ABS: Από τη δυνατότητα στην πραγματικότητα - H δημιουργία της αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου στη ναυτιλία

Παρασκευή, 18-Ιουλ-2025 12:21

ABS: Από τη δυνατότητα στην πραγματικότητα - H δημιουργία της αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου στη ναυτιλία

Το υδρογόνο θα αποτελέσει πιθανότατα ένα βασικό αγαθό, καθώς ο πλανήτης επικεντρώνεται στην απανθρακοποίηση. Προκειμένου να διευκολυνθεί η μεταφορά ανανεώσιμης ενέργειας σε τεράστιες αποστάσεις υπό τη μορφή ηλεκτρονίων στα μόρια, η μεταφορά υδρογόνου μέσω θαλάσσης αντιμετωπίζει τεχνολογικά εμπόδια, αλλά παρέχει και ευκαιρίες.

Ως φορέας καθαρής ενέργειας, το υδρογόνο έχει τεράστιες δυνατότητες, ειδικά για τομείς όπου είναι δύσκολο να επέλθει απανθρακοποίηση, όπως οι βιομηχανικές διεργασίες και η ναυτιλία. Η ευελιξία του επιτρέπει τη μεταφορά υδρογόνου σε διάφορες μορφές, όπως υγρή, αέρια ή μέσω χημικού φορέα, όπως η αμμωνία ή η μεθανόλη, μέσω αγωγών (όπως ανάμειξη με φυσικό αέριο), σιδηροδρόμων, φορτηγών ή πλοίων.

Το υδρογόνο αποτελεί έναν ενεργειακό φορέα για την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση, παρέχοντας ένα καθαρότερο και πιο βιώσιμο μέλλον όταν χρησιμοποιείται ως καύσιμο. Η ελκυστικότητά του πηγάζει από την αφθονία του, αφού προέρχεται από ποικίλες πηγές, όπως το νερό, το φυσικό αέριο, τη βιομάζα και άλλες.

Παρά τις δυνατότητές του ως καθαρής πηγής ενέργειας, το υδρογόνο ενέχει αρκετούς σοβαρούς κινδύνους σε κάθε στάδιο της αλυσίδας αξίας του, από την παραγωγή και την αποθήκευση έως τη χρήση και τη μεταφορά. Είναι εξαιρετικά ευάλωτο σε ακούσιες πυρκαγιές και εκρήξεις λόγω της ευφλεκτότητάς του, του ευρέος φάσματος εκρηκτικότητας και της μικρής ενέργειας ανάφλεξης.

Επιπλέον, λόγω της χαμηλής του πυκνότητας, πρέπει να αποθηκεύεται σε υψηλή πίεση ή να υποβάλλεται σε κρυογονική υγροποίηση, και τα δύο εκ των οποίων αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στα δοχεία πίεσης και κρυογονικής ευθραυστότητας.

Η δημιουργία μιας εύρωστης παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει την ανάπτυξη εξειδικευμένων δεξαμενόπλοιων και υποδομών στα λιμάνια για τη διαχείριση των μοναδικών ιδιοτήτων του υδρογόνου, όπως η χαμηλή του πυκνότητα, και των απαιτήσεων κρυογονικής αποθήκευσης. Ενώ οι προκλήσεις είναι σημαντικές, η δυνατότητα απανθρακοποίησης του ναυτιλιακού τομέα μέσω του υδρογόνου παρουσιάζει ένα δελεαστικό οικονομικό και περιβαλλοντικό εγχείρημα, προωθώντας την καινοτομία και τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών παγκοσμίως.
Υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές μέθοδοι μεταφοράς υδρογόνου, καθεμία με τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Το συμπιεσμένο αέριο υδρογόνο προσφέρει απλότητα, αλλά απαιτεί δεξαμενές μεγάλου όγκου και υψηλές πιέσεις λόγω της χαμηλής πυκνότητας του υδρογόνου.

Η αμμωνία είναι ένας πολλά υποσχόμενος φορέας υδρογόνου, με υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα ανά μονάδα όγκου από το συμπιεσμένο υδρογόνο, ευκολότερη υγροποίηση και μεταφορά, αν και απαιτεί ενεργοβόρα μετατροπή σε υδρογόνο στον προορισμό της.

Καθώς η παγκόσμια οικονομία απομακρύνεται από τα ορυκτά καύσιμα, οι θαλάσσιοι τερματικοί σταθμοί LNG ενδέχεται να χρειαστεί να επεκταθούν και να τροποποιηθούν για την αποθήκευση υδρογόνου, απαιτώντας ορισμένες απαραίτητες προσαρμογές.

Επιπροσθέτως, οι έρευνες δείχνουν ότι η προσφορά και η ζήτηση για καθαρό υδρογόνο θα είναι εξαιρετικά ασταθείς. Για παράδειγμα, για την κάλυψη της ζήτησης στη Βορειοδυτική Ευρώπη, το λιμάνι του Ρότερνταμ προβλέπει ότι 20 εκατομμύρια τόνοι υδρογόνου θα παραδίδονται μέσω του λιμένα έως το 2050. Για τη σύνδεση των κόμβων παραγωγής και κατανάλωσης στην Ευρώπη και εκτός αυτής, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού για την Ε.Ε., θα είναι απαραίτητοι θαλάσσιοι λιμένες με συνδέσεις μετατροπής και πολυτροπικής μεταφοράς.

Η επίσπευση της αξιοποίησης της αλυσίδας αξίας του υδρογόνου απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και την αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων πολιτικής που έχουν διάφορες διαστάσεις. 

Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών σε θέματα πολιτικής και τυποποίησης για το εμπόριο υδρογόνου είναι πρωταρχικής σημασίας για να ξεπεραστούν οι περιορισμοί στις υποδομές, να τονωθεί η ανάπτυξη των απαραίτητων λιμενικών εγκαταστάσεων και δικτύων μεταφοράς που είναι απαραίτητα για μια παγκοσμίως διασυνδεδεμένη εφοδιαστική αλυσίδα υδρογόνου. Μόνον μέσω αυτής της συντονισμένης προσπάθειας μπορεί να αξιοποιηθούν οι πλήρεις δυνατότητες του υδρογόνου στη ναυτιλία, συμβάλλοντας σημαντικά στη βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση παγκοσμίως.