Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Μια νέα μελέτη έδειξε ότι ένα "κοκτέιλ" τριών αγγελιοφόρων RNA (mRNA), το οποίο χορηγήθηκε δύο φορές την εβδομάδα, μπόρεσε να ανανεώσει το γερασμένο ανοσοποιητικό σύστημα ηλικιωμένων ποντικών και να ενισχύσει την απόκρισή τους σε εμβόλια και θεραπείες κατά του καρκίνου.

Η θεραπεία αυτή ενισχύει τα Τ κύτταρα, έναν βασικό τύπο ανοσοκυττάρων που συντονίζουν την άμυνα του οργανισμού και καταστρέφουν τα "μολυσμένα" κύτταρα. Όσο μεγαλώνουμε, η παραγωγή Τ κυττάρων μειώνεται, ενώ αυτά που παραμένουν γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά, όπως μεταδίδει το nature.

Η γήρανση των Τ κυττάρων εξηγεί γιατί τα εμβόλια συχνά δεν λειτουργούν το ίδιο καλά στους ηλικιωμένους όσο στους νεότερους ανθρώπους, αλλά και γιατί οι ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου έχουν μικρότερη αποτελεσματικότητα στις μεγαλύτερες ηλικίες, εξηγεί η ανοσολόγος María Mittelbrunn από το Ισπανικό Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας. Επιπλέον, η εξασθένηση των Τ κυττάρων συνδέεται με τη χρόνια φλεγμονή, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα πολλών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ορισμένες καρδιαγγειακές παθήσεις.

Πώς μπορεί να "ξανανιώσει" το ανοσοποιητικό σύστημα

"Τα Τ κύτταρα είναι από τους τύπους κυττάρων που επηρεάζονται περισσότερο από τη γήρανση", λέει η Mittelbrunn, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη. "Η αναζωογόνησή τους θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις".

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature στις 17 Δεκεμβρίου και παρουσιάστηκε νωρίτερα μέσα στον μήνα στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αιματολογίας στη Φλόριντα.

Τα Τ κύτταρα παράγονται στον μυελό των οστών και στη συνέχεια μετακινούνται σε έναν μικρό αδένα, όπου ωριμάζουν. Εκεί "εκπαιδεύονται" ώστε να αναγνωρίζουν μικρόβια και ιούς, αλλά και να μην επιτίθενται στα υγιή κύτταρα του οργανισμού.

Ωστόσο, με την ηλικία ο αδένας αυτός συρρικνώνεται και σταδιακά αντικαθίσταται από λιπώδη ιστό. Προηγούμενες προσπάθειες να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία με ορμόνες ή φάρμακα δεν είχαν επιτυχία, εξηγεί ο Mirco Friedrich, αιματολόγος και ογκολόγος στο Γερμανικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο και βασικός συγγραφέας της μελέτης.

Έτσι, οι ερευνητές ακολούθησαν διαφορετική στρατηγική. Αντί να προσπαθήσουν να "διορθώσουν" τον αδένα αυτόν, στόχευσαν άμεσα τα Τ κύτταρα, χορηγώντας την πειραματική θεραπεία στο ήπαρ. Όπως εξηγεί ο Friedrich, τα περισσότερα Τ κύτταρα βρίσκονται στο αίμα και το ήπαρ είναι το όργανο από το οποίο περνά όλος ο όγκος του αίματος του σώματος.

Οι δοκιμές σε ποντίκια έδειξαν μια σειρά από ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα. Αρχικά, οι ερευνητές χορήγησαν τα σωματίδια mRNA σε ποντίκια ηλικίας 18 μηνών, ηλικία που αντιστοιχεί περίπου σε ανθρώπους γύρω στα 50. Επειδή το mRNA παραμένει στον οργανισμό για μικρό χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες προχώρησαν σε επαναλαμβανόμενες ενέσεις για τέσσερις εβδομάδες, ώστε το ήπαρ να συνεχίσει να παράγει σταθερά τις απαραίτητες ουσίες.

Μετά τη θεραπεία, οι πληθυσμοί των Τ κυττάρων παρουσίασαν σημαντική αύξηση τόσο σε αριθμό όσο και σε λειτουργικότητα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέτασαν αν η θεραπεία μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Για τον σκοπό αυτό, εμβολίασαν τα ποντίκια με οβαλβουμίνη, μια πρωτεΐνη που προέρχεται από το ασπράδι του αυγού και χρησιμοποιείται συχνά στην έρευνα για τη μελέτη της ανοσολογικής απόκρισης.

Τα ποντίκια που έλαβαν συνδυαστικά τη θεραπεία mRNA και το αντικαρκινικό φάρμακο παρουσίασαν σαφώς υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε σύγκριση με όσα έλαβαν μόνο την ανοσοθεραπεία.

Στο επόμενο στάδιο, σκοπεύουν να δοκιμάσουν τη μέθοδο και σε άλλα ζωικά μοντέλα, καθώς και να εντοπίσουν επιπλέον μηχανισμούς που θα μπορούσαν να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.