Το Ταμείο Ανάκαμψης  κλειδί για τα επιχειρηματικά πάρκα νέας γενιάς

Του Μανώλη Μπαλτά

Ο νέος χωροταξικός νόμος αποτελεί ένα γενναίο βήμα για την αποτροπή της εκτός σχεδίου δόμησης και την ενίσχυση της οργανωμένης χωροθέτησης των επιχειρήσεων, ιδίως της βιομηχανίας και της εφοδιαστικής, σε Επιχειρηματικά Πάρκα Νέας Γενιάς.

Αν αυτός ο νόμος είχε ψηφιστεί μια δεκαετία πριν, σήμερα θα ήμασταν σε θέση να οργανώσουμε και να απορροφήσουμε τις πιέσεις που δεχόμαστε, ως εγχώρια  αγορά, από τη διεθνή  ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας. Πιέσεις που μας επιβάλουν να  κτίζουμε μεγαθήρια στη μέση του πουθενά, όπως συμβαίνει κατά κόρον τα τελευταία χρόνια. Ρίξτε μια ματιά στον Ασπρόπυργο και τη Μάνδρα και θα καταλάβετε τι εννοώ. Αυτή η εξόχως αντιαναπτυξιακή και αντιπεριβαλλοντική πολιτική που απέκτησε θεσμικό περίβλημα με σειρά νόμων (ακραίο παράδειγμα οι διατάξεις του ν. 4605/2019) πρέπει επιτέλους,  θεσμικά, να ανατραπεί.

Όμως τα Πάρκα νέας γενιάς, επιβάλλεται να αναπτυχθούν, χωρίς να επαναληφθούν τα κακά πρότυπα και τα ελαττώματα του παρελθόντος, που  κατέστησαν, πολλά εξ αυτών, "χέρσα χωράφια" πανάκριβης γης ή χώρους αλόγιστων και ασύμφορων (για όλους) συγκρούσεων,  συχνά   με "δήθεν" έργα υποδομής, μετατρέποντας τα πλεονεκτήματα της οργανωμένης χωροθέτησης των επιχειρήσεων,  σε  δείγματα δυσφήμισης και απόρριψης της, από αυτές. Πριν απ' όλα όμως, επιβάλλεται οι αρμόδιοι να  αρνηθούν το πισωγύρισμα στην εκτός σχεδίου δόμηση για τις μεγάλες επαγγελματικές εγκαταστάσεις. Γιατί αυτό  έντονα επιδιώκεται από κύκλους, "επιστήμονες" και σχήματα που ξιφουλκούν και ασχημονούν, εναντίον του νέου χωροταξικού νόμου, πριν καν στεγνώσει το μελάνι του νομοθέτη. Ύστερα, χρειάζεται Εθνική Στρατηγική για τη Βιομηχανική και Επιχειρηματική χωροθεσία. Χρειάζεται σχέδιο και χρηματοδοτικά εργαλεία. 

Προσωπικά, μου είναι αδιανόητο να συζητάμε για προσέλκυση νέων επενδύσεων, να καλούμε διεθνείς κολοσσούς της τεχνολογίας, του εμπορίου και της εφοδιαστικής αλυσίδας να ‘ρθουν στην Ελλάδα να επενδύσουν, χωρίς να προβληματιζόμαστε για το που άραγε θα πάνε να κτίσουν τις εγκαταστάσεις τους. Για το λόγο αυτό, μέρος της Εθνικής Στρατηγικής πρέπει να είναι και η κατάρτιση και υλοποίηση ενός Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υποδοχέων επιχειρήσεων (ΕΠ του ν3982/11), εντός του άμεσα προβλεπτού χρόνου της τρέχουσας πενταετίας, με σκοπό την υποδοχή και εγκατάσταση μεγάλων επενδύσεων, χωρίς να αποκλείονται επιχειρήσεις μικρότερης κλίμακας και μεγέθους. 

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη χωροθέτηση της Βιομηχανίας και της Εφοδιαστικής, της ΚΕΕ είναι μια καλή αφετηρία που εδράζεται και στοχεύει στην ανάγκη φυγής  από μια εποχή μαρασμού και αέναων συγκρούσεων που μόνο στην υπανάπτυξη οδηγούν. Φυγής προς τα μπρος. Αυτό είναι το κλειδί της προτεινόμενης Εθνικής Στρατηγικής, στην οποία η Αυτοδιοίκηση και τα Επιμελητήρια  οφείλουν να αναλάβουν  κρίσιμες και σημαντικές πρωτοβουλίες και για την οργανωμένη χωροθέτηση και λειτουργία  των επιχειρήσεων σε υπάρχοντες και μελλοντικούς υποδοχείς.  Γιατί η τοπική ανάπτυξη ανθίζει όσο περισσότερο οργανώνεται και εξελίσσεται, υπό την ευθύνη και εποπτεία αυτών που νοιάζονται (θεσμικά και ηθικά) για τον τόπο τους.

Στη νέα εποχή των προκλήσεων και του αδυσώπητου διεθνούς ανταγωνισμού, μέσα στην πανδημία του COVID 19 ή μετά από αυτήν,  χρειαζόμαστε Επιχειρηματικά Πάρκα, τεχνικά και τεχνολογικά εκσυγχρονισμένα με σύγχρονες διαδικασίες "facilitiesmanagement” που θα προάγουν τα κοινά συμφέροντα και την κοινή ανάπτυξη των εγκατεστημένων επιχειρήσεων. Με δομές, υποδομές και διαδικασίες που θα εισάγουν λειτουργίες  βιομηχανικής συμβίωσης και κυκλικής οικονομίας ως διεργασίες προτεραιότητας (για να μη πω επιχειρηματικής επιβίωσης). Είναι  εθνική υποχρέωση όλων μας να συμβάλουμε για την υπέρβαση της κρίσης και της στασιμότητας, ενισχύοντας την επιχειρηματικότητα, για γερές βάσεις στις τοπικές οικονομίες, για μόνιμες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Αυτή η υπέρβαση συνδέεται άρρηκτα με την εξασφάλιση των κατάλληλων προϋποθέσεων χωρικής ανάπτυξης, εγκατάστασης και ανεμπόδιστης λειτουργίας των επιχειρήσεων που μόνο  τα Επιχειρηματικά Πάρκα μπορούν να προσφέρουν, υπό προϋποθέσεις φυσικά. 

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΟΤΑ Α’ & Β’ βαθμού) έχουν ίσως για τελευταία φορά την ευκαιρία να στοχεύσουν στην αναβάθμιση των χωρικών συνθηκών λειτουργίας των επιχειρήσεων των περιοχών ευθύνης τους,  επενδύοντας, μέσω  κοινοτικών πόρων, σε  έργα τεχνικού και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού των κοινών υποδομών τους, διευρύνοντας τους ρόλους τους και ασκώντας πλήρως ήδη υφιστάμενες αρμοδιότητες τους. 

Συμπερασματικά, το μεγάλο ζητούμενο που πρέπει να αναδειχθεί στην τρέχουσα περίοδο, είναι η αναζήτηση και ο προσδιορισμός του Εθνικού Μοντέλου ανάπτυξης και δημιουργίας βιομηχανικής και επιχειρηματικής γης, συμπεριλαμβανομένων και των φορέων που μπορούν να το υποστηρίξουν. Η συζήτηση αυτή αντικειμενικά δημιουργεί επιμέρους ανατροπές και οι υπάρχουσες δομές πρέπει να βρουν το τρόπο τη γνώση και  τη δύναμη  να την υποστηρίξουν.  Για το κοινό συμφέρον, για το συμφέρον της εθνικής οικονομίας,  αυτή η συζήτηση αφορά και την ΚΕΔΕ και την ΕΝ.Π.Ε. 

Ως προς τη χρηματοδότηση του προτεινόμενου Εθνικού Μοντέλου, το Ταμείο Ανάκαμψης φαίνεται να αποτελεί την "τελευταία" μας ελπίδα, για να αποκτήσει η χώρα χωροταξικό και περιβαλλοντικό πολιτισμό. Κάτι μου λέει ότι οι αρμόδιοι που το κινούν, ψάχνουν πολύ σοβαρά να βρουν τη λύση και είναι έτοιμοι να κάνουν το μεγάλο αποφασιστικό βήμα.   

* Ο κ. Μανώλης Μπαλτάς είναι Πρόεδρος & ΔΣ της REDEPLAN Consultants, Τεχνικός Σύμβουλος της ΚΕΕ