Του Σταύρου Ισαακίδη

Μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, "Ο γρίφος των χαμένων εξαγωγών της Ελλάδος", που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2014, χρησιμοποίησε ένα εξειδικευμένο οικονομετρικό μοντέλο (Gravity model) με το οποίο οι ερευνητές υπολόγισαν την αξία των "χαμένων" εξαγωγών της χώρας σε 17 δισ. περίπου -η διαφορά αυτών που εξάγουμε σήμερα σε σχέση με αυτά τα οποία θα έπρεπε να πουλάμε στο εξωτερικό- δηλαδή πολύ περισσότερα απ’ όσα εισπράττουμε ετησίως από τον τουρισμό. Το ποσό αυτό είναι σήμερα μεγαλύτερο γιατί οι εξαγωγές έχουν εν τω μεταξύ μειωθεί σημαντικά, κυρίως εξαιτίας των κεφαλαιακών περιορισμών.

Ποια είναι τα προβλήματα όμως: 

• Χρηματοοικονομικό κόστος - Ο Έλληνας εξαγωγέας όμως πρέπει να ανταγωνιστεί στον σκληρό διεθνή στίβο, πληρώνοντας τριπλάσια επιτόκια σε σχέση με τους Γερμανούς.

Πρόταση: Άμεση άρση των Capital Control, μείωση κόστους χρηματοδότησης, συμμετοχή των τραπεζών στα κεφάλαια των υγειών επιχειρήσεων κατά το Γερμανικό μοντέλο. Στη Γερμανία μεγάλες τράπεζες συμμετέχουν στη μετοχική σύνθεση μεγάλων επιχειρήσεων επιτυγχάνοντας έτσι χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης και μεγαλύτερα κεφάλαια κίνησης.

• Κόστος Παραγωγής, Ενέργεια - Πολύ ακριβότερο ρεύμα, το ακριβότερο στην Ευρώπη.

Πρόταση: Επέκταση του ανταγωνισμού στη πώληση ρεύματος.

• Φορολογία - Υψηλότατους και απρόβλεπτους φόρους. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που έχει επιβάλει αναδρομική φορολόγηση εισοδημάτων νομικών  προσώπων. Ψηφίζονται (3) τρία  φορολογικά άρθρα την ημέρα κατά μέσω όρο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την δημιουργία τους ως κράτος έχουν ψηφίσει 650 φορολογικά άρθρα. Η Ελλάδα 650 φορολογικά άρθρα έχει ψηφίσει μόνον τον τελευταίο 1,5 χρόνο.

Πρόταση: Μείωση φορολογίας νομικών προσώπων στα επίπεδα του 20% σύμφωνα και με το πρόγραμμα μας. Φιλικό φορολογικό περιβάλλον με καθαρούς και διαυγής νόμους που θα ισχύουν τουλάχιστον για 5 χρόνια.

• Κεφαλαιακό κόστος - Πρέπει ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας εξαιτίας της κατάστασης των ελληνικών τραπεζών και της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης, της απροθυμίας των ξένων προμηθευτών να παράσχουν πιστώσεις –ειδικά μετά την τραγωδία της επιβολής κεφαλαιακών περιορισμών. Άρα πολλές φορές αναγκάζεται με κόστος Ιδίων κεφαλαίων να καλύψει αυτές τις δαπάνες.

Πρόταση: Άμεση άρση των Capital Control, άμεση πρόσβαση των Ελληνικών τραπεζών στα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 

• Γραφειοκρατικό κόστος - Καθυστερήσεις με την οποία το υπουργείο Οικονομικών επιστρέφει τον ΦΠΑ. Υπολογίζεται ότι η επιστροφή ΦΠΑ γίνεται κατόπιν ελέγχου μετά από 6 μήνες με 1 χρόνο.

Πρόταση: Επιστροφή ΦΠΑ μέσα σε 30 ημέρες αφού πλέον όλα τα στοιχεία υπάρχουν ηλεκτρονικά στις Φορολογικές και Τελωνειακές αρχές.  

• Κόστος συναλλαγματικών κινδύνων -Αδυναμία προστασίας έναντι συναλλαγματικών και παρεμφερών κινδύνων για αγορές και πωλήσεις σε νόμισμα διαφορετικό του ευρώ (USD, GBP, SEK κλπ)

Πρόταση: Να επανέλθει η ασφάλιση πιστώσεων και πιστωτικού κινδίνου.

• Κόστος Πρώτων και Βοηθητικών Υλών - Παρατηρούνται καθυστερήσεις στις διαδικασίες εισαγωγών Α' και Β' υλών από το εξωτερικό (εντός και εκτός Ε.Ε.) και σε πολλές περιπτώσεις, ακυρώσεις από την πλευρά των προμηθευτών. Προμηθευτές του εξωτερικού έχουν ήδη αρχίσει να κινούνται προς δυσμενείς όρους συναλλαγών, ακόμη και 100% προπληρωμή, ακόμα και σε μεγαλύτερες και (μέχρι προχθές) φερέγγυες ελληνικές επιχειρήσεις.

Πρόταση: Άμεση άρση των Capital Control και εξάλειψη της γραφειοκρατίας. 

• Κόστος προώθησης – Οι Ελληνικές κυβερνήσεις είναι απούσες από όλες τις μεγάλες  παγκοσμίου προβολής εκθέσεις στο εξωτερικό με συνέπεια το κόστος αυτό προβολής & προώθησης με περίπτερα, διαφήμιση, διαμονή, να το επωμίζονται οι εταιρείες. Ανταγωνίστριες χώρες όπως η Ιταλία, τα αναλαμβάνει για λογαριασμό των εξαγωγέων της. 

Πρόταση: Οι ελληνικές κυβερνήσεις να συντονιστούν με τα επιμελητήρια και να επιδοτούν τα κόστη εκθέσεων στο εξωτερικό.

• Δασμολογικό κόστος - σε περίπτωση που μια επιχείρηση επιθυμεί να εξάγει σε τρίτες χώρες, τα εμπορεύματά της απαλλάσσονται από δασμούς (ή έχουν ειδικό μειωμένο δασμολόγιο), εφόσον συνοδεύονται από "δήλωση καταγωγής" (origin declaration), την οποία εκδίδουν οι ίδιοι οι εξαγωγείς. Βέβαια, για να μπορούν οι εξαγωγείς να εκδίδουν μόνοι τους την ανωτέρω δήλωση, πρέπει προηγουμένως να έχουν λάβει "άδεια εγκεκριμένου εξαγωγέα" (approved exporter) από τις ελληνικές τελωνειακές αρχές, ύστερα από ενδελεχή έλεγχο. Λόγω της έλλειψης προσωπικού στα τελωνεία και της μη καταβολής οδοιπορικών δαπανών στους υπαλλήλους που καλούνται να ταξιδέψουν σε απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να πραγματοποιήσουν ελέγχους και να εκδώσουν άδειες εγκεκριμένου εξαγωγέα, η διαδικασία καταντά χρονοβόρα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι άδειες εκδίδονται μετά από 1 χρόνο, τη στιγμή που π.χ. στη Βουλγαρία η διαδικασία ολοκληρώνεται μόλις σε 15 ημέρες. Η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έκδοση αδειών εγκεκριμένου εξαγωγέα δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στους Έλληνες εξαγωγείς. Καθιστά τα προϊόντα τους εξαιρετικά ακριβά -και άρα μη ανταγωνιστικά- λόγω της επιβολής δασμών από τρίτες χώρες.

Πρόταση: Η διαδικασία να ολοκληρώνεται σε μία εβδομάδα και σε απομακρυσμένες περιοχές να μπορεί ο έλεγχος να πραγματοποιείται από κλιμάκιο της κατά τόπους Δ.Ο.Υ.

• Κόστος Μεταφορών - Πελάτες εξωτερικού που παραλαμβάνουν ex-works αδυνατούν να βρουν φορτηγά, γιατί αυτά αναγκάζονται να έρθουν άδεια Ελλάδα, ελλείψει φορτίων (εισαγωγών) προς Ελλάδα και το κόστος να μεγαλώνει δυσανάλογα.

Πρόταση: Άμεση άρση των Capital Controls 

• Κόστος Ταξιδίων στο Εξωτερικό - Σε εταιρείες με παρουσία σε χώρες του εξωτερικού απαιτούνται διαρκώς μετακινήσεις και ταξίδια στελεχών. Η έλλειψη ρευστότητας και η μη χρήση (ή/και αποδοχή) ελληνικών πιστωτικών καρτών στο εξωτερικό προκαλεί αναβολές και ματαιώσεις ταξιδιών, καθυστερήσεις προθεσμιών, αθετήσεις συμβατικών υποχρεώσεων και φυσικά ανάσχεση/αναστολή επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Πρόταση: Άμεση άρση των Capital Controls

• Απουσία του Ελληνικού Κράτους: Οι Έλληνες εμπορικοί ακόλουθοι στις Ελληνικές πρεσβείες του εξωτερικού θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν και να γίνουν οι πρεσβευτές των Ελληνικών επιχειρήσεων. 

Πρόταση: Οι Ελληνικές πρεσβείες στο εξωτερικό πρέπει να είναι σε διαρκή επικοινωνία με τα επιμελητήρια στην Ελλάδα όσο και στις χώρες τις οποίες βρίσκονται και να γίνουν εμπορικές γέφυρες μεταξύ των επιχειρήσεων.                                                                       

Συμπέρασμα: Ακόμη και οι επιχειρήσεις που μπορούν να ξεπεράσουν αυτές τις αντιξοότητες και να πετύχουν, αντιμετωπίζουν ένα πολύ υψηλό επίπεδο φορολογίας που θα τις οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, είτε σε μετεγκατάσταση είτε σε λύσεις (νόμιμης) φοροαποφυγής, όπως έχουν ήδη κάνει όλες οι μεγάλες εξωστρεφείς εταιρείες.

*Ο κ. Σταύρος Ισαακίδης είναι Μέλος του Τομέα Οικονομίας της Δημοκρατικής Ευθύνης