Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στη Διάσκεψη των Μερών COP11 της Σύμβασης-Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού, που διεξάγεται στη Γενεύη. Η Δανική Προεδρία της Ε.Ε., σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προωθεί πρόταση για ολική απαγόρευση των καινοτόμων προϊόντων καπνού και νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και τα σακουλάκια νικοτίνης. Στο τραπέζι βρίσκεται επίσης η πλήρης απαγόρευση των φίλτρων, μέτρο που ουσιαστικά θα οδηγήσει και στο τέλος των συμβατικών τσιγάρων.

Η πρόταση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την εντολή που είχε εγκρίνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μόλις την περασμένη εβδομάδα, έπειτα από μακρές διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες. Αυτή απέκλειε ρητά την πιθανότητα γενικών απαγορεύσεων, χαράσσοντας μια προσέγγιση ρύθμισης και όχι κατάργησης των προϊόντων.

Τόσο κράτη-μέλη όσο και φορείς της αγοράς έχουν επισημάνει ότι η πρόταση κατατίθεται χωρίς να συνοδεύεται από καμία κοινωνικοοικονομική ανάλυση, παρά τις σοβαρές επιπτώσεις που θα είχε για την ευρωπαϊκή οικονομία. Παράλληλα, εκφράζονται έντονοι φόβοι για αύξηση του παράνομου εμπορίου καπνικών προϊόντων, εάν απαγορευθούν νόμιμα και ελεγχόμενα προϊόντα.

Η συζήτηση αφορά άμεσα και την Ελλάδα, όπου ο κλάδος των προϊόντων καπνού και νικοτίνης στηρίζει περισσότερες από 60.000 οικογένειες σε όλα τα επίπεδα της παραγωγικής αλυσίδας, από την καπνοκαλλιέργεια μέχρι τη μεταποίηση, τη βιομηχανία και τη λιανική πώληση. Επιπλέον, η χώρα έχει προσελκύσει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε εργοστάσια που παράγουν και εξάγουν σε δεκάδες χώρες.

Η ελληνική θέση: Ρύθμιση, όχι απαγόρευση

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική στάση χαρακτηρίζεται ρεαλιστική και ισορροπημένη. Η Ελλάδα, όπως και ο υπουργός Υγείας προσωπικά, τάσσεται υπέρ μιας αυστηρής και επιστημονικά τεκμηριωμένης ρύθμισης των νέων προϊόντων, αλλά απορρίπτει την ολική απαγόρευση, την οποία θεωρεί μέτρο που θα είχε τελικά αρνητικές συνέπειες τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για τα κρατικά έσοδα. Υπενθυμίζεται ότι ο συγκεκριμένος κλάδος εισφέρει περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στα δημόσια ταμεία.

Καθώς οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη κορυφώνονται, οι επόμενες ώρες θεωρούνται κρίσιμες για το μέλλον των καινοτόμων προϊόντων καπνού και νικοτίνης στην Ευρώπη και, ευρύτερα, για τη διαμόρφωση της πανευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής στον συγκεκριμένο τομέα.