Του Στάθη Σαχίνη*

Το ταξίδι της βιομηχανίας οικιακών ηλεκτρικών συσκευών προς τη βιωσιμότητα μέσω των αρχών της κυκλικής οικονομίας σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, παράγονται, χρησιμοποιούνται και απορρίπτονται οι συσκευές.  

Αυτή η προσέγγιση, που εστιάζει στη μακροζωία, την αποδοτικότητα των πόρων και τη μείωση των απορριμμάτων, προσφέρει πολλά υποσχόμενες οδούς για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την προώθηση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος.

Βασικές τάσεις στις βιώσιμες συσκευές

1. Οικολογικός σχεδιασμός: Ο οικολογικός σχεδιασμός περιλαμβάνει τη δημιουργία συσκευών που είναι πιο ενεργειακά αποδοτικές, εύκολα επισκευάσιμες και κατασκευασμένες από βιώσιμα υλικά, όπως ανακυκλωμένα μέταλλα ή πλαστικά. Επανεξετάζοντας τη φάση του σχεδιασμού, οι κατασκευαστές εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα έχουν ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Αυτή η σχεδιαστική προσέγγιση συμβάλλει στην παράταση της διάρκειας ζωής των συσκευών, μειώνει την κατανάλωση ενέργειας και υποστηρίζει την ανακύκλωση στο τέλος της ωφέλιμης ζωής τους.

2. Αποδοτικότητα πόρων: Για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι κατασκευαστές καινοτομούν για να μειώσουν τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και εξερευνούν εναλλακτικές που βασίζονται σε βιολογικά προϊόντα. Για παράδειγμα, τα αειφόρα υλικά όπως τα ανακυκλωμένα πλαστικά ή τα βιοαποδομήσιμα συστατικά γίνονται όλο και πιο διαδεδομένα. Μειώνοντας την εισροή υλικών και τα απόβλητα, οι εταιρείες μπορούν να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα και την εξάρτησή τους από μη ανανεώσιμους πόρους.

3. Επισκευή και "επισκευασιμότητα": Η παράταση της διάρκειας ζωής των προϊόντων είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα. Με την προώθηση της δυνατότητας επισκευής μέσω προσβάσιμων ανταλλακτικών και υπηρεσιών επισκευής, οι κατασκευαστές στοχεύουν στη μείωση της πρόωρης απόρριψης συσκευών. Αυτή η εστίαση όχι μόνο ελαχιστοποιεί τα απόβλητα, αλλά εξυπηρετεί και τους καταναλωτές που εκτιμούν όλο και περισσότερο τις βιώσιμες πρακτικές.

4. Ανακύκλωση και ανάκτηση: Η φάση του τέλους ζωής των συσκευών επαναπροσδιορίζεται για να μεγιστοποιηθεί η ανάκτηση πολύτιμων υλικών όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, ο χαλκός και τα πλαστικά. Αυτό μειώνει την ανάγκη για νέους πόρους και διατηρεί πολύτιμα υλικά σε κυκλοφορία. Κυβερνήσεις και οργανισμοί σε όλο τον κόσμο εργάζονται σε πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης συσκευών, κάτι που είναι βασικό για την προώθηση των στόχων της κυκλικής οικονομίας.

Πως θα υποστηριχθούν αυτές τις τάσεις

Η στροφή προς τις βιώσιμες συσκευές επηρεάζεται από:

• Ρυθμιστικά πλαίσια: Κανονισμοί όπως η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό έχουν πιέσει για πιο ενεργειακά αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον σχέδια στην Ευρώπη, θέτοντας προηγούμενο για τα παγκόσμια πρότυπα.

• Ζήτηση καταναλωτή: Η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τα περιβαλλοντικά ζητήματα αυξάνεται, οι οποίοι προτιμούν όλο και περισσότερο προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον, πιέζοντας έτσι τους κατασκευαστές να ανταποκριθούν σε αυτές τις προσδοκίες.

• Καινοτομία στον κλάδο: Οι κατασκευαστές επενδύουν σε καινοτόμες λύσεις για βιώσιμα υλικά, αποτελεσματικές διαδικασίες παραγωγής και σχεδιασμό προϊόντων, αναγνωρίζοντας ότι η κυκλικότητα μπορεί να είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

 

Το μέλλον των βιώσιμων συσκευών

Η επόμενη δεκαετία είναι πιθανό να δει αρκετές μεταμορφωτικές εξελίξεις στον κλάδο των συσκευών:

 

• Αυξημένη χρήση ανακυκλωμένων υλικών: Οι τεχνολογίες ανακύκλωσης προχωρούν, γεγονός που θα ενισχύσει τη διαθεσιμότητα ανακυκλωμένων υλικών υψηλής ποιότητας. Αυτό θα κάνει τα ανακυκλωμένα υλικά πιο βιώσιμα για την κατασκευή συσκευών, συμβάλλοντας στο κλείσιμο του κύκλου στη διαδικασία παραγωγής.

• Έξυπνες συσκευές: Η άνοδος των συνδεδεμένων συσκευών ενισχύει την ενεργειακή απόδοση και τη μείωση των απορριμμάτων, επιτρέποντας καλύτερη διαχείριση ενέργειας και έξυπνη συντήρηση. Οι έξυπνες συσκευές μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην παρακολούθηση της χρήσης, στον έγκαιρο εντοπισμό βλαβών και ακόμη και στην παροχή συστάσεων επισκευής, οι οποίες όλα υποστηρίζουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

• Μοντέλα προϊόντος ως υπηρεσίας: Αντί της απόλυτης ιδιοκτησίας, οι καταναλωτές μπορεί να προτιμούν μοντέλα που βασίζονται σε συνδρομή ή μοντέλα χρηματοδοτικής μίσθωσης. Αυτό μπορεί να μετατοπίσει την έμφαση από τα προϊόντα μιας χρήσης σε συσκευές μακράς διάρκειας, ανθεκτικές και επισκευάσιμες. Τέτοια μοντέλα δίνουν κίνητρα στους κατασκευαστές να επικεντρωθούν στη μακροζωία, την ποιότητα και την εύκολη επισκευή του προϊόντος, ενισχύοντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Προκλήσεις και Ευκαιρίες

Παρά την υπόσχεση για κυκλική οικονομία, ο κλάδος αντιμετωπίζει εμπόδια:

• Τεχνικά εμπόδια: Η ενσωμάτωση ανακυκλωμένων υλικών και η ιεράρχηση της δυνατότητας επισκευής συχνά απαιτεί επανεξέταση των διαδικασιών παραγωγής, οι οποίες μπορεί να είναι τεχνικά περίπλοκες και δαπανηρές στην εφαρμογή τους. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη Ε&Α μπορεί να μετριάσει ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις.

• Εμπόδια αγοράς: Η αγορά για ανακαινισμένες ή επαναχρησιμοποιημένες συσκευές εξακολουθεί να αναπτύσσεται. Η αντίληψη και η αποδοχή των καταναλωτών είναι κρίσιμες από αυτή την άποψη. εκπαιδευτικές προσπάθειες και εγγυήσεις για ανακαινισμένα προϊόντα μπορεί να βοηθήσουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης.

• Ρυθμιστικά εμπόδια: Οι κανονισμοί μπορεί μερικές φορές να είναι δίκοπο μαχαίρι. Ενώ υποστηρίζουν κυκλικές πρακτικές, ορισμένοι κανονισμοί ενδέχεται να εμποδίσουν ακούσια την πρόοδο. Η εναρμόνιση των κανονισμών σε παγκόσμιο επίπεδο θα βοηθούσε στην τυποποίηση των βιώσιμων πρακτικών και θα απλοποιήσει τη συμμόρφωση για τους κατασκευαστές που δραστηριοποιούνται διεθνώς.

Σε όλη αυτή την προσπάθεια, η στρατηγική της κεντρικής κυβέρνησης για την βιωσιμότητα, μπορεί να καθορίσει τις εξελίξεις. Το ΥΠΕΝ, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με αυτή την στρατηγική, δημιουργεί και υλοποιεί δράσεις με σκοπό να υποστηρίξει τον τελικό στόχο της βιωσιμότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ, από την Υφυπουργό ΥΠΕΝ, κα Αλεξάνδρα Σδούκου, δράσεις της πολιτείας προς αυτή την κατέυθυνση, στις οποίες προωθείται η προσπάθεια της ανακύκλωσης των οικιακών συσκευών που θα αποσυρθούν.

Μερικές από αυτές είναι : 

1. Εξοικονομώ για νοικοκυριά

2. Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ορεινών τουριστικών καταλυμάτων

3. Ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών κτιρίων

4. Αντικάτάσταση συστημάτων θέρμανσης με αντλίες θερμότητας για νοικοκυριά

Με λίγα λόγια...

Η βιομηχανία οικιακών ηλεκτρικών συσκευών είναι έτοιμη να ηγηθεί της πορείας προς μια κυκλική οικονομία. Συνεχίζοντας να υιοθετεί κυκλικές πρακτικές, όπως η χρήση ανακυκλωμένων υλικών, ο σχεδιασμός για ανθεκτικότητα και δυνατότητα επισκευής και η εξερεύνηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, η βιομηχανία μπορεί να συμβάλει σημαντικά σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. 

Αυτές οι αλλαγές ωφελούν όχι μόνο το περιβάλλον, αλλά προσφέρουν επίσης οικονομικά πλεονεκτήματα για τους κατασκευαστές, μειώνουν το κόστος για τους καταναλωτές και ευθυγραμμίζονται με τους παγκόσμιους στόχους βιωσιμότητας.

"Συνοπτικά, το μέλλον των συσκευών έγκειται στον σχεδιασμό με έναν σκοπό: να διαρκούν, να επισκευάζονται και να είναι κατασκευασμένες από βιώσιμα υλικά.”

*Γενικός Διευθυντής APPLiA Hellas, Σύνδεσμος Βιομηχανιών & Επιχειρήσεων Ηλεκτρικών Συσκευών Ελλάδος

www.applia-hellas.gr