Του Άγγελου Ζαχαρόπουλου

Ένας σταθερός και ειλικρινής φίλος της Ελλάδας και λάτρης του ελληνικού πολιτισμού έφυγε πλήρης ημερών. Στενός φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή τον οποίο στήριξε με όλες του τις δυνάμεις για να πραγματοποιήσει το ευρωπαϊκό του όνειρο.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Το πρωθυπουργικό αεροπλάνο που του διέθεσε για να επιστρέψει εγκαίρως στην Αθήνα από το Παρίσι; Η επιστροφή ήταν άκρως επείγουσα. Δεν λειτούργησαν εκείνες τις μέρες αεροπορικές συγκοινωνίες και στην Ελλάδα επικρατούσε το απόλυτο χάος μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την πτώση της Δικτατορίας. Να θυμηθούμε το γιγάντιο έργο που πραγματοποίησε με το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, στο προοίμιο του οποίου φρόντισε να περιληφθεί απόσπασμα από το έργο του Θουκυδίδη στα ελληνικά;

Όσοι είχαμε μετάσχει στις διαπραγματεύσεις την περίοδο 1976 – 1979, δεν θα ξεχάσουμε ότι σε κάθε κρίσιμη καμπή ο Καραμανλής πεταγόταν στο Παρίσι για να ζητήσει τη στήριξη του Ζισκάρ. Και ο Ζισκάρ του την προσέφερε με προθυμία και γενναιοφροσύνη. Ενώ βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο, αψηφούσε τις φωνές των ισχυρών γεωργικών οργανώσεων της Νοτίου Γαλλίας, οι οποίες αντιδρούσαν στην ελληνική ένταξη, φοβούμενες τον ανταγωνισμό των ελληνικών μεσογειακών προϊόντων.

Όλα αυτά και άλλα είναι λίγο-πολύ γνωστά. Εκείνο όμως που λίγοι γνωρίζουν, είναι η στήριξη της Ελλάδας στο θέμα την ονομασίας του κρατιδίου των Σκοπίων το οποίο ήταν σε μεγάλη έξαρση το 1992 – 1993. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι Ευρωπαίοι αδυνατούσαν να καταλάβουν την ελληνική ευαισθησία στο θέμα αυτό επειδή ήταν απληροφόρητοι, εν πολλοίς ανιστόρητοι. Μοναδική φωνή από επίσημα πρόσωπα υπέρ των ελληνικών απόψεων ήταν η φωνή του Ζισκάρ, που εκδηλώθηκε με άρθρο στην έγκυρη εφημερίδα "Le Monde".

Βαθύς μελετητής του Θουκυδίδη, ο Ζισκάρ ενεργούσε σύμφωνα με τη συμβουλή του: "ει τα παρεληλυθότα μνημονεύεις, άμεινον περί των μελλόντων συμβουλεύσε". Αν έχεις μελετήσει και θυμάσαι τα περασμένα θα διαβουλεύεσαι καλύτερα για τα μέλλοντα. Και τα "παρεληλυθότα" τα είχε μελετήσει ο Ζισκάρ. Γνώριζε ότι ήδη από το 1924 η Δεύτερη Κομμουνιστική Διεθνής (Κομιντέρν) είχε αποφασίσει την δημιουργία της Ανεξάρτητης Μεγάλης Μακεδονίας ή Μακεδονίας του Αιγαίου, η οποία θα περιλάμβανε και τη Θεσσαλονίκη. Την απόφαση αυτή της Κομιντέρν, την οποία είχε αποδεχτεί το ΚΚΕ, ξαναθυμήθηκε ο Τίτο προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Θέλησε να αναστήσει το όνειρο της δημιουργίας της Μεγάλης Μακεδονίας, αλλά όχι ανεξάρτητης. Την ήθελε εντεταγμένη στην "Ομόσπονδη Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας". Όπως είχε δηλώσει, ήθελε να επανενώσει όλα τα τμήματα της Μακεδονίας που διασπάστηκε το 1912 – 1913 από τους "ιμπεριαλιστές των Βαλκανίων". Το πρώτο βήμα  ήταν η δημιουργία της "Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας" (ΛΔΜ), ως ομόσπονδου τμήματος της "Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας". Η εδαφική περιοχή της ΛΔΜ αποτελούσε μέχρι τότε τμήμα της Σερβίας. Για να αποκτήσει η ΛΔΜ χαρακτηριστικά ενός έθνους, έγινε συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια δημιουργίας νέας Μακεδονικής γλώσσας, ενιαίας εθνικής συνείδησης και ιστορικής παράδοσης.

Με πυρήνα λοιπόν την ΛΔΜ, ο Τίτο προσπάθησε πρώτα να την ενώσει με τη Βουλγαρική Μακεδονία του ΠΙΡΙΝ. Σε συνεργασία με τον Βούλγαρο κομμουνιστή ηγέτη Δημητρώφ πέτυχε, το 1947, να θέσει τη βάση γι’αυτή την ένωση. Για την Ελληνική Μακεδονία περίμενε την έκβαση του ελληνικού εμφυλίου. Είχε εξασφαλίσει τη θετική απάντηση του Ζαχαριάδη τον οποίον βοηθούσε ποικιλοτρόπως στον αγώνα του για την κατάκτηση της εξουσίας.

Όμως, το 1948, ο Τίτο αποσπάστηκε από το ανατολικό μπλοκ και η συμφωνία με τον Δημητρώφ έπαψε να ισχύει. Εξάλλου, ο ελληνικός εμφύλιος έληξε το 1949 με την ήττα του Ζαχαριάδη.

Παρά ταύτα, οι ενδιαφερόμενοι δεν θέλησαν να πιστέψουν στο θάνατο του ονείρου για μια Μεγάλη Μακεδονία. Το άφησαν να παραμένει ακόμα εν δυνάμει χάρις στις αλυτρωτικές αναφορές που περιλαμβάνει το Σύνταγμα της πρώην FΥΡΟΜ, που ονομάστηκε Βόρεια Μακεδονία με τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Μία ομάδα συνεργατών μου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με παρακάλεσε να τους εξηγήσω τους λόγους μίας τόσης ευαισθησίας των ελλήνων όσον αφορά ένα όνομα. Έφεραν το παράδειγμα της περιοχής Λουξεμβούργο του Βελγίου η οποία συνορεύει με το ανεξάρτητο κρατίδιο του Λουξεμβούργου, χωρίς να προκύψει κανένα πρόβλημα. Όταν όμως τους παρέθεσα τους προαναφερθέντες λόγους, κατάλαβαν πολύ καλά και με ρώτησαν γιατί αυτά δεν τα διαδίδετε στα ΜΜΕ ώστε να καταλάβει ο κόσμος που απορεί και θεωρεί ακατανόητη την ελληνική θέση. Απάντησα ότι ζητήσαμε από διάφορες εφημερίδες να τα δημοσιεύσουν αλλά αρνήθηκαν. Δεν μπορούσε όμως η έγκυρη γαλλική εφημερίδα "Le Monde" να πει όχι σε έναν Βαλερί Ζισκάρ Ντ’εστέν.

Η Ελλάδα χρωστάει πολλά στον Ζισκάρ και δεν πρέπει να τον ξεχάσει. Πρέπει να τον τιμήσει δεόντως. Καθόσον με αφορά, είναι αδύνατον να τον ξεχάσω. Ένα δίπλωμα, κρεμασμένο στο γραφείο μου, φέρει την υπογραφή του. Με αυτό το δίπλωμα μου απένειμε την ύψιστη τιμητική διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας, ονομάζοντάς με "Αξιωματικό της Λεγεώνας της Τιμής".

* Ο κ. Άγγελος Ζαχαρόπουλος είναι Επίτιμος Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρ. Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας – μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.