Του Νικήτα Σίμου

Η τρομοκρατική επίθεση του Μαρτίου στη Μόσχα, με περισσότερους από 130 νεκρούς, έστρεψε πάλι την παγκόσμια προσοχή στο αποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (ΙSIS). Την ευθύνη ανέλαβε μια κλαδική του οργάνωση (ISΙS-K), παραδοσιακά ενεργή στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Οι στόχοι όμως αυτού του φορέα δεν περιορίζονται στην Ν. Ασία, αλλά επεκτείνονται στην Ρωσία, την Δ. Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Ποιοι είναι

Ο φορέας Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν (ISΙS-K), ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη της επίθεσης στην Μόσχα, επιδιώκει την δημιουργία σουνιτικού χαλιφάτου στην ευρεία περιοχή Χορασάν, παλαιά επαρχία της Περσικής αυτοκρατορίας, η οποία συμπεριλαμβάνει  σε σημερινούς γεωγραφικούς όρους, την ομώνυμη επαρχία στο Β.Α Ιράν, το μεγαλύτερο μέρος του Αφγανιστάν και νότιες περιοχές της Κ. Ασίας. Το κέντρο των δραστηριοτήτων του ISIS-K είναι στα σύνορα Αφγανιστάν και Πακιστάν. Η οργάνωση αυτή διεξάγει έντονη πολύγλωσση προπαγάνδα ( video, μονογραφίες, κ.α.) μεταξύ των σουνιτών, με χρηματοδότηση από τον κεντρικό φορέα, οι πηγές κεφαλαίων του οποίου παραμένουν άγνωστες. Είναι ενδιαφέρον, ότι οι μαχητές του τοποθετούνται εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, τους οποίους θεωρούν "όργανα της Δύσης".

Ευρεία γεωγραφική διασπορά πληγμάτων και παρουσίας

Τον περασμένο Ιανουάριο ο ISIS-K ανάλαβε την ευθύνη για την έκρηξη στο Κερμάν του Ιράν από 2 βομβιστές αυτοκτονίας, η οποία προκάλεσε 90 νεκρούς και περισσότερους από 200 τραυματίες. Τον ίδιο μήνα οργανώθηκε επίθεση σε καθολική εκκλησία της Κωνσταντινούπολης με 1 νεκρό και ακολούθησε το πλήγμα στην ευρύτερη περιοχή της Μόσχας τον Μάρτιο με περισσότερους από 130 νεκρούς. Ο ISIS-K κατάφερε μέσα στο βραχύ διάστημα των 3 μηνών,  πολύνεκρα πλήγματα σε ευρέως διεσπαρμένα γεωγραφικά σημεία, γεγονός το οποίο είναι ενδεικτικό των δυνατοτήτων του.

Ο ακτιβισμός των κλάδων του ISIS, αντανακλά μια διττή δυναμική. Ενώ, όπως φαίνεται το κέντρο της οργάνωσης παραμένει στρατηγικά στην ευρεία περιοχή της Παλαιστίνης, παράλληλα παρατηρείται μια διεύρυνση της δραστηριότητάς της σε ευρύτατη  γεωγραφική κλίμακα. Αυτό σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στο γεγονός, ότι μετά τα πλήγματα τα οποία δέχθηκε η οργάνωση, κατά την περίοδο 2015-2019 σε Συρία και Ιράκ, δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί κεντρικά την διεθνή τρομοκρατική ατζέντα και ενεργεί περισσότερο μέσω αποκεντρωμένων κλάδων, όπως πχ ο ISIS-K με έδρα το Αφγανιστάν. Τα νέα μέτωπα σύμφωνα με αναλυτές διαμορφώνονται στην Κ. Ασία, στην κεντρική Αφρική και στην ζώνη του Σαχέλ, με προεκτάσεις μέχρι την Δ. Αφρική. 

Παρά τις εδαφικές απώλειες μετά την διεθνή επέμβαση, οι οποίες αποδυνάμωσαν τις δομές του ISIS στην Συρία και το Ιράκ, χώρες οι οποίες παραδοσιακά ήταν οι πυλώνες του, η οργάνωση εξακολουθεί να διατηρεί εκεί μια αποσταθεροποιητική παρουσία, εκμεταλλευόμενη συγκυριακές αστάθειες και διαιρέσεις.

Συρία

Αν και ο ISIS δήλωσε το 2019 ότι ηττήθηκε, η οργάνωση εξακολούθησε ένα αντάρτικο αγώνα στην Συρία κατά των δυνάμεων του καθεστώτος Άσσαντ και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Οι τελευταίες απαρτίζονται κυρίως από Κούρδους και επιχειρούν στα Β.Α. και τα Ανατολικά της χώρας. Είναι φιλο-Αμερικανές και με την βοήθεια των ΗΠΑ είναι εκείνες οι οποίες έδρασαν αποφασιστικά κατά του ISIS.

Ως Κουρδικές ομάδες, αποτελούν διπλωματικό και στρατιωτικό στόχο για τον Ερντογάν και είναι αυτές τις οποίες υπονοεί ο Τούρκος πρόεδρος, όταν δηλώνει, ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τρομοκράτες. Ο πόλεμος στην Γάζα και η αντιπαράθεση ΗΠΑ -Ιράν, με την αστάθεια την οποία δημιουργούν, έχουν επιτρέψει στον ISIS να εντείνει τις επιθέσεις του τους τελευταίους μήνες, εκμεταλλευόμενος και τον κατά περιόδους βομβαρδισμό των θέσεων των αντιπάλων του, φιλο-Αμερικανών Κούρδων, από τους Τούρκους.

Ιράκ

Μετά το 2019, βασισμένος σε εν υπνώσει ομάδες από το 2014, ο ΙSIS κατόρθωσε να εγκατασταθεί στο φυσικά οχυρό υψίπεδο Hamrin και να οργανώσει την παρουσία του εκεί. Από το 2021 άρχισε επιθέσεις κατά σιιτικών χωριών, δυνάμεων του Ιρακινού στρατού και Κούρδων μαχητών. Εκτιμάται ότι ο ISIS θα συνεχίσει την παρουσία του στο Ιράκ καθώς η ιδεολογία του γίνεται αποδεκτή και υποστηρίζεται σε περιφερειακά σημεία από τους κατοίκους χωριών, οι οποίοι συνεργάζονται προσφέροντας καταφύγιο, τροφή και πληροφορίες.

Η απειλή για την Ευρώπη

Σύμφωνα με τον Η.J Schindler (CNN), διευθυντή αντιτρομοκρατικού προγράμματος, συνελήφθησαν τον περασμένο Ιούλιο στην Γερμανία 7 άνδρες, ύποπτοι για τον προγραμματισμό επιθέσεων εντυπωσιασμού, οι οποίοι ήταν σε επαφή με στελέχη του ISIS-K. Επίσης, τον προηγούμενο μήνα, 2 Αφγανοί πολίτες συνελήφθησαν στην Γερμανία (CNN), κατηγορούμενοι ότι προετοίμαζαν επίθεση στο Σουηδικό κοινοβούλιο, ως πράξη τιμωρίας για την καύση αντίτυπων του Κορανίου στην Σκανδιναβική χώρα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Γαλλική κυβέρνηση έχει θέσει σε συναγερμό τις αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες της χώρας, γενικότερα φοβούμενη επιθέσεις από "μοναχικούς λύκους" παρά από μείζονες διεθνείς οργανώσεις

Σύμφωνα με τον προηγούμενο συντονιστή των κυρώσεων του ΟΗΕ κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων, ο εκτός Κ. Ασίας ISIS-K έχει σημαντική έδραση πρώτιστα στην Ρωσία και την Τουρκία, και σε κάποιο βαθμό και στην Γερμανία.

Τα αίτια του φαινομένου της τρομοκρατίας, πολιτικής, εθνικιστικής, θρησκευτικής, είναι δυσεξήγητα και πολλαπλά. Η τρομοκρατία, είναι και αυτή μια έκφανση της κοινωνικής διεργασίας, απευκταία αλλά υπαρκτή.

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής