Μας ενημερώνει ο Γενικός Χειρουργός  Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος  (certified bariatric surgeon). Είναι Διευθυντής της Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Πεπτικού Συστήματος / Παχυσαρκίας & Διαβήτη της Κλινικής Metropolitan General και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρίας Παχυσαρκίας και Μεταβολικών νόσων (ΕΧΕΠ).
www.surgery.gr

Η παχυσαρκία είναι μία αυτόνομη νόσος που γνωρίζει εκρηκτική έξαρση, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Σε σοβαρές μορφές παχυσαρκίας, οι προσπάθειες συντηρητικής αντιμετώπισης της πάθησης αποτυγχάνουν, καθιστώντας τη χειρουργική αντιμετώπιση ως μοναδική λύση. Τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό και με την εξέλιξη της βιοτεχνολογίας, έχουν αναπτυχθεί ή τελειοποιηθεί διάφορες χειρουργικές τεχνικές. Η ύπαρξη πολλών χειρουργικών επιλογών, σαφώς καταδεικνύει πως δεν υπάρχει η τέλεια χειρουργική επέμβαση κατάλληλη για όλους. Οπότε γεννάται το λογικό ερώτημα: Πώς γίνεται η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;  

Τι είναι η βαριατρική /  μεταβολική χειρουργική ;

Η βαριατρική/μεταβολική χειρουργική αποτελεί την εξειδικευμένη χειρουργική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των μεταβολικών νοσημάτων που τη συνοδεύουν. Οι χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας οδηγούν σε μακροπρόθεσμα σταθερή απώλεια βάρους σε συνδυασμό με τον έλεγχο παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Η πιο σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική εφαρμογή της μεταβολικής χειρουργικής υιοθετεί τη χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας (ρομποτική χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας). 

Ποια είναι τα οφέλη της μεταβολικής χειρουργικής; 

-Απώλεια βάρους χωρίς τη χρήση κάποιας στερητικής δίαιτας
-Βελτίωση ή ίαση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
-Ελάττωση της επίπτωσης καρκίνου (π.χ. καρκίνος μαστού)
-Πρόληψη και αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων 
-Υποχώρηση της αρτηριακής πίεσης 
-Ομαλοποίηση των λιπιδίων αίματος
-Αντιμετώπιση της αρθρίτιδας μέσω της αποφόρτισης των αρθρώσεων 
-Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης

Ποιες χειρουργικές τεχνικές είναι διαθέσιμες;

Αν και υπάρχουν τεχνικές και τροποποιήσεις  για την αντιμετώπιση της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών περιπτώσεων, ουσιαστικά όλες οι επεμβάσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο σκέλη: 

-Επεμβάσεις για τη μείωση της χωρητικότητας του στομάχου (επεμβάσεις περιοριστικού τύπου)

-Επεμβάσεις εκτροπής για τη μείωση της απορρόφησης θερμίδων (παρακαμπτήριες επεμβάσεις)

Οι σύγχρονες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν κυρίως τα ακόλουθα είδη επεμβάσεων για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας :

-Επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve): Επέμβαση περιοριστικού τύπου όπου διενεργείται αφαίρεση τμήματος του στομάχου για μείωση της χωρητικότητάς του.

-Γαστρική παράκαμψη Roux-en-Y (bypass): Επέμβαση συνδυασμού περιοριστικού τύπου και εκτροπής. Διενεργείται παράκαμψη του μεγαλύτερου μέρους του στομάχου και του αρχικού τμήματος του λεπτού εντέρου, με στόχο την ελαττωμένη πρόσληψη τροφής και  θερμίδων.

-Γαστρική παράκαμψη μιας αναστόμωσης (one anastomosis γαστρική παράκαμψη): Επέμβαση εκτροπής με δυσαπορροφητικό χαρακτήρα κατά την οποία γίνεται παράκαμψη σημαντικού τμήματος του λεπτού εντέρου, με στόχο την ελάττωση στην απορρόφηση θερμίδων και την παραγωγή ειδικών πεπτιδίων που περιορίζουν την όρεξη. 

-Χολοπαγκρεατικές εκτροπές: Δυσαπορροφητικές επεμβάσεις κατά τις οποίες παρακάμπτεται το μεγαλύτερο τμήμα του λεπτού εντέρου, παράλληλα με τη δημιουργία ενός μικρού τμήματος στομάχου που υποδέχεται την τροφή. Με αυτόν τον τρόπο, η τροφή από το γαστρικό θύλακο κατευθύνεται απευθείας πολύ περιφερικά στο λεπτό έντερο.

Πρέπει να επισημανθεί πως η διενέργεια όλων των επεμβάσεων πραγματοποιείται ελάχιστα επεμβατικά, με την ρομποτική χειρουργική να αποτελεί σήμερα την πιο σύγχρονη και εξαιρετικά ασφαλή επιλογή σε εξειδικευμένα χειρουργικά κέντρα.

Επιλογή κατάλληλης χειρουργικής μεταβολικής επέμβασης 

Η επιλογή της κατάλληλης βαριατρικής / μεταβολικής επέμβασης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ο εξειδικευμένος Χειρουργός παχυσαρκίας, σε συζήτηση με τον ασθενή, θα υποδείξει την καταλληλότερη επιλογή για την κάθε περίπτωση. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις και αντενδείξεις για την επιλογή μίας χειρουργικής τεχνικής. Συγκεκριμένα :

-Η επιμήκης γαστρεκτομή δεν ενδείκνυται σε άτομα με σοβαρή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή οισοφάγο Barett

-Η γαστρική παράκαμψη είναι ιδανική για άτομα με παχυσαρκία και συνυπάρχοντα σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή/και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

-Η γαστρική παράκαμψη μίας αναστόμωσης είναι ιδανική για άτομα που δεν καπνίζουν, με υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος, με συνυπάρχουσα δυσλιπιδαιμία, ενώ παράλληλα βοηθάει στη διατήρηση της ψυχολογικής σύνδεσης του φαγητού με την ευχαρίστηση

-Η χολοπαγκρεατική εκτροπή ενδείκνυται σε άτομα με υπερ-νοσογόνο παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο, ενώ είναι καλή επιλογή ως επανεγχείρηση σε άτομα που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε βαριατρική επέμβαση που έχει αποτύχει.