Του Δρ. Νικολάου Καραγεώργου, Νευροχειρουργού

Τα μηνιγγιώματα είναι οι πιο συχνοί πρωτοπαθείς όγκοι του εγκεφάλου στους ενήλικες. Παρότι τις περισσότερες φορές είναι καλοήθη, η ανάπτυξή τους μέσα σε έναν περιορισμένο χώρο, όπως το κρανίο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα — από πονοκεφάλους και διαταραχές όρασης, έως επιληπτικές κρίσεις ή αδυναμία άκρων.

Στην εποχή της σύγχρονης νευροχειρουργικής, η αντιμετώπιση των μηνιγγιωμάτων έχει εξελιχθεί εντυπωσιακά. Και ενώ υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές, η χειρουργική εξακολουθεί να αποτελεί την κορυφαία και πληρέστερη λύση, καθώς είναι η μόνη που μπορεί να αφαιρέσει οριστικά τον όγκο και να προσφέρει μακροχρόνια ίαση.

Τι είναι το μηνιγγίωμα

Ο εγκέφαλος περιβάλλεται από λεπτές μεμβράνες που ονομάζονται μήνιγγες. Από τα κύτταρά τους μπορεί να αναπτυχθεί ένα μηνιγγίωμα.
Σύμφωνα με την ταξινόμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO 2021), τα μηνιγγιώματα διακρίνονται σε:

•            Βαθμού 1 (Grade 1): Καλοήθη, με αργή ανάπτυξη.

•            Βαθμού 2 (Grade 2 – άτυπα): Πιο επιθετικά, με πιθανότητα υποτροπής.

•            Βαθμού 3 (Grade 3 – αναπλαστικά): Κακοήθη, με ταχεία εξέλιξη.

Ακόμα και στις πιο ήπιες μορφές, η θέση του όγκου μπορεί να τον καταστήσει επικίνδυνο. Η πλήρης χειρουργική αφαίρεση παραμένει ο χρυσός κανόνας για τη θεραπεία, προσφέροντας τις υψηλότερες πιθανότητες οριστικής ίασης.

Γιατί η χειρουργική είναι ανώτερη

Η χειρουργική θεραπεία αντιμετωπίζει την αιτία του προβλήματος, όχι απλώς τα συμπτώματα.
Με την αφαίρεση του όγκου επιτυγχάνεται άμεση αποσυμπίεση του εγκεφάλου, υποχώρηση των νευρολογικών ενοχλημάτων και εξάλειψη της πηγής της νόσου.

Οι σύγχρονες τεχνικές καθιστούν τη διαδικασία ασφαλέστερη από ποτέ:

•            Η νευροπλοήγηση καθοδηγεί τον χειρουργό με ακρίβεια χιλιοστού.

•            Η ενδοεγχειρητική παρακολούθηση διασφαλίζει την προστασία κρίσιμων λειτουργιών, όπως η όραση και η κίνηση.

•            Οι μικροχειρουργικές και ενδοσκοπικές τεχνικές επιτρέπουν ελάχιστα επεμβατικές προσπελάσεις, με μικρές τομές, λιγότερο πόνο και ταχεία ανάρρωση.

Η χειρουργική δίνει στον ασθενή αυτό που καμία άλλη θεραπεία δεν μπορεί: οριστική απομάκρυνση του όγκου και πραγματική ίαση.

Τα όρια της ακτινοχειρουργικής

Η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (Gamma Knife, CyberKnife) έχει σημαντικό ρόλο σε μικρά μηνιγγιώματα ή σε περιπτώσεις όπου η επέμβαση ενέχει αυξημένο κίνδυνο. Ωστόσο, δεν αποτελεί εναλλακτική ισοδύναμη με τη χειρουργική.

Η ακτινοβολία δεν αφαιρεί τον όγκο· απλώς επιβραδύνει ή σταματά προσωρινά την ανάπτυξή του. Μετά από κάποια χρόνια, ο όγκος μπορεί να ξαναρχίσει να αυξάνεται ή να προκαλέσει φλεγμονώδη αντίδραση στους γύρω ιστούς.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η χειρουργική παραμένει το οριστικό και πιο αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης. Η ακτινοχειρουργική, επομένως, έχει συμπληρωματικό ρόλο — όχι ανταγωνιστικό.

Η αξία της εξειδίκευσης

Η επιτυχία μιας επέμβασης για μηνιγγίωμα εξαρτάται από δύο παράγοντες: την εμπειρία του νευροχειρουργού και την τεχνολογική υποδομή του νοσοκομείου.

Σε εξειδικευμένα κέντρα, η χρήση ενδοσκοπικών τεχνικών βάσης κρανίου επιτρέπει την ασφαλή αφαίρεση όγκων που παλαιότερα θεωρούνταν "ανεγχείρητοι".

Τα ποσοστά πλήρους εκτομής και μακροχρόνιας ίασης είναι εντυπωσιακά υψηλά, ενώ οι επιπλοκές έχουν μειωθεί στο ελάχιστο.

Το μέλλον της χειρουργικής των μηνιγγιωμάτων

Η νευροχειρουργική του 21ου αιώνα εξελίσσεται διαρκώς. Η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η ενδοεγχειρητική απεικόνιση βελτιώνουν τη διαγνωστική ακρίβεια και μειώνουν ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο.

Για τον ασθενή, η πρόοδος αυτή σημαίνει ένα πράγμα:
όταν το μηνιγγίωμα είναι χειρουργήσιμο, η χειρουργική θεραπεία είναι —και θα παραμείνει— η ανώτερη επιλογή.
Είναι η μόνη που προσφέρει οριστική λύση, άμεση ανακούφιση και μακροχρόνιο αποτέλεσμα, μετατρέποντας μια δυνητικά απειλητική διάγνωση σε ιστορία επιτυχούς ίασης.

Ο Δρ. Νικόλαος Καραγεώργος https://www.neurosurgeon-athens.gr είναι Νευροχειρουργός, Διευθυντής Νευροχειρουργικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, εξειδικευμένος στη χειρουργική όγκων εγκεφάλου και βάσης του κρανίου, με πολυετή εμπειρία στη Γερμανία