Στα "χαρακώματα" του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία

Του Κωνσταντίνου Βουδούρη 

"Με το... μαχαίρι στα δόντια" βρίσκονται σε εμπορικό επίπεδο οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ κι ενώ "ανάβει σπίθα" πραγματικού πολέμου στη Συρία με τη Ρωσία, τα πυρά έχουν ήδη ξεκινήσει στο εμπορικό και οικονομικό μέτωπο.  

Μετά την επιβολή δασμών σε 1.300 κινέζικα προϊόντα από τις ΗΠΑ, ήρθαν τα αντίποινα του Πεκίνου με δασμούς σε 128 αμερικάνικα προϊόντα. Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ του εμπορικού πολέμου ήταν οι αμερικάνικες κυρώσεις σε ρωσικές εταιρίες. 

Η αλλαγή ρότας στην πολιτική διεθνούς εμπορίου των ΗΠΑ από τον "τιμονιέρη" Τραμπ δεν ακουμπά μόνο σε γεωπολιτικά ή πολιτικά αίτια. Δηλαδή ο Τραμπ δεν υιοθέτησε τον προστατευτισμό μόνο προς τέρψιν του κομματικού του ακροατηρίου ή για να δείξει επιθετικό πρόσωπο προς τους BRICS. Τι κρύβεται πίσω από την πολιτική Τραμπ;

Αν κοιτάξει κανείς το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (Current Account – CA) των ΗΠΑ θα διαπιστώσει το διαχρονικό έλλειμμα που παρουσιάζει. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι εισαγωγές (Imports –M) και τα εμβάσματα προς το εξωτερικό ξεπερνούν σε αξία τις εξαγωγές (Exports – X)  και τα εμβάσματα από το εξωτερικό, δηλαδή η διαφορά τους είναι αρνητική (CA=X-M-NTP<0). Απ’ ό,τι βλέπουμε το πρόβλημα εντοπίζεται στις υψηλές εισαγωγές των ΗΠΑ. Ο προστατευτισμός του Τραμπ αποσκοπεί στον περιορισμό των εισαγωγών αυτών.

Πού οφείλεται όμως το έλλειμμα; Οφείλεται στο ότι η εθνική αποταμίευση, δημόσια και ιδιωτική, δεν επαρκεί για να χρηματοδοτήσει ιδιωτικές επενδύσεις με αποτέλεσμα μειωμένη παραγωγή και με ζήτηση που υπερβαίνει την προσφορά, αυξημένες εισαγωγές. Αυτό μπορούμε να το δούμε και στο ακόλουθο διάγραμμα:

Η λύση δεν είναι φυσικά η μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων αλλά η αύξηση της εθνικής αποταμίευσης που μπορεί να προέλθει είτε από αύξηση της ιδιωτικής αποταμίευσης είτε από αύξηση της δημόσιας αποταμίευσης. 

Κι αυτό είναι το "αγκάθι": Οι Αμερικανοί υστερούν σε τάση προς αποταμίευση σε σχέση με άλλους λαούς, για παράδειγμα σε σχέση με τους Κινέζους. Χαρακτηριστικά εάν αυξηθεί κατά 1 δολάριο το εισόδημα στις ΗΠΑ, μόλις τα 0,15 λεπτά θα κατευθυνθούν προς την αποταμίευση και τα 0,85 στην κατανάλωση. Εκ των 15 σεντς μόλις τα 5 είναι αποταμίευση των ιδιωτών και τα 10 του αμερικανικού κράτους. Η χαμηλή αμερικανική αποταμίευση λοιπόν εξηγείται από την έννοια της οριακής ροπής για κατανάλωση και της οριακής ροπής για αποταμίευση. 

Αυτό το γνωρίζει ο Τραμπ γι αυτό και κινείται επιθετικά στη σκακιέρα των εμπορικών σχέσεων.
 

* Ο κ. Κωνσταντίνος Βουδούρης είναι Καθηγητής Οικονομικών/Χρηματοοικονομικών σε πανεπιστημιακά φροντιστήρια