Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Η συνεχής αύξηση των περιστατικών καρκίνου μεταξύ ατόμων ηλικίας 20 έως 40 ετών προκαλεί ανησυχία. Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη αποσαφηνίσει πλήρως τι κρύβεται πίσω από αυτή την ανοδική τάση, οι ειδικοί τονίζουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες επιλογές που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Η έρευνα έχει στραφεί στη μελέτη της σχέσης ανάμεσα στις καθημερινές συνήθειες, την έκθεση σε χημικές ουσίες και την εμφάνιση καρκίνου. Παράγοντες όπως η διατροφή, η φυσική δραστηριότητα, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να επηρεάζουν ουσιαστικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, σε αντίθεση με τη γενετική προδιάθεση, που δεν μπορεί να μεταβληθεί.

"Παραδοσιακά θεωρούσαμε ότι ο καρκίνος είναι θέμα κακής τύχης ή κληρονομικότητας", σημειώνει ο Arif Kamal, επικεφαλής ιατρός της American Cancer Society. "Ήταν κάτι που απλώς σου συνέβαινε και δεν μπορούσες να το αποτρέψεις. Πλέον γνωρίζουμε ότι ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικές επιδράσεις παίζουν σημαντικό ρόλο και μπορούμε να τους επηρεάσουμε", αναφέρει σε δημοσίευμά της η The Washington Post.

Ο ρόλος του τρόπου ζωής

Η Δρ. Ann Partridge, συνιδρύτρια και διευθύντρια του προγράμματος για νεαρούς ενήλικες με καρκίνο του μαστού στο Dana-Farber Cancer Institute, επισημαίνει ότι ορισμένοι καρκίνοι, όπως του μαστού, σχετίζονται με ορμονικές αλλαγές και οικογενειακό ιστορικό. Ωστόσο, η παχυσαρκία και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισής τους. "Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το πότε ξεκίνησε η έμμηνος ρύση μας ή αν έχουμε γενετική προδιάθεση", εξηγεί, "αλλά μπορούμε να ελέγξουμε τη διατροφή μας, να γυμναζόμαστε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Αν επιλέγουμε να πίνουμε, αυτό πρέπει να γίνεται με μέτρο ή και καθόλου".

Η ειδικός σε καρκίνους του πεπτικού συστήματος, Δρ. Kimmie Ng, σημειώνει ότι η παχυσαρκία είναι ένας κοινός παράγοντας κινδύνου για πολλούς τύπους καρκίνου του γαστρεντερικού. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί από τους νέους ασθενείς της δεν είναι παχύσαρκοι, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και η έκθεση σε χημικές ουσίες ενδέχεται να παίζουν ρόλο. "Η αύξηση των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρές ηλικίες δείχνει καθαρά ότι κάτι στο περιβάλλον μας έχει αλλάξει", τονίζει, αν και ακόμη δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις για το ποιες ουσίες ή συνθήκες ευθύνονται.

Έρευνες έχουν επίσης συνδέσει τη διατάραξη του κιρκάδιου ρυθμού, όπως συμβαίνει με τις νυχτερινές βάρδιες ή τον ελλιπή ύπνο, με υψηλότερους κινδύνους εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου. Παράλληλα, εξετάζεται όλο και περισσότερο η πιθανή επίδραση των πλαστικών, των μικροσωματιδίων και των βιομηχανικών χημικών στην ανθρώπινη υγεία.

Η γνώση του οικογενειακού ιστορικού μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια, καθώς επηρεάζει το πότε πρέπει να ξεκινήσει ο προληπτικός έλεγχος. Σύμφωνα με τη Δρ. Kimmie Ng, άτομα που έχουν συγγενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου ή ακόμη και προχωρημένους πολύποδες θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση νωρίτερα από το προτεινόμενο όριο των 45 ετών. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποδειχθεί κυριολεκτικά σωτήρια. Η γενετική εξέταση είναι επίσης ένα ισχυρό εργαλείο για όσους ανησυχούν για κληρονομική προδιάθεση.

Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούνται

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αυξητική τάση των καρκίνων σε νεότερους ανθρώπους πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα. "Πριν από είκοσι χρόνια, αν ένας 30χρονος είχε αιμορραγία από το ορθό, θα λέγαμε ότι πρόκειται για απλές αιμορροΐδες. Σήμερα δεν μπορούμε να το λέμε αυτό", υπογραμμίζει ο Kamal.

Συμπτώματα όπως επίμονη αιμορραγία, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, ανεξήγητη απώλεια βάρους ή χρόνια κόπωση πρέπει να διερευνώνται άμεσα. Το ίδιο ισχύει για εξογκώματα στο στήθος ή στις μασχάλες που δεν υποχωρούν μετά την περίοδο ή για δερματικά εξανθήματα που επιμένουν παρά τη θεραπεία. Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των σημείων μπορεί να αποτρέψει σοβαρές εξελίξεις.

Ένα ανησυχητικό στοιχείο που αναδεικνύουν οι γιατροί είναι ότι πολλοί νεαροί ασθενείς φτάνουν στο νοσοκομείο σε προχωρημένα στάδια καρκίνου, γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά τη θεραπεία. Ο Michael Roth, συνδιευθυντής του προγράμματος εφήβων και νέων ενηλίκων στο MD Anderson Cancer Center, εξηγεί ότι συχνά υπάρχει καθυστέρηση στη διάγνωση, καθώς ούτε οι γιατροί ούτε οι ίδιοι οι νέοι πιστεύουν ότι μπορούν να νοσήσουν από καρκίνο. Το αποτέλεσμα είναι μειωμένα ποσοστά επιβίωσης και πιο περίπλοκες θεραπείες.

Οι ειδικοί συνιστούν στους πολίτες να είναι πιο ενεργοί στη φροντίδα της υγείας τους. Όσοι έχουν αυξημένο κίνδυνο ή παρατηρούν ύποπτα συμπτώματα πρέπει να επιμένουν σε εξετάσεις και προληπτικό έλεγχο.

Η γενιά των νέων ενηλίκων καλείται να αντιμετωπίσει μια πραγματικότητα που μέχρι πρότινος αφορούσε κυρίως μεγαλύτερες ηλικίες. Όπως τονίζει ο Kamal, "ο μόνος τρόπος να μειώσουμε πραγματικά τα περιστατικά καρκίνου είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε στα 20 και στα 30 μας". Η πρόληψη, η υγιεινή διατροφή, η σωματική δραστηριότητα και η εγρήγορση απέναντι στα σημάδια του σώματος αποτελούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, την πιο αποτελεσματική "επένδυση" για ένα μέλλον με λιγότερο καρκίνο.