Του Χρήστου Μπούρκουλα

Καθώς διανύουμε μια περίοδο αβεβαιότητας και προσπάθειας εξεύρεσης λύσεων για την αντιμετώπιση της ύφεσης της παγκόσμιας οικονομίας, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού (COVID-19), δημιουργείται η ανάγκη αναθεώρησης του πλαισίου πολιτικών τιμολόγησης ενδοομιλικών συναλλαγών (Transfer Pricing – TP). Ενώ τα μέτρα καραντίνας και το πρωτοφανές lockdown στην οικονομία είχαν – και εξακολουθούν να έχουν – διαταράξει τον καθημερινό τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, η σταδιακή άρση των μέτρων οδηγεί στην αναδιαμόρφωση των υφιστάμενων πολιτικών TP των ομίλων επιχειρήσεων, προκειμένου να αντικατοπτρίζουν το νέο modus operandi.

Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη, κατά τον έλεγχο TP, οι ιδιαίτερες περιστάσεις και συνθήκες της περιόδου την οποία διανύουμε και, ιδίως, η επιρροή τους, τόσο σε επίπεδο επιχείρησης, όσο και σε επίπεδο αγοράς. Αναφέρονται ενδεικτικά:

-Το λειτουργικό προφίλ, το προφίλ κινδύνου και τα περιουσιακά στοιχεία που έχει στην κατοχή του ο φορολογούμενος, πριν και μετά το ξέσπασμα του COVID-19

-Αλλαγές στην επιχειρηματική στρατηγική, που αναγκάσθηκε εκ των συνθηκών να πραγματοποιήσει η εκάστοτε επιχείρηση (π.χ. αλλαγή στον τρόπο λήψης σημαντικών ή έκτακτων αποφάσεων, χορήγηση ή λήψη δανείων, κ.ά.)

-Συμβάσεις που έχουν συναφθεί με συνδεδεμένα πρόσωπα και, ιδίως, εάν τροποποιήθηκαν ή τερματίσθηκαν εν μέσω της πανδημίας

-Οι ευρύτερες οικονομικές συνθήκες στη χώρα ενόψει των επιπτώσεων της πανδημίας

-Συγκεκριμένα δεδομένα ή στατιστικά στοιχεία για την αγορά στην οποία δραστηριοποιείται η εκάστοτε ελεγχόμενη επιχείρηση.

Επαναπροσδιορισμός της τήρησης της αρχής των ίσων αποστάσεων

Η έλλειψη αξιόπιστων ερευνών συγκριτικών στοιχείων, δεδομένης της χρονικής απόστασης ανάμεσα στον χρόνο δημοσίευσης των οικονομικών στοιχείων των δυνητικά αποδεκτών συγκρίσιμων εταιρειών και του εξεταζόμενου φορολογικού έτους (εν προκειμένω, στοιχείων της τριετίας 2017-2019 για την εξέταση των αποτελεσμάτων του φορολογικού έτους 2020), δημιουργεί αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις όσον αφορά στη βέλτιστη προσέγγιση για την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών τους.

Οι Φορολογικές Αρχές, κατανοώντας την ιδιαιτερότητα των περιστάσεων και επιδεικνύοντας την απαιτούμενη ευελιξία, οφείλουν να δώσουν εγκαίρως οδηγίες¹, κάνοντας, ενίοτε, κάποιες υπερβάσεις. Μια οικονομική συνθήκη όπως αυτή που διαμορφώνεται συνεπεία του COVID-19, μπορεί να επέτρεπε – δικαιολογημένα – τη συμπερίληψη στο δείγμα των αποδεκτών της ανάλυσης συγκριτικών στοιχείων που διενεργεί η φορολογούμενη επιχείρηση ζημιογόνων εταιρειών, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ο φορολογούμενος δε θα ήταν αναμενόμενο να παρουσιάζει ζημίες, με βάση το λειτουργικό προφίλ που είχε πριν το ξέσπασμα της πανδημίας (π.χ. διανομέας περιορισμένου κινδύνου). Αυτό θα δικαιολογούνταν, ιδίως σε περιπτώσεις όπου το εξεταζόμενο μέρος-φορολογούμενος δραστηριοποιείται σε κλάδους που έχουν πληγεί σημαντικά και που, εξ αυτών των εξαιρετικών συνθηκών, να δικαιολογείται να εμφανίζει ζημίες ή και αρνητικά περιθώρια κέρδους.

Περαιτέρω, οι επιχειρήσεις μπορεί να καλούνται να πραγματοποιήσουν αναλύσεις εστιάζοντας στις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα, παρουσιάζοντας, για παράδειγμα, τον προϋπολογισθέντα τζίρο και τα προϋπολογισθέντα κόστη για το έτος (ήτοι προϋπολογισμό που εκπονήθηκε προ-COVID-19), σε σύγκριση με τα πραγματικά αποτελέσματα, εξηγώντας, παράλληλα, την επίδραση της πανδημίας σε αυτά.

Οι υποχρεώσεις των φορολογουμένων

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της τρέχουσας περιόδου, οι επιχειρήσεις που υποχρεούνται σε τήρηση Φακέλου TP θα πρέπει να προετοιμάσουν έναν ολοκληρωμένο Φάκελο, εξηγώντας, πρώτον, τυχόν αλλαγές και έκτακτα μέτρα που ενδεχομένως ελήφθησαν στα πλαίσια της αντιμετώπισης του COVID-19 και, δεύτερον, καταδεικνύοντας τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς στην οποία κινούνται. Για παράδειγμα, μία λεπτομερής ανάλυση της εγχώριας αγοράς, η οποία αποτυπώνει τις συνθήκες του κλάδου, θα είναι σημαντικό να αποτελεί μέρος του ελληνικού Φακέλου TP, ιδίως εάν πρόκειται για έναν από τους σημαντικά πληττόμενους από την πανδημία κλάδους (π.χ. τουρισμός, αερομεταφορές κ.λπ.).

Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναδειχθεί η ανάγκη της τήρησης υποστηρικτικού υλικού, προκειμένου να είναι σε θέση οι επιχειρήσεις να αποδείξουν τα όσα περιγράφονται στον Φάκελο TP, τυχόν αλλαγές στο επιχειρηματικό μοντέλο ή τη διάρθρωση της επιχείρησης ή του ομίλου στον οποίο ανήκουν.

Ο ρόλος των αιτήσεων προέγκρισης μεθοδολογίας ενδοομιλικής τιμολόγησης (APA)

Τα APA είναι ένα εργαλείο που προσφέρει σταθερότητα στις επιχειρήσεις. Σε ασταθείς καιρούς, όπως την περίοδο που διανύουμε, όμως, ενδέχεται τα συμφωνηθέντα να μην αντικατοπτρίζουν τις οικονομικές συνθήκες της επιχείρησης. Ανάλογα με την επιρροή στην πολιτική TP, οι επιχειρήσεις θα κληθούν, είτε να επιδιώξουν την επαναδιαπραγμάτευση των όρων της αίτησης με βάση τα νέα δεδομένα, είτε να αποδείξουν ότι τυχόν έκτακτες αλλαγές δε συνιστούν παραβίαση των κρίσιμων παραδοχών του APA.

¹ Μια τέτοια ευκαιρία αξιοποίησαν, για παράδειγμα, οι Αυστραλιανές φορολογικές αρχές (Australian Tax Office – ΑΤΟ ), οι οποίες, ήδη από τον Ιούνιο, δημοσίευσαν οδηγίες σχετικά με την επίδραση του COVID-19 στο TP ("COVID-19 economic impacts on TP arrangements”).

*Ο Χρήστος Μπούρκουλας είναι Senior Manager στο Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών της EY Ελλάδος