Του Νικήτα Σίμου 

Παρά την έντονη ανταλλαγή πυρών της προηγούμενης Κυριακής 24/8, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ μετριάζουν τον τόνο τους και δείχνουν σχεδόν ικανοποίηση, αλλά ο κίνδυνος κλιμάκωσης απέχει πολύ από το να έχει αποφευχθεί.

Αποφυγή κλιμάκωσης

Μετά από μέρες αναμονής και διακηρύξεων, η επίθεση που εξαπέλυσε η Χεζμπολάχ στο βόρειο Ισραήλ δεν φαίνεται να πυροδότησε την κλιμάκωση, που πολλοί εφοβούντο, μεταξύ του εβραϊκού κράτους και της λιβανέζικης παραστρατιωτικής οργάνωσης.

Τη νύχτα μεταξύ Σαββάτου και Κυριακής, η Χεζμπολάχ εκτόξευσε 320 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον του Ισραήλ, σε αντίποινα για  τον θάνατο του στρατιωτικού διοικητή της, που σκοτώθηκε στη Βηρυτό σε στοχευμένη επίθεση στις 30 Ιουλίου.

Σε μια ζωντανή τηλεοπτική ομιλία του την Δευτέρα 25/8, ο ηγέτης του Κόμματος του Θεού, Χασάν Νασράλα και αρχηγός της Χεζμπολάχ, δήλωσε ότι "μόνο ο χρόνος θα δείξει, εάν η αρχή της αποτροπής έχει αποκατασταθεί" και ότι η επίθεση ήταν "επιτυχής".

Στην πραγματικότητα, κατά τους Τάιμς της Ν. Υόρκης "μεγάλο μέρος του Ισραήλ ξύπνησε την Κυριακή 24/8 το πρωί και ανακάλυψε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η πολύ επίφοβη επίθεση φαινόταν να έχει τελειώσει πριν καν αρχίσει".

Το αρχηγείο της Μοσάντ, βόρεια του Τελ-Αβίβ, δηλωμένος στόχος στρατιωτικής δράσης, δεν είχε χτυπηθεί, ούτε υπήρχε σημαντική ζημιά σε στρατιωτικά και πολιτικά κτίρια.

Σε αντάλλαγμα, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις ξεκίνησαν ένα κύμα προληπτικών αεροπορικών επιδρομών στο νότιο Λίβανο, καταστρέφοντας χιλιάδες εκτοξευτές ρουκετών και σκοτώνοντας τρεις μαχητές της υποστηριζόμενης από το Ιράν ένοπλης οργάνωσης. Η ανταλλαγή πυρών, αναφέρει ο λιβανέζικος Τύπος, ήταν η μεγαλύτερη από τον πόλεμο πλήρους κλίμακας μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου το καλοκαίρι του 2006, ο οποίος είχε διάρκεσει 34 ημέρες. 

Αποφυγή πολέμου 

Μόλις λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση, τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ έδωσαν μια διαμετρικά αντίθετη περιγραφή των γεγονότων, υποστηρίζοντας η κάθε πλευρά κάποιο είδος νίκης:

Το Τελ Αβίβ, για τις "προληπτικές” επιδρομές του εναντίον αυτού που ο στρατός του, αποκάλεσε "χιλιάδες εκτοξευτές ρουκετών" στο νότιο Λίβανο και η Χεζμπολάχ, για την εκτόξευση πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών εναντίον του βόρειου τμήματος του εβραϊκού κράτους,με αποτέλεσμα, όπως ο ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε, το θάνατο ενός αξιωματικού του ναυτικού.

"Αυτό που συνέβη σήμερα δεν είναι το τέλος της ιστορίας", προειδοποίησε ο Νετανιάχου κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. "Ο Νασράλα στη Βηρυτό και ο Χαμενεΐ στην Τεχεράνη πρέπει να γνωρίζουν, ότι αυτό είναι ένα ακόμη βήμα προς τα εμπρός για να αλλάξει η κατάσταση στο βορρά".

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ίσραελ Κατς, δήλωσε επίσης, ότι ενημέρωσε δεκάδες ομολόγους του σε όλο τον κόσμο, ότι το Ισραήλ "δεν επιδιώκει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας", αλλά ότι θα κάνει "ό,τι χρειάζεται για να προστατεύσει τους πολίτες του".

Ωστόσο, πέρα από τις διακηρύξεις, όπως παρατηρεί η Λε Μοντ, το συμπέρασμα αυτού του επεισοδίου είναι ουσιαστικά ένα: η επιβεβαίωση, ότι καμία πλευρά δεν επιθυμεί να επισπεύσει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, ή, τουλάχιστον, να αναλάβει την ευθύνη για το ξέσπασμά του. 

Οι έντονες εχθροπραξίες κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου το πρωί της Κυριακής, αντιπροσώπευαν μια ακόμη απειλή πυροδότησης ενός περιφερειακού πολέμου, αλλά για άλλη μια φορά τα μέρη στάθηκαν στο χείλος του γκρεμού.

Αν και φοβόταν τις πιθανές συνέπειες, για τον ηγέτη της Χεζμπολάχ μια στρατιωτική επέμβαση στο ισραηλινό έδαφος ήταν απολύτως αναπόφευκτη.

Αν από τη μία πλευρά ο Χασάν Νασράλα χρειαζόταν να παρουσιάσει μια νίκη στη βάση του, καθώς η απάντηση κατά της δολοφονίας του Fuad Shukr είχε καθυστερήσει τόσο πολύ, από την άλλη πλευρά ήταν απαραίτητο να καθησυχάσει τους Λιβανέζους, οι οποίοι φοβούνται την καταστροφική πιθανότητα ενός ανοιχτού πολέμου με το Ισραήλ.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμα του που μεταδόθηκε αργά το απόγευμα της Κυριακής 24/8, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ δικαιολόγησε αυτή την καθυστέρηση, με την ανάγκη να συντονίσει την απάντησή του με το Ιράν και τους συμμάχους του εντός του "άξονα της αντίστασης”, επιδιώκοντας να δώσει έμμεσα κάποιο νόημα στις συνεχιζόμενες συνομιλίες για τη Γάζα.

Στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων, ωστόσο, όλα φαίνεται να παραμένουν στάσιμα και οι αντιπροσωπείες του Ισραήλ και της Παλαιστίνης εγκατέλειψαν το Κάιρο χωρίς να καταλήξουν σε συμβιβασμό. Το ισλαμικό κίνημα επανέλαβε για άλλη μια φορά τις εκκλήσεις του για μόνιμη κατάπαυση του πυρός και πλήρη απόσυρση του Ισραήλ από τον θύλακα.

Ασαφής η βούληση για εκεχειρία 

Όπως και η Χεζμπολάχ, το Ισραήλ έχει επίσης βάσιμους λόγους να μην ανοίξει ένα νέο πολεμικό μέτωπο με τον Λίβανο. Ο ισραηλινός στρατός – επικρατεί η άποψη - δεν θα είναι σε θέση να διαχειριστεί ταυτόχρονα δύο μέτωπα, ενόσω εξακολουθεί να εμπλέκεται με τη Χαμάς στη Γάζα.

Η ανώτατη στρατιωτική διοίκηση γνωρίζει επίσης, ότι ένας πόλεμος με τη Χεζμπολάχ δεν θα μπορούσε να κερδηθεί  χωρίς μια χερσαία εισβολή, η οποία θα κόστιζε σημαντικά σε ισραηλινές ζωές. 

Αλλά το γεγονός και μόνο, ότι ούτε το Ισραήλ ούτε η Χεζμπολάχ το θέλουν, δεν αρκεί για να υπάρξει εγγύηση, ότι δεν θα συμβεί ένας ολοκληρωτικός πόλεμος.

Όσο συνεχίζεται η βία, το περιθώριο για λάθος υπολογισμό παραμένει υψηλό.Με αυτή την επίγνωση οι συνομιλίες συνεχίζονται στην Αίγυπτο και οι αμερικανικές ενημερώσεις επιμένουν, παρά τις πρόσφατες αποτυχίες, ότι μια συμφωνία είναι εφικτή. Παρά τις σοβαρές αμφιβολίες για το αν ο Νετανιάχου ή ο Σινουάρ θέλουν πραγματικά ένα τέλος στις μάχες, "Ο πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει χωρίς καμία πλευρά να το θέλει", ( Guardian), "αλλά δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για την ειρήνη". 

Αν είναι αλήθεια, ότι αυτό που συνέβη την Κυριακή 24/8, αφήνει τόσο στον Νασράλα όσο και στην ισραηλινή ηγεσία αρκετό περιθώριο για να δηλώσουν επιτυχία, ο καθένας από το μέρος του, είναι αναμφισβήτητο ότι στις συγκρούσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ (και του Ιράν) υπάρχουν περιθώρια ευνοϊκής διαχείρισης από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Τον Απρίλιο του 2023, μερικές δεκάδες ρουκέτες που εκτοξεύτηκαν από παλαιστινιακές ομάδες στο νότιο Λίβανο, ήταν αρκετές για να εγείρουν φόβους για εβδομάδες, ότι οι Ισραηλινοί θα μπορούσαν να επιλέξουν σε αντίποινα την διεξαγωγή μιας επιχείρηση μεγάλης κλίμακας.

Πεντακόσιες ημέρες, με χιλιάδες εκτοξευμένους πυραύλους, μετά από αυτή την επιχείρηση, δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί μια μείζων ισραηλινή απάντηση, αν και πολλές προκλήσεις έχουν συμβεί. Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ φαίνονται να κινούνται σε νέα πεδία, όπου  δεν υπάρχουν πλέον κόκκινες γραμμές και ο διεξαγόμενος πόλεμος είναι ενδεχομένως κατά βάση ψυχολογικός και ευνοεί τους ακραίους.

* Ο Νικήτας Σίμος είναι οικονομολόγος, γεωπολιτικός αναλυτής.