Προτεραιότητα η δημόσια υγεία

Της Μιλένας Απόστολάκη

Τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, όταν όλοι είχαμε κλειστεί στα σπίτια μας, με τον φόβο απέναντι στο άγνωστο να ρίχνει βαριά τη σκιά του, η πρώτη (και μοναδική) γραμμή άμυνας για την υπεράσπιση όλων ήταν το ΕΣΥ. Τα δημόσια νοσοκομεία με το προσωπικό τους, που διασφάλιζαν τη συνέχεια στη λειτουργία του Κράτους και της κοινωνίας μας. 

Για όλους μας εκείνες τις σκοτεινές ημέρες το ΕΣΥ ήταν το ΕΜΕΙΣ. 
Ήταν τότε που τα ιδιωτικά νοσοκομεία (αυτό)εξαιρέθηκαν από τον πόλεμο. Ήταν τότε που πολλοί ιδιώτες γιατροί "δέχονταν" μόνο από το τηλέφωνο! 

Μετά την εμπειρία της πανδημίας, η λογική υπαγόρευε ως αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα την  ισχυροποίηση του ΕΣΥ. Την ενίσχυση των υποδομών και του έμψυχου δυναμικού του καθώς η πανδημία ανέδειξε τον αναντικατάστατο ρόλο του κράτους μπροστά σε τέτοιες απειλές.  

Η Κυβέρνηση παρ´ όλα αυτά προτίμησε τον ρεαλισμό των (ιδιωτικών) συμφερόντων από όσα η λογική και η υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος υπαγόρευσαν.

Με την τελευταία νομοθετική της παρέμβαση δίνει τη δυνατότητα πρόσληψης ιατρών μερικής απασχόλησης -με παράλληλη εργασία στον ιδιωτικό τομέα- και στους γιατρούς πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης την άδεια να έχουν ιδιωτικό ιατρείο ή να δουλεύουν και για ιδιωτικό θεραπευτήριο! 

Αντί της ενίσχυσης διάσπαση και διάλυση. 

Την ώρα που η Κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με το φιάσκο του προσωπικού γιατρού, το ΕΣΥ που άντεξε στη λαίλαπα της πανδημίας και στήριξε τους πολίτες, διαλύεται με τη σφραγίδα της πρόσφατης νομοθετικής πρωτοβουλίας, αποδεκατισμένο και χωρίς τους πρόσθετους αναγκαίους πόρους. Όσο για τους εργαζόμενους στο ΕΣΥ, δεν έμεινε τίποτα εκτός από το χειροκρότημα από τα μπαλκόνια της πανδημίας.

Οι Έλληνες συμμετέχουν στις συνολικές δαπάνες υγείας σε ποσοστό 35,2% (στοιχεία 2019). Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ είμαστε στην 3η θέση, πίσω από τη Βουλγαρία (37,8%) και τη Λετονία. Ο προϋπολογισμός δαπανών του Υπουργείου Υγείας είναι κατά 414 εκατ. μειωμένος για το 2023.

Η περίοδος πριν την πανδημία χαρακτηρίζεται από πτώση της χρηματοδότησης για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα, σε αντίθετη πορεία από το σύνολο της ΕΕ αλλά και από το υποσύνολο των Νοτίων χωρών. Η πανδημία προκάλεσε αύξηση των δαπανών υγείας, σε όλες σχεδόν τις χώρες, χωρίς ωστόσο να επανέρχονται στην Ελλάδα στα προ κρίσης επίπεδα. Συγκεκριμένα, η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας το 2020 σε σύγκριση με το 2009 είναι αυξημένη κατά 5,8% στις Νότιες χώρες, 20,7% στην ΕΕ, ενώ είναι μειωμένη κατά 25,9% στην Ελλάδα. Η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας είναι αυξημένη κατά 3,1% το 2020 σε σύγκριση με το 2009 στις Νότιες χώρες, ενώ εμφανίζεται αυξημένη κατά 24,6% στην ΕΕ. Στην Ελλάδα η μείωση προσεγγίζει το 32,9%.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας (European Observatory on Health Systems and Policies) οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα (1603 ευρώ) εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 7,8% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με 9,9% στην ΕΕ το 2019. Λίγο λιγότερο από το 60% των δαπανών για την υγεία στην Ελλάδα είναι δημόσιες δαπάνες, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (35%) καταβάλλεται απευθείας από τα νοικοκυριά, κυρίως με τη μορφή συμμετοχής για φάρμακα και άμεσων πληρωμών για υπηρεσίες που δεν περιλαμβάνονται στη δέσμη παροχών.

Μια συλλογική επένδυση του ελληνικού λαού από επιλογή της Κυβέρνησης της ΝΔ υποτάσσεται στα συμφέροντα των λίγων και διαιρεί την κοινωνία, περιορίζοντας την πρόσβαση και τη διάχυση των ωφελημάτων της επιστήμης.

Ισχυρό ΕΣΥ σημαίνει ισχυρή κοινωνία. Πιο ανθεκτική, με περισσότερες δυνατότητες να αντιμετωπίζει τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών και πρωτίστως των πιο αδύναμων.

Το ισχυρό ΕΣΥ είναι προϋπόθεση για την ασφάλεια, την ελευθερία και την ευημερία στην πατρίδα   μας. Προϋποθέτει αναβάθμιση των υποδομών και του εξοπλισμού, προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, επενδύσεις στην έρευνα και στην εκπαίδευση. 

Οι πόροι ασφαλώς υπακούουν σε δημοσιονομικούς περιορισμούς... Όμως οι άξονες  που ρυθμίζουν την κατανομή τους είναι πολιτικά και κοινωνικά εσφαλμένοι. Κατευθύνονται δυστυχώς  αλλού, καθώς η ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους δεν ανήκει στις προτεραιότητες της σημερινής κυβέρνησης.

* Η Μιλένα Αποστολάκη είναι Δικηγόρος, πρώην Υπουργός, Διευθύντρια ΕΟΔΙΔ