός και ένα πίσω. Επίσης δεν φέρουν αριθμό κυκλοφορίας ούτε ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Κατά πληροφορίες έχουν πουληθεί  άνω των 100.000.

Λίγο-πολύ όλοι μας έχομε δει ΕΠΗΟ να κινούνται με μη επιτρεπόμενες ταχύτητες ακόμα και σε πεζοδρόμια, οι οδηγοί να μην φορούν κράνος ούτε αντανακλαστικό γιλέκο τη νύκτα, συνήθως φορούν μαύρα ρούχα με κίνδυνο να μην διακρίνονται όταν δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός. Απορώ όμως με κάποιους γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους ηλικίας 13-14 ετών να κυκλοφορούν με πατίνι μόνα τους μέσα στη νύκτα σε κακοφωτισμένα προάστια. Αν γίνει όμως ατύχημα το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο δικό τους, αλλά και του ανυπαίτιου οδηγού άλλου οχήματος ή πεζού.

Επομένως επειδή η ζωή συνεχίζεται και  τα κυκλοφορικά  προβλήματα δεν λύνονται μόνο  με αυστηρές διατάξεις, αλλά απαιτείται και αυστηρή  αστυνόμευση, ειδικότερα όμως  στη περίπτωση των ΕΠΗΟ απαιτείται υπεύθυνη διαπαιδαγώγηση και εποπτεία των παιδιών από τους γονείς, για την οποία η Πολιτεία πρέπει  με κάθε μέσο  να επιστήσει την προσοχή τους και τις δικές τους ευθύνες.

* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.