Η υπογεννητικότητα πρέπει να μπει ψηλά στην πολιτική ατζέντα

Του Αναστάση Καραμπογιά

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μαστίζουν την ελληνική κοινωνία είναι η υπογεννητικότητα, που χρόνο με το χρόνο θεριεύει και δυστυχώς μειώνει τάχιστα τον ελληνικό πληθυσμό που δύσκολα θα καταφέρει να αναπληρωθεί. Χρειάζονται άμεσα δραστικές λύσεις και παρεμβάσεις από πολιτικά κόμματα που κάνουν πολιτική για τις επόμενες γενεές και όχι για τις επόμενες εκλογές. 

Θα πρέπει το δημογραφικό να τοποθετηθεί στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας και να απασχολήσει πολύ σοβαρά τα κοινοβουλευτικά κόμματα, όπως άλλωστε επιβάλλει και επιτάσσει και το άρθρο 21 παρ. 5 του Συντάγματος. 

Στη Δημοκρατική Ευθύνη αποφασίσαμε από την ίδρυσή μας να θέσουμε στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας το φλέγον ζήτημα του δημογραφικού, προτείνοντας άμεσα υλοποιήσιμες λύσεις, καθώς και να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη μέσα από εκδηλώσεις και δημιουργία διαδικτυακού σποτ (με τίτλο "Η υπογεννητικότητα και η μαζική μετανάστευση των Νέων"). Είμαστε το μοναδικό κόμμα που προτείνουμε λύσεις για το δημογραφικό, ανηρτημένες στην ιστοσελίδα μας, σχεδόν από την ίδρυσή μας, επιθυμώντας να αναδείξουμε τρόπους ανάσχεσής του καθώς και να παρουσιάσουμε τις ολέθριες συνέπειες για τη χώρα μας σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί τάχιστα.  

Για να κατανοήσουμε πλήρως το μέγεθος της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα, ας διαβάσουμε προσεκτικά τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία:

- Το 1980 είχαμε 148.134 γεννήσεις και οι θάνατοι ήταν 87.282, η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση ήταν τα 26,1 έτη και η κάθε γυναίκα γεννούσε 2,23 παιδιά. 
- Το 2014 οι γεννήσεις στην Ελλάδα έφτασαν στις 92.148 και οι θάνατοι έφτασαν στους 113.740 (επομένως 21.592 παραπάνω θάνατοι). Η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση ήταν τα 31 έτη και η κάθε γυναίκα γεννάει πλέον 1,3 παιδιά. Για να είναι σταθερός ο πληθυσμός της χώρας πρέπει να γεννιούνται από κάθε γυναίκα 2,1 παιδιά. 
- Το 2011 ήταν η πρώτη χρονιά που οι ετήσιες γεννήσεις ήταν λιγότερες από τους θανάτους. Από το 2011 μέχρι και τις 27-11-2017 οι γεννήσεις είναι κάθε χρόνο λιγότερες από τους θανάτους και συγκεκριμένα σε αυτό το χρονικό διάστημα ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά 147.075 άτομα. Ή για να το πούμε διαφορετικά είναι σαν να έχει χαθεί μία ολόκληρη μεγάλη πόλη της Ελλάδας όπως η Λάρισα (5η σε πληθυσμό πόλη της Ελλάδας). 
- Ο μέσος όρος της ηλικίας των Ελλήνων σήμερα είναι τα 44 έτη, όταν το 1951 ήταν τα 26 έτη.
- Επιπλέον η Ελλάδα είναι η πρώτη σε εκτρώσεις χώρα στην Ευρώπη και η τρίτη στον κόσμο, με περίπου 250.000 ετησίως, ήτοι υπερδιπλάσιες από τις γεννήσεις.
- Η Eurostat υπολογίζει ότι μέχρι το 2080 θα έχει μειωθεί ο πληθυσμός της Ελλάδας κατά 3,5 εκατομμύρια κατοίκους!

Το όραμά μας είναι να αναστραφεί ο δημογραφικός μαρασμός της χώρας, ξεκινώντας από την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας. Πρώτη στρατηγική προτεραιότητα του κράτους στις επόμενες δεκαετίες θα πρέπει να είναι να επιτευχθεί καταρχήν η αναλογία 2,1 παιδιά ανά γυναίκα που απαιτείται για να μείνει ο πληθυσμός της χώρας σταθερός, αντί του σημερινού ισχνού 1,3. Πολύτεκνοι πρέπει να θεωρούνται πλέον όσοι κάνουν δύο παιδιά και να τυγχάνουν ανάλογης στήριξης. 

Ενδεικτικά και επιδιώκοντας να ευαισθητοποιήσουμε και τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, προτείνουμε τις κάτωθι παρεμβάσεις ως ιδέες – λύσεις  για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας:

• Για τις εργαζόμενες μητέρες: Συζήτηση για πιθανή επαύξηση του πλαισίου του υφιστάμενου νόμου με προστασία των εργαζόμενων μητέρων μέχρι και 24 μήνες από τη γέννηση του παιδιού (από 18 μήνες που είναι σήμερα στον ιδιωτικό τομέα). Το ίδιο, και στα πλαίσια της αρχής της ισότητας, θα πρέπει να ισχύει και για τους άνδρες, μόλις ανακοινώνουν στην εργασία τους ότι οι γυναίκες τους κυοφορούν.

• Να θεσπιστεί για τις μη-εργαζόμενες μητέρες επίδομα, στο επίπεδο τουλάχιστον ενός βασικού σήμερα μισθού, το οποίο θα λαμβάνουν τουλάχιστον μέχρι και 18 μήνες από τη γέννηση του τέκνου τους. Εάν ο σύζυγος δεν εργάζεται, παροχή επιδόματος και στον σύζυγο για το ίδιο χρονικό διάστημα.

• Μείωση εργοδοτικών εισφορών σε νέες και νέους εργαζόμενους γονείς, προκειμένου να έχουνε ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

• Παροχή αυξημένου αφορολογήτου ορίου σε οικογένειες που θα αποκτούν από 2 παιδιά και πάνω, το οποίο θα προσαυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Τα παιδιά δεν πρέπει να αποτελούν, όπως συμβαίνει σήμερα, τεκμήριο φορολόγησης!

• Εφάπαξ καταβολή ποσού στα νέα ζευγάρια με τη γέννηση του τέκνου (π.χ. για αγορές ρούχων, για βρεφικές τροφές κλπ).

• Δωρεάν παραχώρηση χρήσης κατοικιών που ανήκουν στην ιδιοκτησία του κράτους σε νέους γονείς για μία πενταετία και επανεξέταση για τυχόν επέκτασή της. Χαμηλότοκα και ευνοϊκά δάνεια σε οικογένειες με νέα τέκνα χωρίς δική τους οικία, προκειμένου να αγοράσουν την πρώτη κατοικία τους.

• Ίδρυση επαρκούς αριθμού βρεφονηπιακών σταθμών (π.χ. μέσω ΣΔΙΤ), προκειμένου να μπορούν οι εργαζόμενες μητέρες, ιδίως των μονογονεϊκών οικογενειών να εργάζονται και τα παιδιά τους να φυλάσσονται σωστά.

• Η Ελλάδα είναι η πρώτη σε εκτρώσεις χώρα στην Ευρώπη και η τρίτη στον κόσμο, με περίπου 250.000 ετησίως, ήτοι υπερδιπλάσιες από τις γεννήσεις. Προτείνουμε την εισαγωγή και ενίσχυση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία αλλά και τη δημιουργία δομών ενημέρωσης, και δομών ηθικής και υλικής στήριξης σε γυναίκες που επιθυμούν κάτω από πιο κατάλληλες συνθήκες να συνεχίσουν την κύηση. Επιπλέον απλούστευση και διευκόλυνση της δυνατότητας υιοθεσίας τέκνων από ζευγάρια με πρόβλημα υπογονιμότητας.

• Ενίσχυση των διοικητικών ωφελημάτων των πολυτέκνων και διευκόλυνσή τους ιδίως σε ό,τι αφορά σε παροχή επαγγελματικών αδειών, αδειών επιτηδευματία ή για άσκηση άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Αμέριστη συμπαράσταση του κράτους και του κλάδου παροχής υπηρεσιών υγείας σε ζευγάρια με πρόβλημα υπογονιμότητας, (π.χ. με χρηματική υποστήριξη σε μεγάλο ποσοστό εξετάσεων καθώς και εξωσωματικών γονιμοποιήσεων). Πραγματικά Δωρεάν Υπηρεσίες για όλες τις κυοφορούσες.

• Εντατικοποίηση της προσπάθειας του ελληνικού κράτους να επαναπατριστούν όχι μόνο οι νέοι που έφυγαν κατά την περίοδο της κρίσης στο εξωτερικό, αλλά και ελληνικές οικογένειες που ζουν χρόνια στο εξωτερικό και έχουν το νόστο της επιστροφής στην πατρίδα. Παροχή φορολογικών και ασφαλιστικών κινήτρων για παλιννόστηση φυσικών προσώπων.

• Για την καλύτερη εφαρμογή των ανωτέρω προτείνουμε την ίδρυση ειδικής εποπτικής και συντονιστικής αρχής σε επίπεδο υφυπουργείου για τον ευχερέστερο συντονισμό και την ενεργοποίηση και άλλων φορέων: τοπικών αρχών, ασφαλιστικών, κοινωνικών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των φορέων και συλλόγων των πολυτέκνων.

• Κοινοποίηση και διαρκής δημόσιος διάλογος για το πρόβλημα της υπογεννητικότητας και τις πολύπλευρες συνέπειές του, και ενίσχυση του προτύπου της πολυμελούς οικογενείας, μέσω της εκπαίδευσης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Πιθανόν να ισχυριστούν κάποιοι ότι κάποιες από τις προτάσεις μας αυτές έχουν δημοσιονομικό κόστος. Ίσως κάποιες έχουν. Εφ’ όσον προτείνουμε το δημογραφικό ως την πρώτη και στρατηγικής σημασίας προτεραιότητα, πιστεύουμε ότι αξίζει να δαπανηθούν πόροι για την ανάσχεση του δημογραφικού. Ας ξεκινήσουμε άμεσα από πολιτικές που δεν έχουν κόστος, περικόπτοντας άμεσα κρατικές σπατάλες από αλλού, όπως προτείνουμε σε πολλά άλλα σημεία του προγράμματός μας. Οι εστίες σπατάλης στο δημόσιο αγγίζουν ακόμα και σήμερα τα €6 δισ. Ενδεικτικά θα ανέφερα το κατακερματισμένο σύστημα προμηθειών, τη μη συγχώνευση / κατάργηση των υπεράριθμων ανενεργών οργανισμών, τις ρουσφετολογικές προσλήψεις, το μη νοικοκύρεμα των ζημιογόνων ΔΕΚΟ κλπ. Τα πάντα είναι θέμα προτεραιοτήτων. Και τα κόμματα που μας κυβέρνησαν μέχρι τώρα ξεκάθαρα προέκριναν την πολιτική τους επιβίωση παρά την εθνική μακροημέρευση. Ήρθε η ώρα να αλλάξει αυτό. Οι καιροί ου μενετοί!

* Ο κ. Αναστάσης Καραμπογιάς είναι Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος της Δημοκρατικής Ευθύνης