Θεσσαλονίκη, μεγάλα έργα και προοπτικές ανάπτυξης

Του Ιωάννη Γκιτσάκη *

Θεσσαλονίκη, μεγάλη φτωχομάνα ή σύγχρονη ευρωπαϊκή μητρόπολη; Αναμφισβήτητα, η Θεσσαλονίκη είναι μία πόλη με τεράστια ιστορία, στρατηγική γεωγραφική θέση στην καρδιά των Βαλκανίων και ισχυρό brand name, τόσο ως πόλη όσο και ως Περιφέρεια (Μακεδονία). Παρόλα αυτά βρίσκεται μονίμως στη σκιά της Αθήνας και όσο και αν προσπαθεί να δικαιολογήσει τον τίτλο της συμπρωτεύουσας, απέχει πολύ από την εικόνα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης. Μιας πόλης που θα μπορούσε να αναδειχθεί σε σημαντικό ευρωπαϊκό τουριστικό προορισμό και όχι σε προορισμό ημερήσιου βαλκανικού τουρισμού.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να μετατραπεί σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή μητρόπολη και έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης. Για να συμβεί αυτό όμως απαιτείται η υλοποίηση ορισμένων μεγάλων και εμβληματικών έργων, όχι απαραίτητα υψηλού κόστους, τα οποία θα δώσουν ένα ισχυρό σήμα προσέλκυσης εγχώριων και διεθνών επενδύσεων και θα αλλάξουν εντελώς τη σημερινή εικόνα της πόλης. Τέτοια εμβληματικά αναπτυξιακά έργα μπορούν να αποτελέσουν:

1. Η ενοποίηση και αξιοποίηση του παραθαλάσσιου μετώπου της πόλης (Thessaloniki Riviera). Η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει το προνόμιο να διαθέτει ένα τεράστιο παραθαλάσσιο μέτωπο, το αστικό τμήμα του οποίου εκτείνεται από το λιμάνι ως το αεροδρόμιο Μακεδονία και την Περαία. Δυστυχώς, όμως, το μεγαλύτερο τμήμα του παραμένει εντελώς αναξιοποίητο. Πράγματι, αν εξαιρέσουμε το κομμάτι της παλιάς και της νέας παραλίας μέχρι το Μέγαρο Μουσικής, όπου υλοποιήθηκε ένα επιτυχημένο σχέδιο ανάπλασης που βελτίωσε σημαντικά την εικόνα της περιοχής, το υπόλοιπο κομμάτι ως το αεροδρόμιο (Καραμπουρνάκι, Αρετσού, Νέα Κρήνη, Πυλαία, Μίκρα) παραμένει εντελώς αναξιοποίητο και σε πολύ κακή κατάσταση. Η ενοποίηση, αξιοποίηση και ανάπτυξη του παραθαλάσσιου μετώπου της Θεσσαλονίκης θα πρέπει συνεπώς να αποτελέσει πρώτιστη επιλογή της κυβέρνησης και των τοπικών και περιφερειακών Αρχών. Με ιδιαίτερη χαρά διαπίστωσα, ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους Δήμους και το ΤΕΕ/ΤΚΜ, έχουν αναλάβει σχετική πρωτοβουλία και έχουν προχωρήσει μάλιστα στον αρχικό σχεδιασμό του έργου.

Κατά τη γνώμη μου και σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, για την υλοποίηση ενός τέτοιου τεράστιου έργου αστικής ανάπλασης θα πρέπει να επιλεγεί η μέθοδος της ιδιωτικής χρηματοδότησης, μέσω συμβάσεως παραχώρησης με βάση το νόμο 4413/2016 ή συμβάσεως ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) με βάση το νόμο 3389/2005, κατόπιν ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού. Εφόσον εκδηλωθεί επενδυτικό ενδιαφέρον και αναδειχθεί παραχωρησιούχος, θα συσταθεί μία εταιρία ειδικού σκοπού (λ.χ. "Thessaloniki Riviera ΑΕ"), η οποία θα αναλάβει την υλοποίηση του έργου, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα την εκμετάλλευση των οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του έργου.

Οι βασικοί άξονες του έργου αυτού θα πρέπει να είναι:

α) Η ενοποίηση του συνόλου του παραθαλάσσιου μετώπου, ούτως ώστε να δημιουργηθούν ζώνη περιπάτου και ποδηλατόδρομος σε όλη την έκτασή του (τουλάχιστον ως το αεροδρόμιο), ως συνέχεια του μοντέλου της νέας παραλίας.

β) Η δημιουργία παραλιακού οδικού άξονα σε όλο το μήκος του παραθαλάσσιου μετώπου (Λεωφόρος Θερμαϊκού), με τις απαραίτητες παρεμβάσεις στην ακτογραμμή και ενδεχόμενη υπογειοποίηση ορισμένων τμημάτων του, προκειμένου να παρακαμφθούν οι ασυνέχειες και τα φυσικά ή δομημένα εμπόδια. Η Λεωφόρος Θερμαϊκού θα μπορούσε να φτάσει καταρχήν ως την περιοχή του αεροδρομίου και, εφόσον είναι τεχνικά δυνατόν (με υπογειοποίησή της ή άλλο τρόπο), να ενωθεί με την Περαία, ούτως ώστε να καταργηθεί η υφιστάμενη ασυνέχεια και να μην είναι αποκομμένα μεταξύ τους τα δύο αστικά παραθαλάσσια μέτωπα, της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης και του Δήμου Θερμαϊκού.

γ) Η δημιουργία πάρκων και χώρων αναψυχής, άθλησης και πολιτισμού σε όλο το μήκος του παραθαλάσσιου μετώπου, στα πρότυπα της νέας παραλίας, που θα αναπτυχθούν στο τμήμα ανάμεσα στη ζώνη περιπάτου – ποδηλατόδρομου και στον παραλιακό οδικό άξονα. Στους κοινόχρηστους αυτούς χώρους θα μπορούσε να επανέλθει και το εμβληματικό Λούνα Παρκ της πόλης, το οποίο "εκδιώχθηκε" από τη νέα παραλία, προκειμένου να κατασκευαστεί στη θέση του το Μέγαρο Μουσικής.

δ) Η αξιοποίηση των φυσικών παραλιών, όπως η παραλία της Αρετσούς, και η μετατροπή τους σε ζώνες κολύμβησης. Μπορεί η θάλασσα να μην είναι η ιδανικότερη για κολύμβηση, πλην όμως η δημιουργία οργανωμένων παραλιών, με beach bars, εστιατόρια, πισίνες, χώρους για beach volley, ρακέτες κλπ., θα μπορούσε να προσελκύσει τόσο τους κατοίκους της πόλης όσο και αλλοδαπούς τουρίστες, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής. Υπάρχουν άλλωστε πολλά παραδείγματα σε διεθνές επίπεδο, όπου η ποιότητα του θαλασσινού νερού και η χαμηλή καταλληλότητά του για κολύμβηση δεν εμπόδισαν την τεράστια τουριστική ανάπτυξη των περιοχών αυτών. Αναφέρω ενδεικτικά το νησί Sentosa στη Σιγκαπούρη, τα νησιά Phu Quoc και Cat Ba στο Βιετνάμ και τα νησιά Langkawi, Penang και Pangkor στη Μαλαισία.

ε) Η δημιουργία οικονομικών, εμπορικών και τουριστικών εκμεταλλεύσεων, που θα αποτελέσουν το συμβατικό αντάλλαγμα του αναδόχου (παραχωρησιούχου). Στις εκμεταλλεύσεις αυτές μπορούν να συμπεριλαμβάνονται ξενοδοχεία, συνεδριακό κέντρο, εμπορικό κέντρο, ουρανοξύστης (σε σημείο που δεν παρεμποδίζει την ασφαλή λειτουργία του αεροδρομίου), καζίνο, πολυτελείς κατοικίες, εστιατόρια, beach bars κ.ά., ακολουθώντας το μοντέλο του Ελληνικού στην Αθήνα.

2. Η κατασκευή τεχνητής παραλίας για κολύμβηση (Thessaloniki Beach). Ένα ακόμη εμβληματικό έργο, που θα μπορούσε να συνδυαστεί με το project της ενοποίησης του παραθαλάσσιου μετώπου της πόλης και να αποτελέσει το νέο landmark της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας. Σίγουρα, η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται σε απόσταση μισής ή μίας ώρας από τις ακτές της Χαλκιδικής. Οπότε η πρόταση για τη δημιουργία τεχνητής παραλίας φαντάζει καταρχήν παράδοξη. Πλην όμως, μια τεχνητή παραλία για κολύμβηση στην καρδιά της πόλης έχει προφανή πλεονεκτήματα για τους κατοίκους της και μπορεί να αποτελέσει το εμβληματικό εκείνο έργο που θα τοποθετήσει τη Θεσσαλονίκη στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη, αλλάζοντας εντελώς την εικόνα της πόλης ως διεθνούς τουριστικού προορισμού. Οι τεχνητές παραλίες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως λ.χ. το Ντουμπάι, η Κίνα, η Σιγκαπούρη και η Σαουδική Αραβία. Στην Ευρώπη, η μεγαλύτερη τεχνητή παραλία (Alovera Beach) κατασκευάζεται στην Ισπανία, κοντά στη Μαδρίτη και έχει προϋπολογισμό μόλις 16 εκατομμύρια ευρώ. Αναμένεται δε να προσελκύει περίπου 250.000 άτομα ετησίως. Μια αντίστοιχη τεχνητή παραλία θα μπορούσε να κατασκευαστεί και στη Θεσσαλονίκη, σε κάποιο κατάλληλο σημείο του παραθαλάσσιου μετώπου της πόλης. Η κατασκευή της θα μπορούσε να υλοποιηθεί με ιδιωτική χρηματοδότηση, μέσω συμβάσεως παραχώρησης του νόμου 4413/2016 και, ως αντάλλαγμα για την κατασκευή της, να παραχωρηθεί στον ανάδοχο η οικονομική εκμετάλλευσή της, με την πρόβλεψη ενός εισιτηρίου εισόδου της τάξεως των 10 – 15 ευρώ.

3. Η κατασκευή νέων πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του silver economy (Golden Thessaloniki), με σκοπό την προσέλκυση εύπορων αλλοδαπών συνταξιούχων για μακρά διαμονή ή μόνιμη εγκατάσταση. Οι νέοι αυτοί πρότυποι οικισμοί θα πρέπει να χωροθετηθούν σε εκτός σχεδίου περιοχές, οι οποίες θα επιλεγούν ως ειδικές οικιστικές ζώνες για το σκοπό αυτό και η ανάπτυξή τους θα εξυπηρετεί σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, με ότι αυτό συνεπάγεται (αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, ειδικοί πολεοδομικοί όροι, οικονομικά και φορολογικά κίνητρα κλπ.). Η χωροθέτησή τους θα πρέπει να γίνει βάσει κεντρικού κυβερνητικού σχεδιασμού, προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλες περιοχές που προσφέρονται για μια τέτοια οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη. Τέτοιες περιοχές, ιδανικές για την ανάπτυξη του silver economy στο νομό Θεσσαλονίκης, αποτελούν ιδίως οι αναξιοποίητες παραθαλάσσιες εκτάσεις του Δήμου Θερμαϊκού, οι οποίες αποτελούν πραγματικό αναξιοποίητο θησαυρό για τη Θεσσαλονίκη. Εξίσου ιδανικές είναι οι περιοχές που βρίσκονται περιμετρικά των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης, εκτός των ορίων του υγροβιότοπου. Οι προτεινόμενοι οικισμοί μπορούν να κατασκευαστούν είτε με αμιγώς ιδιωτική χρηματοδότηση, είτε μέσω συμβάσεων παραχώρησης ή συμβάσεων ΣΔΙΤ.

Ο νομός Θεσσαλονίκης συνιστά ιδανικό προορισμό για την κατασκευή πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του silver economy, καθώς διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε πολλούς τομείς που ευνοούν τη μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπών συνταξιούχων, όπως είναι η ύπαρξη μεγάλων αναξιοποίητων εκτάσεων γης σε περιοχές ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς, οι σχετικά χαμηλές τιμές αγοράς ακινήτων, η ύπαρξη διεθνούς αεροδρομίου σε κοντινή απόσταση, το σχετικά χαμηλό κόστος ζωής σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το υψηλό επίπεδο υποδομών και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, το ήπιο κλίμα, η μεσογειακή κουζίνα, η ύπαρξη μεγάλων μονάδων νοσοκομειακής περίθαλψης κ.ά. Η αξιοποίηση των παραπάνω συγκριτικών πλεονεκτημάτων και η ανάπτυξη σχετικών brands, όπως λ.χ. "Golden Thessaloniki", μπορούν να μετατρέψουν τη Θεσσαλονίκη σε κορυφαίο προορισμό μακράς διαμονής ή μόνιμης εγκατάστασης εύπορων αλλοδαπών συνταξιούχων, λαμβάνοντας σημαντικό μερίδιο από την παγκόσμια αγορά του silver economy.

4. Η κατασκευή ενός μεγάλου θεματικού πάρκου με αντικείμενο την αρχαία Μακεδονία και το Μέγα Αλέξανδρο (AlexanderLand), που θα μπορούσε να προσελκύσει σημαντικό αριθμό τουριστών υψηλής ποιότητας στη Θεσσαλονίκη και να αναδείξει την πόλη ως σημαντικό προορισμό κρουαζιέρας στη Μεσόγειο. Πράγματι, όπως ανέπτυξα σε παλαιότερο άρθρο μου, πέρα από το προτεινόμενο θεματικό πάρκο στην Αττική, με αντικείμενο την αρχαία Ελλάδα και την ελληνική μυθολογία (MythLand), ένα δεύτερο, εθνικής εμβέλειας αλλά και εθνικής σημασίας, θεματικό πάρκο θα μπορούσε να έχει ως αντικείμενο τον διασημότερο των αρχαίων Ελλήνων, δηλαδή το Μέγα Αλέξανδρο και την αρχαία Μακεδονία. Ένα θεματικό πάρκο που θα μπορούσε να φέρει το τίτλο "AlexanderLand", για να είναι συμβατό και με τις προβλέψεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Είναι προφανές, ότι αν οι Γάλλοι κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα θεματικό πάρκο με επισκεψιμότητα 2 εκατομμυρίων τουριστών για τον ήρωα ενός διάσημου κόμικ, τον Αστερίξ, τότε μπορούμε και εμείς να δημιουργήσουμε ένα αντίστοιχης επισκεψιμότητας θεματικό πάρκο για το Μέγα Αλέξανδρο και τα επιτεύγματά του, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι πρόκειται για μία ιστορική προσωπικότητα παγκόσμιας εμβέλειας, με τεράστια απήχηση ιδίως στις μεγάλες τουριστικές αγορές της Ασίας.

Η λειτουργία ενός τέτοιου θεματικού πάρκου με τεράστια τουριστική και εθνική σημασία, καθιστά τη δημιουργία του, αντικείμενο δημοσίου ενδιαφέροντος. Έτσι, για την κατασκευή του θα μπορούσε να υιοθετήσει το μοντέλο μιας σύμβασης παραχώρησης ή σύμβασης ΣΔΙΤ. Ο κατάλληλος χώρος θα πρέπει να αναζητηθεί σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές Αρχές. Θα μπορούσε να είναι ένας χώρος εντός του νομού Θεσσαλονίκης, με εύκολη πρόσβαση από το αεροδρόμιο Μακεδονία, όπως λ.χ. κάποια αναξιοποίητη έκταση στο Δήμο Θερμαϊκού.

5. Η κατασκευή ενός νέου Δικαστικού Μεγάρου και η ανάπλαση της γύρω περιοχής. Στο νέο Δικαστικό Μέγαρο, πέρα από τα υπάρχοντα Δικαστήρια της πόλης, θα μπορούσαν επίσης να στεγαστούν, η Εθνική Σχολή Δικαστών (ΕΣΔι), νέα περιφερειακά τμήματα των τριών ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας (ΑΠ, ΣτΕ και ΕΣ), αλλά και ένα ευρωπαϊκό, διεθνές ή διαιτητικό Δικαστήριο ή ένας οργανισμός που έχει ως αντικείμενο ζητήματα νομικού ενδιαφέροντος. Το νέο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης μπορεί να κατασκευαστεί με σύμβαση παραχώρησης ή σύμβαση ΣΔΙΤ και θα μπορούσε να περιλαμβάνει υπόγειο χώρο στάθμευσης, συνεδριακό κέντρο, ξενοδοχείο και εμπορικό κέντρο. Μάλιστα, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, θα μπορούσε να προχωρήσει και μία δεύτερη φάση συνολικής ανάπλασης, αναβάθμισης και αξιοποίησης της γύρω περιοχής, ούτως ώστε το project να αποκτήσει και "πρόσβαση" στο θαλάσσιο μέτωπο της πόλης. Σε αυτή την περίπτωση, τα περιθώρια εκμετάλλευσης της παραχωρούμενης ζώνης είναι απεριόριστα και, εφόσον υπάρξει αντίστοιχο επενδυτικό ενδιαφέρον, θα μπορούσε η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει το δικό της μικρό "Ελληνικό", με ουρανοξύστη, καζίνο και ξενοδοχείο. Πέρα από την προφανή ανάπτυξη για την περιοχή και για την πόλη, η ζώνη αυτή θα καθιστούσε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ελκυστικό προορισμό κρουαζιέρας, αναβαθμίζοντας το συνολικό τουριστικό brand name της πόλης.

6. Η δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Πάρκου στο κέντρο της πόλης (Central Park). Τα μητροπολιτικά πάρκα αποτελούν τους βασικούς προορισμούς ξεκούρασης και αναψυχής στην καρδιά των σύγχρονων πόλεων. Η απουσία ενός μητροπολιτικού πάρκου ευρωπαϊκών προδιαγραφών στη Θεσσαλονίκη συνιστά ίσως τη μεγαλύτερη έλλειψη της πόλης. Η δημιουργία ενός τέτοιου πάρκου στην καρδιά της Θεσσαλονίκης δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Θα πρέπει απλά να αξιοποιηθούν και να αναδημιουργηθούν τα δύο υπάρχοντα πάρκα στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα το πάρκο ΧΑΝΘ και το πάρκο που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του παραλιακού δρόμου, στην περιοχή του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κομβικό στοιχείο για τη δημιουργία του ενιαίου μητροπολιτικού πάρκου αποτελεί η ενοποίηση των δύο αυτών πάρκων, η οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί με την υπογειοποίηση του τμήματος του παραλιακού δρόμου που τα διαχωρίζει. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να δημιουργηθεί ένα μεγάλο και ενιαίο μητροπολιτικό πάρκο ευρωπαϊκών προδιαγραφών στο κέντρο της πόλης, το οποίο θα αποτελεί μία όαση αναψυχής και ξεκούρασης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης.

7. Η δημιουργία μιας "silicon valley" (Silicon Thessaloniki). Τα δύο τελευταία χρόνια η Ελλάδα αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης για επενδύσεις στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Στο επίκεντρο βρίσκεται ιδίως η Θεσσαλονίκη, η οποία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων, όπως η Cisco και η Phizer, που σχεδιάζουν τη δημιουργία κέντρων ψηφιακής τεχνολογίας στην πόλη. Παράλληλα εκδηλώνονται πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση και τις τοπικές Αρχές για τη δημιουργία ενός Τεχνολογικού και Επιχειρηματικού Πάρκου. Οι προσπάθειες αυτές όμως δεν θα πρέπει να είναι αποσπασματικές και διάσπαρτες. Ούτε βεβαίως οι τεχνολογικές επενδύσεις να συγκεντρωθούν για μία ακόμη φορά στην Αττική, όπως λ.χ. η σχεδιαζόμενη επένδυση της Microsoft για τη δημιουργία κόμβου Data Center. Όπως έχει αποδείξει η διεθνής εμπειρία, παρόμοιες προσπάθειες θα πρέπει να συγκεντρώνονται σε έναν ενιαίο χώρο, σε μία "silicon valley", προκειμένου να επιτυγχάνεται η συνεργασία των εταιριών τεχνολογίας, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, η εύκολη μεταφορά προσωπικού κ.ά.

Θα πρέπει επομένως να υπάρξει κεντρικός κυβερνητικός σχεδιασμός και να επιλεγεί μία περιοχή της χώρας, η οποία θα μετατραπεί σε Διεθνές Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας, σε μία ελληνική "silicon valley", όπου θα προσφέρονται, μεταξύ άλλων, και φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση παγκόσμιων τεχνολογικών κολοσσών, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Η περιοχή αυτή δεν θα πρέπει να βρίσκεται κοντά στην Αθήνα, προκειμένου να καταστεί δυνατή μία επιχειρηματική, οικονομική και πληθυσμιακή αποκέντρωση και να μην ενισχυθεί ακόμα περισσότερο το υπάρχον στρεβλό και συγκεντρωτικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, όπου ο μισός πληθυσμός και η συντριπτική πλειοψηφία των ιδιωτικών επιχειρήσεων βρίσκονται στο λεκανοπέδιο Αττικής. Ο νομός Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να αποτελέσει την καταλληλότερη περιοχή για τη δημιουργία της ελληνικής "silicon valley", ούτως ώστε, αφενός να ενισχυθεί η οικονομία της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας και αφετέρου, να δημιουργηθεί ένας δεύτερος επιχειρηματικός πόλος στη χώρα, που θα βοηθήσει στην οικονομική και πληθυσμιακή αποκέντρωση και στην εφαρμογή ενός πιο ισορροπημένου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.

8. Η ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε ευρωπαϊκό προορισμό Χριστουγεννιάτικων διακοπών (Thessaloniki Christmas). Οι εορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική περίοδο μετά το καλοκαίρι. Έτσι, η "βιομηχανία" των Χριστουγέννων συνιστά μία ιδιαίτερα προσοδοφόρα τουριστική και οικονομική δραστηριότητα. Τη μερίδα του λέοντος στην Ευρώπη, πέρα από τις δημοφιλείς πόλεις (Λονδίνο και Παρίσι), συγκεντρώνουν η Βιέννη, η Πράγα, η Βουδαπέστη, το Σάλτσμπουργκ και άλλες πόλεις της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Χαρακτηριστικό όλων αυτών των πόλεων είναι ότι αντιμετωπίζουν τις εορτές των Χριστουγέννων ως τουριστικό προϊόν, όπως ακριβώς συμβαίνει στη χώρα μας με τις καλοκαιρινές διακοπές. Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας συνεργάζονται στις πόλεις αυτές, προκειμένου να δημιουργήσουν το απόλυτα παραμυθένιο χριστουγεννιάτικο σκηνικό, που θα αποτελέσει πόλο έλξης για Ευρωπαίους και όχι μόνο τουρίστες. Χριστουγεννιάτικες αγορές (Christmas Markets), που ανταγωνίζονται η μία την άλλη, εντυπωσιακός χριστουγεννιάτικος στολισμός και διάφορες εκδηλώσεις, καθιστούν τις πόλεις αυτές ως τους δημοφιλέστερους ευρωπαϊκούς προορισμούς για τις εορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αποφέροντας τεράστια οικονομικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες και επιχειρήσεις. Θα αναφέρω ως παράδειγμα την πρώην κομμουνιστική Βουδαπέστη, η οποία μέσα σε μία δεκαετία έχει καταφέρει να συναγωνίζεται στα ίσια την παραδοσιακή βασίλισσα των Χριστουγέννων, τη Βιέννη. Συγκεντρώνει κάθε χρόνο ένα τεράστιο αριθμό Ευρωπαίων και Ασιατών τουριστών και στις χριστουγεννιάτικες αγορές της σχηματίζονται καθημερινά μεγάλες ουρές, για την αγορά π.χ. ενός σάντουιτς με λουκάνικο, το οποίο πωλείται στην εξωφρενική τιμή των 12 – 15 ευρώ, ενώ πριν από δέκα χρόνια πωλούνταν μόλις ένα ευρώ!

Η Θεσσαλονίκη, τα τελευταία χρόνια, πριν από την αλλαγή της δημοτικής αρχής το 2019, αποτελούσε την πλέον καταθλιπτική ελληνική πόλη για την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Χωρίς χριστουγεννιάτικο δέντρο, χωρίς στολισμό, χωρίς χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα. Προσωπικά θεωρούσα αδιανόητο να μείνω στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο των εορτών. Ευτυχώς για την πόλη, η νέα δημοτική αρχή δείχνει να αντιλαμβάνεται την οικονομική αξία της βιομηχανίας των Χριστουγέννων και προσπάθησε πέρσι να αναβαθμίσει τη χριστουγεννιάτικη εικόνα της πόλης, με αποκορύφωμα τη δημιουργία μιας χριστουγεννιάτικης αγοράς (Christmas market) ευρωπαϊκών προδιαγραφών στην πλατεία Αριστοτέλους. Ελπίζω η προσπάθεια αυτή να συνεχιστεί, με το σχεδιασμό ενός εντυπωσιακού χριστουγεννιάτικου στολισμού για την πόλη, τη λειτουργία περισσότερων και ποιοτικότερων χριστουγεννιάτικων αγορών σε διάφορα κεντρικά σημεία, τη δημιουργία κλειστών τεχνητών χιονισμένων χριστουγεννιάτικων τοπίων π.χ. εντός κτιρίων της ΔΕΘ, την επαναφορά του εμβληματικού χριστουγεννιάτικου καραβιού στην Πλατεία Αριστοτέλους και τη διοργάνωση διάφορων χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων στα πρότυπα των δημοφιλών ευρωπαϊκών πόλεων, ούτως ώστε, σταδιακά, η πόλη της Θεσσαλονίκης να μετατραπεί σε κορυφαίο προορισμό χριστουγεννιάτικων διακοπών στην Ελλάδα και να αρχίσει να ανταγωνίζεται τις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, προσελκύοντας σημαντικό αριθμό ξένων τουριστών. Τα οφέλη για την τοπική οικονομία και την ανάπτυξη της πόλης θα είναι τεράστια.

Η Θεσσαλονίκη αποτελεί αναμφίβολα μια πόλη με τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητες, οι οποίες παραμένουν εντελώς ανεκμετάλλευτες, σε σύγκριση ακόμα και με τις γειτονικές βαλκανικές πόλεις. Για την αλλαγή της εικόνας αυτής είναι αναγκαίος ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ορισμένων μεγάλων και εμβληματικών έργων, που θα επανατοποθετήσουν την πόλη της Θεσσαλονίκης στον ευρωπαϊκό και ενδεχομένως στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Τα εμβληματικά αυτά έργα μπορούν να ενισχύσουν την εικόνα της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού τεσσάρων εποχών, να υπερδιπλασιάσουν τις τουριστικές αφίξεις και τα τουριστικά έσοδα, να προσελκύσουν κεφάλαια και επιχειρήσεις, να δημιουργήσουν μεγάλο αριθμό νέων θέσεων εργασίας, να συμβάλουν στην οικονομική και επιχειρηματική αποκέντρωση, να αναβαθμίσουν το συνολικό brand name της πόλης σε διεθνές επίπεδο και να μετατρέψουν τη "φτωχομάνα" Θεσσαλονίκη σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή μητρόπολη.

* Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης και Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου.