Η ρητορική ήταν τόσο προβλέψιμη και τα παραδείγματα που χρησιμοποίησε ήταν ασύνδετα.  Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έσπευσε να κάνει μια σύγκριση μεταξύ της συμφωνίας του Βερολίνου και της Ουάσιγκτον τον Ιούλιο του 2024 για την ανάπτυξη συμβατικών οπλισμένων αμερικανικών πυραύλων εδάφους-εδάφους με βεληνεκές 500 και πλέον χιλιομέτρων στη Γερμανία με την απόφαση του ΝΑΤΟ το 1979 να αναπτύξει πυρηνικούς βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Απηχώντας τη γλώσσα της σοβιετικής ηγεσίας των αρχών της δεκαετίας του 1980, ο Πούτιν προειδοποίησε στις 28 Ιουλίου ότι η ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών θα θέσει βασικές ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε αυξημένο κίνδυνο επίθεσης και θα μειώσει τον χρόνο πτήσης και εντοπισμού στον οποίο η Μόσχα θα μπορούσε να απαντήσει. Η Ρωσία, είπε, θα απαντούσε το ίδιο εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν στην ανάπτυξη.

Η προγραμματισμένη ανάπτυξη ακολουθεί την ανάπτυξη από τη Ρωσία ενός πυραύλου κρουζ μεγάλης εμβέλειας επίγειας εκτόξευσης (GLCM), κατά παράβαση των δεσμεύσεών της για τον έλεγχο των όπλων, και την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Η επαπειλούμενη απάντηση της Ρωσίας έχει εγείρει ανησυχίες μεταξύ των τμημάτων του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) του Γερμανού Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Ορισμένοι επέκριναν τη συμφωνία ανάπτυξης ως αποσταθεροποιητική, ανεπαρκώς ελεγμένη και αποσυνδεδεμένη από τη βαθιά δέσμευση του SPD για αφοπλισμό. Ωστόσο, άλλοι φορείς χάραξης πολιτικής του SPD, συμπεριλαμβανομένου του Scholz και του υπουργού Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, έχουν απορρίψει τέτοιες σκέψεις, επικαλούμενοι τον συνεχιζόμενο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τονίζοντας την ανάγκη η Γερμανία και το ΝΑΤΟ να καλύψουν τα κενά τους. Γενικότερα, όσο η Μόσχα συνεχίζει να συνδέει τις συζητήσεις για τον έλεγχο των όπλων με τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, είναι απίθανο να αποφέρει θετικά αποτελέσματα οποιεσδήποτε προτάσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Αντίθετα, οι βελτιώσεις στις συμβατικές δυνατότητες μεγάλου βεληνεκούς του ΝΑΤΟ μπορεί να αποτρέψουν περαιτέρω επιθετικές ενέργειες από τη Ρωσία με τρόπο που τελικά ωφελεί την περιφερειακή σταθερότητα.

Αποστολές αμερικανικών πυραύλων στη Γερμανία

Ενώ οι τύποι πυραύλων που οι ΗΠΑ και η Γερμανία ανακοίνωσαν ότι θα ξεκινήσουν τμηματική ανάπτυξη από το 2026 είναι στις ίδιες ευρείες κατηγορίες με εκείνους που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1980, οι πρώτοι πρόκειται να φέρουν συμβατικές, όχι πυρηνικές, κεφαλές. Αυτός είναι ένας λόγος που η απόφαση μέχρι στιγμής δεν έχει προκαλέσει δημόσια αντίδραση στη Γερμανία – πέρα ​​από τις καταγγελίες από πολιτικούς του SPD – και αλλού στην Ευρώπη που προκλήθηκε από την ανάπτυξη των αμερικανικών βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς Pershing II (MRBM) το 1983 και BGM-190G Gryphon GLCM.

Η απόφαση για ανάπτυξη από μόνη της δεν προκαλεί έκπληξη: η 2η Ομάδα Εργασίας πολλαπλών τομέων των ΗΠΑ (MTDF) ενεργοποιήθηκε στο Βισμπάντεν στη δυτική Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 2021, και έτσι ήταν σχεδόν βέβαιο ότι τελικά θα ακολουθούσε μια ανάπτυξη.

Κάθε MTDF έχει ένα Στρατηγικό Τάγμα Πυρών (SFB) για την παροχή ικανότητας μεγάλης εμβέλειας, ακρίβειας χτυπήματος για χερσαίες επιθέσεις αλλά και κατά πλοίων. Το SFB θα περιλαμβάνει τελικά μια έκδοση εδάφους-εδάφους του πυραύλου εδάφους-αέρος Raytheon SM-6, τον πύραυλο κρουζ επίθεσης εδάφους Raytheon Tomahawk (LACM), τον πύραυλο Precision Strike της Lockheed Martin (PrSM), έναν πύραυλο μικρής εμβέλειας. βαλλιστικό πύραυλο και ένα πολύ υψηλής ταχύτητας υπερηχητικό όχημα ολίσθησης (HGV). Οι πύραυλοι Tomahawk έχουν βεληνεκές άνω των 1.500 km, ενώ μια παραλλαγή του PrSM που δεν έχει αναπτυχθεί θα φτάσει τα 1.000 km. Ένα όπλο εμβέλειας 1.000 km τοποθετεί ολόκληρη την Περιφέρεια του Καλίνινγκραντ και το μεγαλύτερο μέρος της Λευκορωσίας εντός εμβέλειας από τα σημεία εκτόξευσης στην ανατολική Γερμανία και θα μπορεί να φτάσει στη ρωσική ηπειρωτική χώρα κοντά στα σύνορα με τη Λετονία μόνο εάν εκτοξευθεί από τη βορειοανατολική Γερμανία (βλ. Χάρτη 1). Το σύστημα με τις μεγαλύτερες δυνατότητες να φτάσει στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία είναι ένα HGV γνωστό ως Dark Eagle. Η ακριβής εμβέλεια του συστήματος είναι ταξινομημένη, αλλά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι που επιβλέπουν την ανάπτυξή του το έχουν περιγράψει ως σύστημα μεσαίας εμβέλειας, σημειώνοντας ότι είναι πάνω από 3.000 km.

Οι κινήσεις στην Ευρώπη

Η απόφαση υπογράμμισε μια αλλαγή στη σκέψη των ΗΠΑ και ορισμένων Ευρωπαίων συμμάχων του ΝΑΤΟ σχετικά με τα οφέλη της κατοχής συμβατικών δυνατοτήτων εκτόξευσης από το έδαφος μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Τον Ιούλιο του 2024, πολλά μέλη του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι σκόπευαν να αποκτήσουν δυνατότητες χτυπήματος εμβέλειας.

Οι ΗΠΑ και η Γερμανία έκαναν την ανακοίνωσή τους στις 10 Ιουλίου κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2024 στην Ουάσιγκτον. Την επόμενη μέρα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Πολωνία υπέγραψαν μια επιστολή προθέσεων να αναπτύξουν από κοινού ένα απροσδιόριστο σύστημα κρούσης ακριβείας μεγάλης εμβέλειας υπό τη σημαία ενός νέου προγράμματος που ονομάζεται European Long-range Strike Approach (ELSA). Οι αξιωματούχοι είπαν ότι η πρόθεση ήταν αυτό να είναι ένα GLCM με εμβέλεια 1.000–2.000 km.

Αντί το έργο να περιοριστεί σε έναν μικρό αριθμό μελών του ΝΑΤΟ, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκόρνου είπε στους δημοσιογράφους ότι "η ιδέα είναι να το ανοίξουμε όσο το δυνατόν ευρύτερα" για να επωφεληθούν από το χαμηλότερο κόστος κοινής ανάπτυξης και παραγωγής. Η γαλλική MBDA προσπαθεί να τοποθετηθεί ως η καλύτερη θέση για να καλύψει τις ευρωπαϊκές ανάγκες. Πριν από την ανακοίνωση, πρότεινε τον στόχο της να αναπτύξει μια έκδοση επίγειας εκτόξευσης του θαλάσσιου πυραύλου Croisière Naval/Naval Cruise Missile (MdCN-NCM) με την υπόσχεση ότι θα αποτελούσε "μια μοναδική ευρωπαϊκή κυρίαρχη λύση"

Τέλος, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψαν κοινή αμυντική δήλωση στις 24 Ιουλίου ως μέρος μιας νέας προσπάθειας για τη βελτίωση της αμυντικής συνεργασίας που περιλαμβάνει τη δέσμευση του Βερολίνου και του Λονδίνου "μαζί με τους εταίρους, [να] αναλάβουν μια μακροπρόθεσμη, ολοκληρωμένη συνεργασία. Το ΗΒ δεν έχει ανακοινώσει την πρόθεσή του να ενταχθεί στην ELSA, αν και ο Lecornu πρότεινε ρητά το Ηνωμένο Βασίλειο να ενταχθεί.

Συγκρίσεις Ψυχρού Πολέμου

Η αμερικανο-γερμανική ανακοίνωση ερμηνεύτηκε αναπόφευκτα από τον Πούτιν ως πρόκληση και όχι ως αμυντικό μέτρο. Στην Κεντρική Ναυτική Παρέλαση της Ρωσίας στις 28 Ιουλίου, προειδοποίησε ότι εάν οι ΗΠΑ αναπτύξουν πυραύλους στη Γερμανία, τότε η Μόσχα θα ακυρώσει το μονομερές μορατόριουμ για την ανάπτυξη πυραύλων που είχαν προηγουμένως απαγορευτεί. Οι κατηγορίες βεληνεκούς των όπλων που οι ΗΠΑ προτείνουν να στείλουν στην Ευρώπη είχαν προηγουμένως απαγορευτεί από τη Συνθήκη για τις πυρηνικές δυνάμεις μέσου βεληνεκούς (INF) του 1987, η οποία απαγόρευε τόσο στη Σοβιετική Ένωση (και στη διάδοχη Ρωσική Ομοσπονδία) όσο και στις ΗΠΑ να αναπτύξουν και να εκτοξευσουν βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ με βεληνεκές μεταξύ 500 και 5.500 km.

Η σύγκριση του Πούτιν για την παρούσα κατάσταση με την απόφαση του ΝΑΤΟ το 1979 να αναπτύξει αμερικανικούς πυραύλους στην Ευρώπη αγνοεί το γεγονός ότι, και στις δύο περιπτώσεις, οι αναπτύξεις πυραύλων των ΗΠΑ έχουν ακολουθήσει ρωσικό προηγούμενο. Οι αναπτύξεις πυραύλων των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν μια απάντηση στην ανάπτυξη από τη Σοβιετική Ένωση του πυρηνικού οπλισμού βαλλιστικού πυραύλου μέσου βεληνεκούς RSD-10 Pioneer (RS-SS-20 Sabre), ένα πιθανό όπλο πρώτου χτυπήματος κατά της Δυτικής Ευρώπης. Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν να εισαγάγουν τα Gryphon GLCM και Pershing II MRBM ενώ ταυτόχρονα συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των όπλων. Αυτή η προσέγγιση "Dual-Track", μαζί με την προθυμία των ηγετών της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ να συμμετάσχουν σε εποικοδομητικές συζητήσεις, οδήγησαν στη Συνθήκη INF.

Παρά την επιτυχία της συμφωνίας στην εξάλειψη μιας ολόκληρης κατηγορίας όπλων, η Συνθήκη INF κατέρρευσε το 2019 μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ, επικαλούμενη από καιρό υποτιθέμενες ρωσικές παραβιάσεις της συνθήκης. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν ότι η εμβέλεια του Novator 9M729 (RS-SSC-8 Screwdriver) GLCM παραβίαζε το INF. Ο πύραυλος πιθανότατα έχει βεληνεκές της τάξης των 2.500 km, ανάλογα με το προφίλ πτήσης. Μετά από σχεδόν μια δεκαετία προσπαθειών να πείσει τη Μόσχα να επιστρέψει στη συμμόρφωση, η υπομονή της Ουάσιγκτον τελείωσε. Επιπλέον, η απόσυρση απελευθέρωσε επίσης τις ΗΠΑ να αναπτύξουν συστήματα εκτόξευσης εδάφους μεγαλύτερης εμβέλειας τα οποία θεώρησαν χρήσιμα για το θέατρο Ασίας-Ειρηνικού ως απάντηση στις κινεζικές εξελίξεις πυραύλων.

Ρωσική απάντηση

Η Μόσχα έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι το 9M729, το οποίο έχει συμβατικές και πυρηνικές οπλισμένες παραλλαγές, παραβίασε τη Συνθήκη INF. Το Novator 9M728 (RS-SSC-7 Southpaw), μια έκδοση εμβέλειας 500 km της ίδιας οικογένειας πυραύλων, έχει χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία και η Μόσχα πιθανότατα χρησιμοποίησε επίσης τον πόλεμο για να δοκιμάσει το 9M729 σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον δοκιμών σε πολύ μεγαλύτερο εύρος.

Είναι πιθανό ότι η Ρωσία έχει υπό ανάπτυξη –ή έχει ήδη αναπτύξει– άλλα συστήματα εκτόξευσης εδάφους με βεληνεκές άνω των 500 km, κάτι που φαινομενικά επιβεβαιώθηκε από τον Πούτιν στις 28 Ιουλίου. Το 9M729 είναι ένα από τα όπλα που ο Πούτιν θα μπορούσε κάποια στιγμή να "αποκαλύψει" ως μια αντίστοιχη εμβέλεια απάντηση στη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη των ΗΠΑ (βλ. Χάρτη 2).

Υπάρχουν πολλά άλλα πιθανά υποψήφια συστήματα που θα μπορούσε να αναπτύξει η Ρωσία. Ένα από τα πιο πιθανά να τεθεί σε υπηρεσία είναι μια εκτοξευόμενη έκδοση του αντιπλοϊκού πυραύλου 3M22 Zircon (RS-SS-N-33) Mach 5 plus, ο οποίος έχει ήδη μια δευτερεύουσα ικανότητα επίθεσης ξηράς. Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει το Zircon σε πολλές περιπτώσεις κατά της Ουκρανίας και το προσαρμόζει για εκτόξευση από χερσαία πλατφόρμα τουλάχιστον από το 2019. Βρετανοί αξιωματούχοι πληροφοριών έχουν εκτιμήσει ότι η απουσία κατάλληλης ναυτικής πλατφόρμας για εκτόξευση Zircon στη Μαύρη Θάλασσα κατά τη στιγμή της βολής σε τουλάχιστον μία από αυτές τις περιπτώσεις υποδηλώνει ότι έχει αναπτυχθεί μια έκδοση εδάφους και ότι το εν λειτουργία παράκτιο σύστημα άμυνας K-300P Bastion-P (RS-SSC-5 Stooge) έχει προσαρμοστεί για αυτόν τον σκοπό.

Άλλοι πύραυλοι που μπορεί να έχει προσαρμόσει η Ρωσία και έχουν βεληνεκές άνω των 500 km περιλαμβάνουν μια παραλλαγή αυξημένου βεληνεκούς του βαλλιστικού πυραύλου μικρού βεληνεκούς 9K720 Iskander-M (RS-SS-26 Stone). Το 9K720 μπορεί κάλλιστα να έχει ήδη αυτονομία περίπου 600 km. Η Ρωσία μπορεί επίσης να έχει επανεκκινήσει την ανάπτυξη του βαλλιστικού πυραύλου μέσου βεληνεκούς RS-26 Rubezh, ο οποίος προφανώς έμεινε στο ράφι γύρω στο 2017.

Η συμφωνία μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον για την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ, σε συνδυασμό με την έναρξη του προγράμματος ELSA, σηματοδοτεί μια αλλαγή στην προηγουμένως προσεκτική θέση του ΝΑΤΟ σχετικά με τα συστήματα εκτόξευσης εδάφους μεγάλης εμβέλειας. Αλλά ο χαρακτηρισμός της Μόσχας για την απόφαση του Βερολίνου και της Ουάσιγκτον ως πρόκληση είναι ανακριβής. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επιδείνωση των σχέσεών της με το ΝΑΤΟ είναι η αιτία της επανεκτίμησης.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου