Παλαιά Βουλή, άγαλμα Θ. Κολοκοτρώνη Όσο ο οικονομικός κλοιός σφίγγει, οι Έλληνες καλούνται επειγόντως να αναθεωρήσουν και το modus vivendi και το modus operandi για να χρησιμοποιήσουμε δυο, διεθνώς, παγιωμένες λατινικές ορολογίες. Τόσο το modus vivendi με τη διφορούμενη έννοια του τρόπου ζωής αλλά και με την άλλη του ερμηνεία, της προσωρινής συμφωνίας μεταξύ διαφωνούντων μερών, όσο και το modus operandi με την έννοια του τρόπου λειτουργίας μπαίνουν σε τροχιά επαναπροσδιορισμού, απολύτως αναγκαίου για την επιβίωση ατόμων και λαού στην Ελλάδα της κρίσης του 2010. Το γύρισμα του τροχού στα περασμένα διαβεβαιώνει πως και αυτός ο κρίκος στην αλυσίδα της ιστορίας θα ολοκληρωθεί - είθε με το λιγότερο δυνατό κόστος - φέρνοντας νέα ώθηση στην ανάπτυξη με αναγκαία την προϋπόθεση να μη διασπαστεί η κοινωνική συνοχή και να μην επικρατήσουν υπερβολές και ακρότητες. Ας μην διαφεύγει της προσοχής πως «όποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες». Κάθε ακμή φέρνει την παρακμή και μετά από κάθε την παρακμή «το πτηνό φοίνικας» αναγεννιέται από την τέφρα του. Η ; κ ρ ί σ η ; τ ο υ ; 1 9 3 0 Στο ξεκίνημα της ζοφερής, οικονομικά, χρονιάς του 1930, η Ελλάδα βρισκόταν στα νύχια μιας παγκόσμιας οικονομικής περιδίνησης, αντίστοιχης με τη σημερινή. Και ενώ διαφέρουν τα χαρακτηριστικά των εποχών οι κάποιες συνέπειες είναι πανομοιότυπες σαν από καρμπόν. Όσο κι αν είναι οδυνηρή η διαπίστωση και ηχεί δυσάρεστα στα αυτιά σε μια κακή συγκυρία, όπως αυτή, που απαιτεί ενθάρρυνση και αισιοδοξία, είναι ιστορικά διακριβωμένο πως το θλιβερότερο επακόλουθο των κρίσεων, αδιαμφισβήτητα, είναι οι πτωχεύσεις επαγγελματιών, βιομηχάνων και εμπόρων, γεγονός που συνεπάγεται το κλείσιμο καταστημάτων και επιχειρήσεων και την αύξηση της στρατιάς των ανέργων υπαλλήλων και εργατών. Την άνθηση της βιομηχανίας από το 1925 και εντεύθεν, με διαθέσιμα χιλιάδες εργατικά χέρια προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ακολούθησε κύμα χιλιάδων πτωχεύσεων, όπως μαρτυρεί ο επίσημος κατάλογος του Πρωτοδικείου Αθηνών που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1930, στην εφημερίδα «Εμπρός». Στο τελευταίο τρίμηνο του 1929, το φαινόμενο των πτωχεύσεων είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Σωρός ήταν οι αιτήσεις πτώχευσης στο Πρωτοδικείο και εκατοντάδες, ημερησίως, τα διαμαρτυρημένα γραμμάτια επισημαίνει το ίδιο δημοσίευμα. Η εφημερίδα, χαρακτηρίζει το κράτος ως το σκληρότερο πιστωτή και ζητά την απόλυση των κρατουμένων για χρέη (φυλακίζονταν για 200 δραχμές χρέος!). Προτείνει δε να έχουν οι πληττόμενοι τη δυνατότητα κήρυξης χρεοστασίου χωρίς να φυλακίζονται ώστε να μπορούν να δουλέψουν για να πληρώσουν τα χρέη τους. Χαρακτηριστική είναι και η αναφορά του διευθυντή των φυλακών στο παράδειγμα του μακαριστού μητροπολίτη Αθηνών Χρυσοστόμου που πέτυχε με εράνους την αποφυλάκιση δέκα κρατουμένων για χρέη, των οποίων τα παιδιά πεινούσαν, ενώ οι ίδιοι «σάπιζαν» στη φυλακή για πεντακόσιες δραχμές χωρίς τη δυνατότητα να εργαστούν και να ξεχρεώσουν. [[pagebreak]] Ακολουθεί μία ενδεικτική αναφορά ονομάτων επαγγελματιών, όπου η ποικιλία των επαγγελμάτων αποδεικνύει πως η κρίση έπληξε όλους τους κλάδους και όλα τα καταστήματα, από τα είδη διατροφής και επιβίωσης μέχρι τα είδη πολυτελείας: Ταγκόπουλος, Χρηματομεσίτης, Παναγιωτίδης Εργοστάσιον Πλεκτικής, Τζώντης Κρεοπώλης, Αλ Κάιν Τάπητες, Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Πλινθοποιῒας, Λεμπεσόπουλος Ηλεκτρικά, Δίγκας Αρώματα, Βεντουράκος Μεταξωτά, Γιαννουλάκος Επιχειρήσεις Μεταφορών, Αυγερινός Γυναικείοι Πίλοι (καπέλα), Αλεξόπουλος Δέρματα, Καλόγερος Εδώδιμα, Κατσολιέρης Αποικιακά, Θεοφανόπουλος Ψιλικά, Κουτσούρης Έτοιμα Ενδύματα, κτλ. Άνω και κάτω: Διαφημίσεις του 1930 στο περιοδικό «Νουμάς» Το πρωτοσέλιδο της εν λόγω εφημερίδας με πηχυαίους τίτλους αποτύπωνε την τραγικότητα της κατάστασης σε άρθρο του Μήτσου Δειλινού: «ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΠΤΩΧΩΝ ΚΡΑΤΟΥΝΤΑΙ ΔΙΑ ΧΡΕΗ. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΕΙΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΠΟΥ ΜΑΣΤΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.- ΑΘΩΟΙ ΠΟΛΙΤΑΙ ΡΙΠΤΟΝΤΑΙ ΥΠΟ ΤΟΥ ΑΣΤΟΡΓΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΦΥΛΑΚΑΣ ΔΙΟΤΙ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΔΥΣΠΡΑΓΙΑΣ ΔΕΝ ΕΦΑΝΗΣΑΝ ΣΥΝΕΠΕΙΣ ΕΙΣ Τας ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ.- ΠΩΣ ΔΙΑΛΥΟΝΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΙ.- Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ». Σε τελική ανάλυση, αυτό που συγκρατεί ο ερευνητής, πέρα από τη γνώση του ιστορικού παρελθόντος, είναι η παρήγορη διαπίστωση πως δεν έλειπαν τα φωτεινά παραδείγματα ανθρώπων που συμμερίζονταν έμπρακτα τον ανθρώπινο πόνο του συμπολίτη τους. Ένα τέτοιο πρόσωπο υπήρξε και ο διευθυντής των φυλακών, με το επώνυμο Νίκου, ο οποίος διέθεσε μέχρι πεντάρας τις 10.000 δραχμές που κέρδισε από ένα λαχείο του Στόλου, για την αποφυλάκιση κρατουμένων για χρέη. Του χρωστάνε την ελευθερία τους δεκάδες κρατούμενοι για μερικά κατοστάρικα. Και το επίμαχο πρωτοσέλιδο καταλήγει με την ακόλουθη αιχμηρή κορωνίδα: «Είναι αίσχος να κρατούνται φυλακισμένοι άνθρωποι οφείλοντες στο Δημόσιο μερικά εκατοστάρικα τα οποία και όταν εισπραχθούν θα εξοδευθούν με σπατάλην δια την πολυτελή αποστολήν εις Γενεύην και Χάγην μερικών χρυσοκανθάρων του υπουργείου των Εξωτερικών ή δια το γαμήλιον ταξείδιον κανενός άλλου υπουργού». [[pagebreak]] Άνω και κάτω: διαφημίσεις της Λαϊκής Τράπεζας στο περιοδικό «Νουμάς»,1930 Σ ε ; κ ρ ί σ η ; κ α ι ; τ ο ; Χ.Α.Α. ; τ ο υ ; 1 9 3 0 Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου του 1930, στο μεσουράνημα της παγκόσμιας κρίσης, άρχισε μια ανεξέλεγκτη καθοδική κούρσα για τη μετοχή μιας βιομηχανικής εταιρίας, της Ανωνύμου Εταιρίας Ελληνικών Λιπασμάτων, μίας από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες βιομηχανικές μονάδες της χώρας, που ιδρύθηκε το 1909 από ομάδα τραπεζιτών, βιομηχάνων, εμπόρων και τεχνιτών και ήταν η πρώτη που έκανε παραγωγή χημικών λιπασμάτων στη χώρα. Η πτώση μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη ώστε χρειάστηκε να παρέμβει η Εθνική τράπεζα και με αγορές μεγάλου αριθμού μετοχών, στις συνεδριάσεις της 17ης και 18ης Ιανουαρίου, να αποτρέψει τη γενίκευση του κακού. Η τονωτική ένεση που κράτησε μόνο λίγες μέρες και ανακούφισε προσωρινά την αγορά. Στις 22 Ιανουαρίου, ωστόσο σημειώθηκε σοβαρή υποτίμηση όλων των μετοχών που θεωρήθηκε προάγγελος μεγαλύτερης πτώσης. Σε σύσκεψη των μελών του Χρηματιστηρίου εκφράστηκαν φόβοι για επικείμενη καταστροφή. Κλήθηκε και πάλι η Εθνική Τράπεζα, κατόπιν παρακλήσεων της Επιτροπής του Χρηματιστηρίου να περισώσει την κατάσταση, όπως και έγινε. Προέβη άμεσα σε αθρόες αγορές. Οι επανειλημμένες παρεμβάσεις της ΕΤΕ για την υποστήριξη της χρηματαγοράς σε συνδυασμό με την αντίδραση της αγοράς μετά από μεγάλη περίοδο συνεχόμενης πτώσης έφεραν κάποια σταθεροποίηση της κατάστασης. Συνεχίζεται…. Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του Χρηματιστηρίου Αθηνών θα βρείτε στο λεύκωμα: Αγώνας Ευθύνης Σωματείον Χρηματιστηρίου Αθηνών