Του Γιώργου Γιαννή

Η εισαγωγή των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών "ridesharing" στην Ελλάδα μπορεί να αναδιαμορφώσει το τοπίο των μεταφορών τόσο στις αστικές περιοχές, όπως η Αθήνα, όσο και στις τουριστικές περιοχές, όπως τα νησιά. Τα αυξημένα επίπεδα κυκλοφοριακής συμφόρησης στην Αθήνα και οι εποχιακές ανάγκες μετακίνησης στα νησιά καθιστούν τις καινοτόμες υπηρεσίες κινητικότητας όχι μόνο χρήσιμες αλλά και αναγκαίες για την κοινωνικο-οικονομική βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη της χώρας και για τη βελτίωση της απόδοσης του συστήματος Δημόσιων Συγκοινωνιών και ταξί.

Η εμφάνιση νέων υπηρεσιών κινητικότητας, που καθοδηγούνται από τις ταχείες τεχνολογικές εξελίξεις και την αναπτυσσόμενη οικονομία διαμοιρασμού, έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου πραγματικότητα στον τομέα των αστικών μεταφορών. Οι υπηρεσίες "ridesharing” περιλαμβάνουν διάφορα μοντέλα, όπως το "ridehailing" και το "ridepooling". Αυτές οι υπηρεσίες επιτρέπουν τη δυναμική τιμολόγηση και τη δυνατότητα κοινής χρήσης οχημάτων, προσφέροντας ευέλικτες λύσεις στις ανάγκες μετακίνησης.

Μια πρόσφατη ανάλυση αγοράς και κοινωνικο-οικονομική ανάλυση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για τις υπηρεσίες "ridesharing" στην Αθήνα καταδεικνύει τον θετικό τους αντίκτυπο στην κοινωνική ευημερία, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η εισαγωγή τους αναμένεται να προσελκύσει 647.000 έως 772.000 καθημερινούς χρήστες, να δημιουργήσει έως 36.000 θέσεις εργασίας και να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 90.000 τόνους, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει την οδική ασφάλεια.

Επιπλέον, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι Αθηναίοι θα μετατοπιστούν στις υπηρεσίες "ridesharing” κυρίως από ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα (4,3%-5,3%) και σε πολύ μικρότερο βαθμό από τις Δημόσιες Συγκοινωνίες (2,2%-2,7%) και τα ταξί (0,7%-0,8%). Τα ταξί φαίνεται να μην επηρεάζονται σημαντικά, γεγονός που αποδίδεται στην ήδη υψηλή ζήτησή τους τα προηγούμενα έτη, που πλέον έχει φτάσει τα όριά της.

Λύση στην Εποχική Αυξημένη Ζήτηση Μετακινήσεων και Ενίσχυση του Τουρισμού στα Νησιά

Τα ελληνικά νησιά το έτος 2023, βίωσαν μια σημαντική αύξηση 20% στην εισροή τουριστών σε σύγκριση με το 2022, επιβαρύνοντας εμφανώς τις τοπικές υπηρεσίες οδικών μεταφορών, ειδικά κατά την περίοδο αιχμής, από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο. Οι ανάγκες μετακίνησης ποικίλλουν, με κοινή πρόκληση τη δυσκολία των τοπικών υπηρεσιών να καλύψουν τη ζήτηση λόγω της εποχικότητας. Τα ταξί, τα δημόσια λεωφορεία και τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα είναι τα κύρια μέσα μετακίνησης, αλλά η ανάγκη για πιο ευέλικτες και οικονομικές λύσεις καθίσταται επιτακτική. Η εισαγωγή υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών "ridesharing” μπορεί να ενισχύσει και να συμπληρώσει τα υπάρχοντα μέσα, προάγοντας έναν βιώσιμο τουρισμό και οικονομική ανάπτυξη.

Η διαθεσιμότητα ταξί είναι περιορισμένη στα ελληνικά νησιά, με τα Ιόνια νησιά και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου να διαθέτουν μόλις 12 ταξί ανά 10.000 μετακινούμενους κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Η Κρήτη εμφανίζει την χαμηλότερη αναλογία διαθέσιμων ταξί σε σύγκριση με άλλα νησιά και κάτω από τον εθνικό μέσο όρο. Οι αυστηροί κανονισμοί και η ανεπαρκής κάλυψη από τα λεωφορεία οδηγούν σε μειωμένη ποιότητα υπηρεσιών μετακίνησης. Η ανάγκη για υπηρεσίες "ridesharing” καθίσταται επιτακτική για την κάλυψη του κενού στο σύστημα οδικών μεταφορών.

Συμπερασματικά, η ανάπτυξη των υπηρεσιών "ridesharing" στην Αθήνα και τα νησιά μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για την υπόλοιπη χώρα, ενισχύοντας τη βιώσιμη κινητικότητα και την οικονομική ανάπτυξη.

*Ο κ. Γιώργος Γιαννής είναι καθηγητής ΕΜΠ, διευθυντής Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής ΕΜΠ