Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Μια νέα, ελπιδοφόρα θεραπεία υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου. Επιστήμονες από το Francis Crick Institute στο Λονδίνο (ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα βιοϊατρικής στην Ευρώπη) και τη βιοτεχνολογική εταιρεία με έδρα στο Σαν Ντιέγκο Vividion Therapeutics ανακάλυψαν μια χημική ένωση που σταματά το "σήμα" που δίνει εντολή στα καρκινικά κύτταρα να αναπτύσσονται και να πολλαπλασιάζονται, χωρίς όμως να επηρεάζονται τα υγιή κύτταρα.

Η ανακάλυψη, που δοκιμάστηκε με επιτυχία σε ποντίκια με καρκίνο του πνεύμονα και του μαστού, δεν προκάλεσε τις παρενέργειες που παρατηρούνταν σε παλαιότερες θεραπείες. Η μέθοδος μπαίνει πλέον στη φάση των κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα γενιά ασφαλέστερων και πιο στοχευμένων αντικαρκινικών θεραπειών.

Το γονίδιο RAS είναι γνωστό για το ρόλο του στον έλεγχο της κυτταρικής ανάπτυξης και διαίρεσης. Ωστόσο, μεταλλάξεις στο RAS εμφανίζονται σε περίπου μία στις πέντε μορφές καρκίνου, καθιστώντας το γονίδιο μόνιμα ενεργό και ωθώντας τα κύτταρα σε ανεξέλεγκτη ανάπτυξη.

Η πλήρης αναστολή του RAS ή των ενζύμων που ελέγχει αποδείχθηκε δύσκολη, αφού αυτά είναι απαραίτητα και για τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων. Για παράδειγμα, το ένζυμο PI3K, το οποίο "συνεργάζεται" με το RAS, συμβάλλει επίσης στη ρύθμιση του σακχάρου μέσω της ινσουλίνης και η πλήρης αναστολή του μπορεί να προκαλέσει υπεργλυκαιμία.

Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science https://www.science.org/doi/10.1126/science.adv2684, οι ερευνητές συνδύασαν χημική ανάλυση και βιολογικά πειράματα για να εντοπίσουν ενώσεις που εμποδίζουν τη σύνδεση του RAS με το PI3K, επιτρέποντας όμως στο PI3K να συνεχίσει τις φυσιολογικές του λειτουργίες. Όταν έγινε δοκιμή σε ποντίκια, η ανάπτυξη των όγκων σταμάτησε πλήρως, χωρίς αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός της νέας ένωσης με άλλες υπάρχουσες θεραπείες ενίσχυσε τη δράση της.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό ήταν ότι η θεραπεία λειτούργησε και σε ποντίκια με όγκους που έφεραν μεταλλάξεις στο γονίδιο HER2, γνωστό για τη συσχέτισή του με τον καρκίνο του μαστού. Αυτό δείχνει ότι η νέα ουσία θα μπορούσε να καταπολεμήσει ένα ευρύτερο φάσμα καρκίνων, όχι μόνο εκείνους που συνδέονται με το RAS, όπως μεταδίδει το sciencedaily.

Η θεραπεία έχει ήδη περάσει στη φάση κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους, προκειμένου να ελεγχθεί η ασφάλεια, οι πιθανές παρενέργειες και η αποτελεσματικότητά της, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.