Εκσυγχρονισμός της δικαιοσύνης η μόνη λύση

Του Δημήτρη Βακαλόπουλου 

Η υγειονομική κρίση είναι σε πλήρη εξέλιξη και με δεδομένο ότι καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η επιστροφή στην "παλιά κανονικότητα" καλούμαστε να διεκδικήσουμε βιώσιμες, αλλά και άμεσες λύσεις που θα διαμορφώσουν μία καλύτερη επαγγελματική καθημερινότητα τόσο τώρα, όσο και μετά το τέλος της πανδημίας.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι παρά την κριτική και τις διαφωνίες που αναπτύσσονται για επιμέρους ζητήματα της νέας ΚΥΑ που ισχύει έως τις 30 Νοεμβρίου για τα δικαστήρια, αυτή κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Με βάση όμως την κοινή παραδοχή ότι η οικονομική πρόοδος και η κοινωνική συνοχή, προϋποθέτει την ικανότητα ταχείας απονομής Δικαιοσύνης με αποτελεσματικότητα, συνυπολογίζοντας τη διεθνή πρακτική και αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης οφείλουμε να υιοθετήσουμε νέες πρακτικές.

Συγκεκριμένα προτείνεται:

α) Πραγματοποίηση "τηλεδικών", με συζήτηση των υποθέσεων της "νέας τακτικής διαδικασίας " μέσω διαδικτύου με απλή εκφώνηση των διαδίκων άνευ παρουσίας των δικαστικών παραστατών και διά ηλεκτρονικής οριστικοποιήσεως των σχετικών φακέλων, πρακτική η οποία θα μπορούσε να εφαρμοσθεί σε όλες τις περιπτώσεις που η εκδίκαση δεν απαιτεί την παρουσίαση προφορικής μαρτυρίας, σε διαδικασίες δηλαδή οι οποίες συνθέτουν την πλειονότητα των υποθέσεων που απασχολούν σήμερα τα πολιτικά Δικαστήρια.

Σε ό,τι αφορά τις ειδικές διαδικασίες και τις ποινικές δίκες, η εκδίκαση των υποθέσεων μπορεί να πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, όπως για παράδειγμα με την αποστολή γραπτών αγορεύσεων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και όταν απαιτούνται διευκρινίσεις από τους εκδικάζοντες δικαστές, είτε με την αποστολή συμπληρωματικών εγγράφων αγορεύσεων, είτε ακόμα και με την τηλεδιάσκεψη.

Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να διεξαχθούν και οι δίκες ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων, στις οποίες η εξέταση μαρτύρων σπανίζει και έναντι των οποίων εκκρεμούν υποθέσεις, που αφορούν Δημόσια έργα αξίας 8 δισ. ευρώ.

β) Χορήγηση στους Δικαστικούς λειτουργούς μίας ασφαλούς πλατφόρμας τηλεδιασκέψεων που χρησιμοποιείται σήμερα στα σχολεία και στους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης για τη δυνατότητα διεξαγωγής των "μυστικών διασκέψεων ".

γ) Με δεδομένο ότι η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου προβλέπεται μόνον σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Χαλκίδα, όπου μάλιστα η απαιτούμενη χορήγηση ψηφιακής υπογραφής προϋποθέτει φυσική παρουσία τόσο του δικηγόρου, όσο και του αρμόδιου υπαλλήλου, απαιτείται χορήγηση λειτουργικών ψηφιακών υπογραφών σε όλους τους δικηγόρους, ενημέρωση μέσω διαδικτύου των πολιτών για τις υποθέσεις των δικαστηρίων που τους αφορούν και δυνατότητα ψηφιακής ανάγνωσης μιας δικαστικής απόφασης δυνάμει μοναδικού κωδικού. 

Από τη στιγμή που ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί, θεωρητικά, κεντρική επιλογή της Πολιτείας και με δεδομένη τη σημερινή συγκυρία υπάρχουν δύο επιλογές: Είτε να επιταχύνουμε τον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης, με την ενσωμάτωση των σύγχρονων τεχνολογιών, είτε να παραμείνουμε άπραγοι με αποτέλεσμα να πληγεί η ποιότητα και το κύρος της. Στο χέρι μας είναι εάν αυτή η κρίση θα αποτελέσει μία νέα αρχή ή θα οδηγήσει στη συνήθη εσωστρέφεια και στις πρόσκαιρες λύσεις. Aυτό βέβαια κατά κύριο λόγο είναι υποχρέωση της Πολιτείας, αλλά όλοι οφείλουμε να προτείνουμε και στο μέτρο του δυνατού να συμβάλλουμε με ενεργητικό τρόπο στην υλοποίηση των απαραιτήτων δράσεων.

* Ο κ. Δημήτριος Βακαλόπουλος είναι Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ ΕΜΠ