Γράφει η Dana G. Smith

Φαίνεται πως κάθε influencer που ασχολείται με ζητήματα μακροζωίας έχει ένα συμπλήρωμα (ή πολλά) που προτείνει με απόλυτη βεβαιότητα.

Ο Bryan Johnson, ιδρυτής του κινήματος "Don’t Die", παίρνει μεγάλες ποσότητες χαπιών κατά τη διάρκεια της ημέρας, πολλά από τα οποία πλέον πουλάει. Ο Gary Brecka, οικοδεσπότης του podcast "The Ultimate Human", προωθεί σκόνες, δισκία, ποτά, ρινικά σπρέι, επιθέματα δέρματος, ακόμα και ενέσιμα, στην ιστοσελίδα του.

Και αμέτρητοι influencers στο Instagram και το TikTok θα σας διαβεβαιώσουν ότι ποτέ δεν αισθάνθηκαν καλύτερα, χάρη στα αγαπημένα τους συμπληρώματα (για τα οποία συχνά πληρώνονται προκειμένου να τα προωθήσουν).

Είναι όμως κάποια από αυτά τα "μαγικά χάπια" αξιόπιστα;

Έξι γιατροί και επιστήμονες που ρωτήθηκαν για αυτό το άρθρο τόνισαν ότι δεν υπάρχουν συμπληρώματα που να έχει αποδειχθεί ότι επιμηκύνουν το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου σε μια μεγάλη κλινική δοκιμή. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι από αυτούς δήλωσαν ότι τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα συμπληρώματα οδηγούν στη μακροζωία είναι πολύ αδύναμα και ο κλάδος είναι υπερβολικά ανοργάνωτος, για να συστήσει κανείς στους ανθρώπους να ξοδεύουν τα χρήματά τους σε αυτά.

"Όλο αυτό το μείγμα πραγμάτων που πωλούνται και προωθούνται από influencers και από τους αυτοαποκαλούμενους ειδικούς στη μακροζωία, ή ό,τι άλλο, απλώς δεν υποστηρίζεται από δεδομένα"", δήλωσε ο Δρ Eric Topol, ιδρυτής του Scripps Research Translational Institute και συγγραφέας του "Super Agers".

Άλλοι, ωστόσο, είναι αισιόδοξοι για τη δυνατότητα των συμπληρωμάτων να βελτιώσουν το προσδόκιμο υγιούς ζωής –το πόσο χρόνο ζει ένα άτομο χωρίς σοβαρές ασθένειες– και είπαν ότι τα χάπια και οι σκόνες μπορούν να έχουν έναν ρόλο στην υποστήριξη της υγείας των ανθρώπων καθώς γερνούν.

"Βλέπω ολόκληρο τον χώρο ως έναν χώρο ευκαιριών", δήλωσε ο Δρ Eric Verdin, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Buck Institute for Research on Aging. "Αλλά επίσης είναι ένας χώρος γεμάτος κινδύνους για τους καταναλωτές και ψευδείς υποσχέσεις".

Τα συμπληρώματα που προωθούνται για την υγιή γήρανση γενικά εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες: τις παραδοσιακές βιταμίνες και τα πιο πειραματικά προϊόντα. Ακολουθεί μια ανάλυση της καθεμίας.

Παραδοσιακές βιταμίνες

Αρκετοί από τους ειδικούς ανέφεραν ότι η βιταμίνη D, η βιταμίνη B12 και τα ωμέγα-3 είναι τα τρία θρεπτικά συστατικά που τείνουν να συστήνουν σε ηλικιωμένους. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι δεν είναι ασυνήθιστο τα άτομα να έχουν έλλειψη σε αυτά, ιδιαίτερα καθώς γερνούν. Οι ηλικιωμένοι μπορεί να δυσκολεύονται να απορροφήσουν τη βιταμίνη B12, και ορισμένα φάρμακα μπορούν να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Τα άτομα που ζουν σε μέρη χωρίς πολλή ηλιοφάνεια μπορεί να μη λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη D και εκείνα που δεν τρώνε ψάρι τακτικά μπορεί να μη λαμβάνουν αρκετά ωμέγα-3.

Παρατηρησιακές μελέτες έχουν υποδείξει ότι η χαμηλή στάθμη βιταμίνης D και ωμέγα-3, ειδικότερα, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για πολλές παθήσεις που σχετίζονται με τη γήρανση, όπως η καρδιακή νόσος, ο καρκίνος και η οστεοπόρωση. Αυτά τα ευρήματα έχουν τροφοδοτήσει την έρευνα για να εξεταστεί εάν η συμπληρωματική λήψη αυτών των θρεπτικών συστατικών θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη αυτών των ασθενειών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές είναι απογοητευτικά.

Σε δύο από τις πιο γνωστές μελέτες, τη δοκιμή VITAL του 2018 που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη δοκιμή DO-HEALTH του 2020 που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη, χιλιάδες ηλικιωμένοι πήραν συμπλήρωμα βιταμίνης D ή ωμέγα-3 (ή και τα δύο) για τρία έως πέντε χρόνια. Όταν εξετάστηκαν οι συμμετέχοντες ως σύνολο, καμία από τις δύο μελέτες δεν έδειξε ότι τα συμπληρώματα είχαν κάποιο όφελος όσον αφορά τις διαγνώσεις καρκίνου, την καρδιαγγειακή υγεία, τα κατάγματα των οστών ή τη γνωστική λειτουργία.

Τα αποτελέσματα ήταν λίγο πιο ελπιδοφόρα για το υποσύνολο των συμμετεχόντων που πιθανώς είχαν έλλειψη σε ωμέγα-3. Συγκεκριμένα, τα άτομα που έτρωγαν λιγότερες από 1,5 μερίδες ψαριού την εβδομάδα πράγματι είδαν μια μείωση στα εγκεφαλικά και στα καρδιακά επεισόδια λόγω της λήψης συμπληρώματος. Δεν υπήρχε καμία διαφορά στα αποτελέσματα για τα άτομα που μπήκαν στις δοκιμές με χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D.

Συνεπείς με αυτά τα ευρήματα, πολλοί κλινικοί ιατροί υιοθετούν μια διαφοροποιημένη προσέγγιση όταν συμβουλεύουν ασθενείς σχετικά με συμπληρώματα βιταμινών. Η Δρ Alison Moore, διευθύντρια του Stein Institute for Research on Aging και του Center for Healthy Aging στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, λέει ότι περιστασιακά θα συστήνει ωμέγα-3, βιταμίνη D και B12 στους ασθενείς της εάν έχει λόγο να πιστεύει ότι έχουν έλλειψη. Αλλά, πρόσθεσε, "αν κάνουν μια υγιή διατροφή, τότε πραγματικά δεν συστήνω συμπληρώματα".

Πρόσφατα δημοσιευμένες αναλύσεις παρακολούθησης από τις δοκιμές VITAL και DO-HEALTH έχουν προσθέσει ένα νέο επίπεδο ενδιαφέροντος γύρω από τα συμπληρώματα, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσαν δυνητικά να επηρεάσουν πτυχές της ίδιας της διαδικασίας της γήρανσης. Η βιταμίνη D συσχετίστηκε με πιο αργή βράχυνση των τελομερών και τα ωμέγα-3 συνδέθηκαν με πιο αργή βιολογική γήρανση.

Η Δρ JoAnn Manson, καθηγήτρια Ιατρικής στο Harvard Medical School που ηγήθηκε της δοκιμής VITAL, υπέθεσε ότι αυτές οι επιδράσεις μπορεί να πηγάζουν από τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες των συμπληρωμάτων. Αλλά, πρόσθεσε, είναι "πραγματικά ασαφές" πώς ακριβώς αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.

Πειραματικά συμπληρώματα

Η πειραματική –και πιο δημοφιλής– κατηγορία συμπληρωμάτων μακροζωίας περιλαμβάνει πράγματα όπως η νικοτιναμίδη-αδενινοδινουκλεοτίδη (N.A.D.+), η σπερμιδίνη και η ουρολιθίνη Α. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν το προσδόκιμο υγιούς ζωής και να αντισταθμίσουν την πτώση στην οργανική και μυϊκή λειτουργία που συμβαίνει με την ηλικία.

Πολλά από αυτά είναι μόρια που το σώμα παράγει ήδη για την κυτταρική υγεία και, θεωρητικά, μπορεί να έχουν αντιγηραντικά οφέλη εάν οι ποσότητές τους αυξηθούν μέσω της συμπληρωματικής λήψης. Για παράδειγμα, η N.A.D.+ παίζει έναν ουσιαστικό ρόλο στην κυτταρική παραγωγή ενέργειας και τα επίπεδά της πέφτουν με την ηλικία. Η σπερμιδίνη φαίνεται να διεγείρει την αυτοφαγία, έναν τρόπο με τον οποίο το σώμα ανακυκλώνει τις κατεστραμμένες πρωτεΐνες και τα κυτταρικά εξαρτήματα· η αυτοφαγία επίσης μειώνεται με την ηλικία. Η ουρολιθίνη Α παράγεται από τα εντεροβακτήρια και πιστεύεται ότι βελτιώνει την υγεία των μιτοχονδρίων – των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας του κυττάρου. Δοκιμές σε τρωκτικά και σκουλήκια ή σε ανθρώπινα κύτταρα σε εργαστήριο έχουν δείξει ότι αυτά τα μόρια μπορούν να βελτιώσουν μερικές από τις αρνητικές επιπτώσεις της γήρανσης και ακόμα και να επιμηκύνουν το προσδόκιμο ζωής. Οι εταιρείες συμπληρωμάτων συχνά αναφέρουν αυτές τις μελέτες στις ιστοσελίδες τους, και οι influencers τείνουν να τις επαναλαμβάνουν ως απόδειξη ότι τα προϊόντα λειτουργούν.

Ο Δρ Topol αποκάλεσε τέτοιους ισχυρισμούς "στάχτη στα μάτια". Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ της βελτίωσης της υγείας ενός ποντικιού ή της βοήθειας σε ένα σκουλήκι να ζήσει περισσότερο και της απόδειξης του ίδιου οφέλους σε έναν άνθρωπο. Πράγματι, οι λίγες μικρές ανθρώπινες κλινικές μελέτες που πράγματι υπάρχουν για αυτά τα συμπληρώματα βρήκαν ελάχιστες, αν όχι καθόλου, βελτιώσεις στην υγεία.

Μερικά προηγουμένως μοντέρνα αντιγηραντικά συμπληρώματα έχουν πέσει σε δυσμένεια, αφού τα ευρήματα σε ανθρώπους ήταν αντίστοιχα με τα αποτελέσματα σε ζώα. Για παράδειγμα, προκαταρκτικές μελέτες για τη ρεσβερατρόλη δημιούργησαν μεγάλο ενθουσιασμό. Αλλά οι μεταγενέστερες μελέτες δεν βρήκαν απτά οφέλη για την υγεία, κι έτσι οι ερευνητές της γήρανσης έχουν εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό την έρευνά τους πάνω της.
Η έλλειψη μακροπρόθεσμων κλινικών δοκιμών σημαίνει επίσης ότι υπάρχουν ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια αυτών των συμπληρωμάτων. Μερικά μπορεί να είναι εντάξει σε μικρές δόσεις ή όταν λαμβάνονται για σύντομα χρονικά διαστήματα, αλλά θα μπορούσαν να υπάρξουν απρόβλεπτες παρενέργειες σε πολλούς μήνες ή χρόνια.

Και, όπως σχεδόν με όλα τα συμπληρώματα, αυτό που αναγράφεται στην ετικέτα του μπουκαλιού μπορεί να μην ταιριάζει με αυτό που υπάρχει μέσα στο χάπι. Μια πρόσφατη μελέτη που δοκίμασε συμπληρώματα N.M.N. (νικοτιναμίδη μονονουκλεοτίδης, ένα μόριο σχετικό με τη N.A.D.+) και ουρολιθίνης Α βρήκε ότι τα περισσότερα περιείχαν μια διαφορετική ποσότητα από αυτήν που ισχυριζόταν η ετικέτα, σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 100%. Αυτά τα προβλήματα βρέθηκαν σε όλες τις μάρκες και σε όλες τις τιμές, δήλωσε η Δρ Andrea Maier, καθηγήτρια Ιατρικής, Υγιούς Γήρανσης και Έρευνας Άνοιας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, που ηγήθηκε της μελέτης.

Για όσους ενδιαφέρονται να δοκιμάσουν αυτούς τους τύπους αντιγηραντικών συμπληρωμάτων, οι ειδικοί επέστησαν την προσοχή, αλλά δεν είπαν στους ανθρώπους να τα αποφύγουν εντελώς. Ο Δρ Verdin, ο οποίος συνίδρυσε μια εταιρεία συμπληρωμάτων και είναι σύμβουλος σε μια άλλη, συνέστησε να συνεργαστεί κανείς με έναν γιατρό που είναι εξοικειωμένος με τα προϊόντα και θα τον παρακολουθεί για παρενέργειες.

Τα συμπληρώματα μακροζωίας θα μπορούσαν να βλάψουν περισσότερο το πορτοφόλι σας από οτιδήποτε άλλο, δήλωσε η Δρ Moore. Αλλά αμφέβαλε αν η λήψη "συμπληρωμάτων για τα οποία δεν έχουν αποδειχθεί επιστημονικά οφέλη" αξίζει οποιονδήποτε πιθανό κίνδυνο.
Και όλοι οι ειδικοί είπαν ότι υπάρχουν άλλοι, ερευνητικά υποστηριζόμενοι τρόποι για να επεκτείνετε την υγεία και το προσδόκιμο ζωής σας, που δεν έχουν καμία σχέση με συμπληρώματα.

"Αν θέλετε πραγματικά να μάθετε για κάτι που έχει αποδειχθεί ότι αλλάζει τη βιολογική γήρανση και την επιγενετική γήρανση", δήλωσε ο Δρ Topol, "είναι η άσκηση".

*Η Dana G. Smith είναι δημοσιογράφος της εφημερίδας "The New York Times" και καλύπτει θέματα προσωπικής υγείας, ιδιαίτερα τη γήρανση και την υγεία του εγκεφάλου.

Το πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύθηκε στους "The New York Times" στις 11 Σεπτεμβρίου 2025.

© 2025 The New York Times Company