Γράφει ο Γενικός Χειρουργός Αλέξανδρος Κυρίτσης με εξειδίκευση στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική και τις παθήσεις παχέος εντέρου και πρωκτού. Έχει μετεκπαιδευτεί στον τομέα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στο παγκοσμίου φήμης νοσοκομειακό κέντρο της Νέας Υόρκης Memorial Sloan Kettering Cancer Center, δίπλα σε διεθνώς αναγνωρισμένους χειρουργούς. Στη συνέχεια, υπηρέτησε σε κορυφαία νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου (King’s College Hospital London, Manchester Royal Infirmary, Chesterfield Royal Hospital), με κύριο κλινικό αντικείμενο τις παθήσεις του παχέος εντέρου και του πρωκτού, όπως οι αιμορροΐδες.

Τι είναι οι αιμορροΐδες; 

Οι αιμορροΐδες αποτελούν φυσιολογικό αγγειακό πλέγμα από φλέβες και αρτηρίες, το οποίο εντοπίζεται στο κατώτερο τμήμα του ορθού και του πρωκτού. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το αιμορροϊδικό πλέγμα συμβάλλει στη ρύθμιση της εγκράτειας και στην ομαλή λειτουργία της περιοχής. Ωστόσο, όταν υπάρξει αυξημένη πίεση στα αγγεία ή διαταραχή της φλεβικής αποχέτευσης, οι αιμορροΐδες διογκώνονται.

Η πάθηση αυτή, γνωστή ως αιμορροϊδοπάθεια, είναι εξαιρετικά συχνή, καθώς εκτιμάται ότι έως και το 75% του πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του σχετικά συμπτώματα. Παρατηρείται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες, γεγονός που αποδίδεται σε ορμονικούς παράγοντες, εγκυμοσύνη και καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση. Παρότι πρόκειται για καλοήθη νόσο, η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.  

Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται;

Οι αιμορροΐδες ταξινομούνται σε εσωτερικές και εξωτερικές, ανάλογα με τη θέση τους σε σχέση με την οδοντωτή γραμμή του πρωκτικού σωλήνα.

Ειδικότερα, οι  εξωτερικές αιμορροΐδες εντοπίζονται κάτω από το δέρμα του πρωκτού και, σε περιπτώσεις οξείας φλεβικής συμφόρησης, μπορεί να οδηγήσουν σε περιπρωκτική θρόμβωση. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό θρόμβου εντός της φλέβας, προκαλώντας έντονο πόνο, οίδημα και ευαισθησία στην περιοχή. 

Από την άλλη, οι εσωτερικές αιμορροΐδες, προέρχονται από το υποβλεννογόνιο αγγειακό πλέγμα και μπορούν να προπίπτουν προς τα έξω, ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου.

 Κατατάσσονται σε τέσσερις βαθμούς:

• Πρώτου βαθμού: δεν προπίπτουν προς τα έξω και συνήθως εκδηλώνονται με αιμορραγία.
• Δευτέρου βαθμού: προπίπτουν κατά την αφόδευση, αλλά επανέρχονται αυτόματα στη θέση τους.
• Τρίτου βαθμού: προπίπτουν κατά την κένωση και απαιτούν χειροκίνητη ανάταξη.
• Τετάρτου βαθμού: παραμένουν μόνιμα προπεπτωμένες και δεν ανατάσσονται, προκαλώντας σημαντική δυσφορία.

Η σωστή κλινική αξιολόγηση του βαθμού της αιμορροϊδοπάθειας καθορίζει και τη θεραπευτική στρατηγική, που κυμαίνεται από συντηρητικά μέτρα έως επεμβατική αντιμετώπιση.

Αιμορροΐδες & Αίτια εμφάνισης

Η αιμορροϊδοπάθεια είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας.  Ειδικότερα, η  χρόνια δυσκοιλιότητα αποτελεί έναν από τους συχνότερους αιτιολογικούς παράγοντες, καθώς η παρατεταμένη πίεση κατά την αφόδευση αυξάνει σημαντικά τη φλεβική πίεση στην περιοχή, οδηγώντας σε διάταση των αιμορροϊδικών αγγείων. Αντίστοιχα, οι επαναλαμβανόμενες διάρροιες προκαλούν ερεθισμό του βλεννογόνου και φλεβική συμφόρηση, συμβάλλοντας στην εμφάνιση της πάθησης.

Η εγκυμοσύνη ευνοεί την ανάπτυξη αιμορροΐδων λόγω της ορμονικής χαλάρωσης των αγγειακών τοιχωμάτων και της αυξημένης πίεσης από τη μήτρα στα πυελικά αγγεία, ενώ η παχυσαρκία λειτουργεί με παρόμοιο μηχανισμό.

Η ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών και υγρών οδηγεί σε σκληρά κόπρανα και αυξημένη προσπάθεια κατά την αφόδευση. Έτσι, ενισχύεται περαιτέρω η φλεβική διάταση, συμβάλλοντας στην πρόκληση αιμορροΐδων. Παράλληλα, και η κληρονομική προδιάθεση φαίνεται να παίζει ρόλο στην εμφάνισή τους. 

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνονται; 

Η κλινική εικόνα των αιμορροΐδων ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό και το είδος της πάθησης (εσωτερικές ή εξωτερικές). 

Τα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πόνο ή δυσφορία στον πρωκτό: ιδιαίτερα έντονο στις εξωτερικές αιμορροΐδες ή σε περιπτώσεις θρόμβωσης.
• Αιμορραγία: συνήθως ζωηρό κόκκινο αίμα που εμφανίζεται στα κόπρανα, στο χαρτί υγείας ή στη λεκάνη μετά την αφόδευση.
• Κνησμό και αίσθημα καύσου: αποτέλεσμα του ερεθισμού του βλεννογόνου ή της διαρροής βλέννας από τον πρωκτό.
• Έκκριση βλέννας: μπορεί να προκαλέσει δευτερογενείς δερματικούς ερεθισμούς.
• Αίσθηση ξένου σώματος ή ατελούς κένωσης: οφείλεται συνήθως στην πρόπτωση των εσωτερικών αιμορροΐδων.

Σε προχωρημένα στάδια, τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν επίμονα και να επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Πώς αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι αιμορροΐδες;

Η σύγχρονη ιατρική προσφέρει πλέον αναίμακτες, ανώδυνες και ιδιαίτερα αποτελεσματικές θεραπείες για την αντιμετώπιση της αιμορροϊδοπάθειας, ανάλογα με τον βαθμό και την εντόπιση των αιμορροΐδων. 

Στα αρχικά στάδια, μέθοδοι όπως η περίδεση αιμορροΐδων αποτελούν την πρώτη επιλογή σε εξειδικευμένα πρωκτολογικά κέντρα διεθνώς. Η περίδεση πραγματοποιείται χωρίς αναισθησία, μέσα σε λίγα λεπτά στο ιατρείο, με ποσοστά επιτυχίας που φτάνουν έως και το 80%. 

Για πιο προχωρημένα στάδια, εφαρμόζεται η αιμορροϊδεκτομή κατά Milligan-Morgan. Η μέθοδος αυτή προσφέρει ριζική και οριστική λύση με τα χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής. Χάρη στη χρήση τεχνολογιών Laser και υπερήχων, η μέθοδος έχει πλέον γίνει λιγότερο επώδυνη και ασφαλής, με ταχεία μετεγχειρητική αποκατάσταση.

Παράλληλα, έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές που προσφέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Η αιμορροϊδοπηξία κατά Longo μειώνει την αιμάτωση και ανυψώνει τις αιμορροΐδες χωρίς την ανάγκη αφαίρεσης.

Επίσης, οι μέθοδοι HAL και THD επιτυγχάνουν απολίνωση των αιμορροϊδικών αρτηριών μέσω υπερήχων, προκαλώντας σταδιακή συρρίκνωση των όζων. Η αιμορροϊδοπλαστική με Laser (LHP) και η επέμβαση Rafaelo, που βασίζονται σε ενέργεια Laser και ραδιοσυχνοτήτων αντίστοιχα, θεωρούνται οι πλέον σύγχρονες και ανώδυνες θεραπείες. Οι θεραπείες αυτές πραγματοποιούνται ακόμη και στο ιατρείο, και επιτρέπουν στον ασθενή άμεση επιστροφή στις δραστηριότητές του, προσφέροντας άριστο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.