10 διατροφικοί μύθοι που πρέπει να ξεχάσουμε μια για πάντα
Πέμπτη, 11-Σεπ-2025 07:48
Της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Το γάλα σόγιας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Οι τροφές χωρίς λιπαρά είναι πιο υγιεινές. Οι vegan και οι χορτοφάγοι έχουν έλλειψη πρωτεϊνών. Πρόκειται για μερικές μόνο από τις λανθασμένες αντιλήψεις που έχουμε πάνω σε θέματα διατροφής, όπως μεταδίδουν οι ΝΥΤ. Σε άρθρο τους συγκέντρωσαν τους 10 μεγαλύτερους διατροφικούς μύθους, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Μύθος 1: Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι πάντα πιο υγιεινά
Παρά την πεποίθηση ότι "το φρέσκο είναι το καλύτερο", έρευνες έχουν δείξει ότι τα κατεψυγμένα, τα κονσερβοποιημένα και τα αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά μπορούν να είναι εξίσου θρεπτικά.
"Μπορούν επίσης να σας εξοικονομήσουν χρήματα και να σας βοηθήσουν ώστε να υπάρχουν πάντα διαθέσιμα φρούτα και λαχανικά στο σπίτι", δήλωσε η Sara Bleich, καθηγήτρια πολιτικής δημόσιας υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ. Μια προειδοποίηση όμως: δεν θα πρέπει να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι, δήλωσε η Δρ Bleich, οπότε φροντίστε να διαβάζετε τις ετικέτες.
Μύθος 2: Όλα τα λιπαρά είναι κακά
Όταν μελέτες που δημοσιεύθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1940 διαπίστωσαν τη σχέση μιας διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά με τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, οι ειδικοί υποστήριξαν ότι εάν μειώσουμε την ποσότητα των συνολικών λιπαρών στη διατροφή μας, ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων θα μειωνόταν.
Μέχρι τη δεκαετία του 1980, γιατροί, ειδικοί υγείας, η βιομηχανία τροφίμων και τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι μια δίαιτα χαμηλών λιπαρών θα μπορούσε να ωφελήσει όλους, παρόλο που δεν υπήρχαν σαφή στοιχεία ότι κάτι τέτοιο θα απέτρεπε προβλήματα όπως οι καρδιακές παθήσεις ή η παχυσαρκία.
Η Δρ. Vijaya Surampudi, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στο Κέντρο Ανθρώπινης Διατροφής του UCLA, δήλωσε ότι η κακή φήμη των λιπαρών οδήγησε πολλούς ανθρώπους - και κατασκευαστές τροφίμων - να αντικαταστήσουν τις θερμίδες από το λίπος με θερμίδες από επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως το λευκό αλεύρι και την προστιθέμενη ζάχαρη.
Στην πραγματικότητα, πρόσθεσε ο Δρ. Surampudi, δεν είναι όλα τα λίπη κακά. Ενώ ορισμένοι τύποι λιπών, συμπεριλαμβανομένων των κορεσμένων και των trans λιπαρών, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για παθήσεις όπως καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικό επεισόδιο, τα υγιή λίπη - όπως τα μονοακόρεστα λίπη (που βρίσκονται στο ελαιόλαδο και άλλα φυτικά έλαια, στο αβοκάντο και σε ορισμένους ξηρούς καρπούς και σπόρους) και τα πολυακόρεστα λίπη (που βρίσκονται στο ηλιέλαιο και άλλα φυτικά έλαια, στα καρύδια, στα ψάρια και στους λιναρόσπορους) - στην πραγματικότητα βοηθούν στη μείωση του κινδύνου. Τα καλά λίπη είναι επίσης σημαντικά για να έχουμε ενέργεια, την παραγωγή σημαντικών ορμονών, την υποστήριξη της κυτταρικής λειτουργίας και την υποβοήθηση της απορρόφησης ορισμένων θρεπτικών συστατικών.
Αν δείτε ένα προϊόν με την ετικέτα "χωρίς λιπαρά", μην υποθέτετε αυτόματα ότι είναι υγιεινό, είπε η Δρ. Surampudi. Αντίθετα, δώστε προτεραιότητα σε προϊόντα με απλά συστατικά και χωρίς πρόσθετα σάκχαρα.
Μύθος 3: Αν τρώμε πολύ, θα πάρουμε βάρος
Είναι αλήθεια ότι αν καταναλώνετε περισσότερες θερμίδες από όσες καίτε, πιθανότατα θα πάρετε βάρος. Και αν κάψετε περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνετε, πιθανότατα θα χάσετε βάρος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Ωστόσο, η έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί δεν υποδηλώνει ότι η κατανάλωση περισσότερου φαγητού θα οδηγήσει σε υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία. "Είναι τα είδη των τροφών που τρώμε, δήλωσε ο Δρ. Ντάριους Μοζαφαριάν, καρδιολόγος και καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ταφτς.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα αμυλούχα σνακ, τα δημητριακά, τα κράκερ, οι μπάρες ενέργειας, τα αρτοσκευάσματα, τα αναψυκτικά και τα γλυκά, μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για την αύξηση βάρους, καθώς χωνεύονται γρήγορα και κατακλύζουν την κυκλοφορία του αίματος με γλυκόζη, φρουκτόζη και αμινοξέα, τα οποία μετατρέπονται σε λίπος από το συκώτι. Αντίθετα, αυτό που χρειάζεται για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους είναι μια μετατόπιση από την καταμέτρηση θερμίδων στην ιεράρχηση της υγιεινής διατροφής συνολικά, επιλέγοντας την ποιότητα έναντι της ποσότητας.
Μύθος 4: Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 δεν πρέπει να τρώνε φρούτα
Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό δεν ισχύει. Ορισμένες μελέτες δείχνουν , για παράδειγμα, ότι όσοι καταναλώνουν μία μερίδα ολόκληρων φρούτων την ημέρα - ιδιαίτερα βατόμουρα, σταφύλια και μήλα - έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Και άλλες έρευνες δείχνουν ότι εάν έχετε ήδη διαβήτη τύπου 2, η κατανάλωση ολόκληρων φρούτων μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα σας.
"Ήρθε η ώρα να καταρριφθεί αυτός ο μύθος", δήλωσε η Δρ. Λίντα Σιούε, παθολόγος και διευθύντρια μαγειρικής ιατρικής και ιατρικής τρόπου ζωής στο Kaiser Permanente στο Σαν Φρανσίσκο, προσθέτοντας ότι όλοι μας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με διαβήτη τύπου 2, μπορούν να επωφεληθούν από τα θρεπτικά συστατικά που προάγουν την υγεία στα φρούτα, όπως οι φυτικές ίνες , οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα αντιοξειδωτικά.
Μύθος 5: Το φυτικό γάλα είναι πιο υγιεινό από το γάλα από γαλακτοκομικά προϊόντα
Υπάρχει η αντίληψη ότι τα φυτικά γάλατα , όπως αυτά που παρασκευάζονται από βρώμη, αμύγδαλα, ρύζι και κάνναβη, είναι πιο θρεπτικά από το αγελαδινό γάλα. "Απλώς δεν είναι αλήθεια", δήλωσε η Kathleen Merrigan, καθηγήτρια βιώσιμων συστημάτων τροφίμων στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και πρώην αναπληρώτρια υπουργός Γεωργίας των ΗΠΑ.
Σκεφτείτε την πρωτεΐνη: Συνήθως, το αγελαδινό γάλα έχει περίπου οκτώ γραμμάρια πρωτεΐνης ανά φλιτζάνι, ενώ το γάλα αμυγδάλου έχει συνήθως περίπου ένα ή δύο γραμμάρια ανά φλιτζάνι και το γάλα βρώμης έχει συνήθως περίπου δύο ή τρία γραμμάρια ανά φλιτζάνι. Ενώ η θρεπτική αξία των φυτικών ποτών μπορεί να ποικίλλει, είπε ο Δρ. Merrigan, πολλά έχουν περισσότερα πρόσθετα συστατικά, όπως νάτριο και πρόσθετα σάκχαρα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην κακή υγεία, από το αγελαδινό γάλα.
Μύθος 6: Οι πατάτες είναι κακές
Οι πατάτες έχουν συχνά δεχθεί αρνητική κριτική λόγω του υψηλού γλυκαιμικού δείκτη τους, που σημαίνει ότι μπορούν να αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα σας. Ωστόσο, οι πατάτες μπορούν στην πραγματικότητα να είναι ωφέλιμες για την υγεία, δήλωσε η Daphene Altema-Johnson, υπεύθυνη προγράμματος κοινοτήτων τροφίμων και δημόσιας υγείας στο Κέντρο Johns Hopkins για ένα βιώσιμο μέλλον. Είναι πλούσιες σε βιταμίνη C, κάλιο, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά, ειδικά όταν καταναλώνονται με τη φλούδα. Είναι επίσης φθηνές και βρίσκονται όλο το χρόνο σε παντοπωλεία, καθιστώντας τις πιο προσιτές. Οι πιο υγιεινές μέθοδοι παρασκευής περιλαμβάνουν το ψήσιμο στο φούρνο, το βράσιμο και το τηγάνισμα στον αέρα.
Μύθος 7: Δεν πρέπει ποτέ να δίνετε προϊόντα με φιστίκια στα παιδιά σας κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους
Για χρόνια, οι ειδικοί έλεγαν στους νέους γονείς ότι ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψουν τα παιδιά τους από το να αναπτύξουν τροφικές αλλεργίες ήταν να αποφεύγουν να τους δίνουν κοινές αλλεργιογόνες τροφές, όπως φιστίκια ή αυγά, κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Αλλά τώρα, λένε οι ειδικοί σε θέματα αλλεργιών, είναι καλύτερο να εισαγάγετε τα προϊόντα με φιστίκια στο παιδί σας από νωρίς .
Εάν το μωρό σας δεν έχει σοβαρό έκζεμα ή γνωστή τροφική αλλεργία, μπορείτε να ξεκινήσετε την εισαγωγή προϊόντων όταν το μωρό σας είναι έτοιμο για στερεές τροφές. Ξεκινήστε με δύο κουταλάκια του γλυκού απαλό φυστικοβούτυρο αναμεμειγμένο με νερό, μητρικό γάλα ή φόρμουλα, δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα, δήλωσε η Δρ. Ruchi Gupta, καθηγήτρια παιδιατρικής και διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Τροφικών Αλλεργιών και Άσθματος στην Ιατρική Σχολή Northwestern Feinberg. Εάν το μωρό σας έχει σοβαρό έκζεμα, ρωτήστε πρώτα τον παιδίατρό σας ή έναν αλλεργιολόγο. "Είναι επίσης σημαντικό να δίνετε στο μωρό σας μια ποικίλη διατροφή κατά το πρώτο έτος της ζωής του για να αποτρέψετε τις τροφικές αλλεργίες", δήλωσε η Δρ. Gupta.
Μύθος 8: Η πρωτεΐνη στις φυτικές τροφές είναι ελλιπής
"Από πού λαμβάνετε πρωτεΐνη; είναι η νούμερο 1 ερώτηση που κάνουν οι χορτοφάγοι", δήλωσε ο Christopher Gardner, επιστήμονας διατροφής και καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Stanford. "Ο μύθος είναι ότι από τα λαχανικά λείπουν εντελώς ορισμένα αμινοξέα", γνωστά και ως τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών, είπε. Αλλά στην πραγματικότητα, όλες οι φυτικές τροφές περιέχουν και τα 20 αμινοξέα, συμπεριλαμβανομένων και των εννέα απαραίτητων αμινοξέων, είπε ο Δρ Gardner. Η διαφορά είναι ότι η αναλογία αυτών των αμινοξέων δεν είναι τόσο ιδανική όσο η αναλογία αμινοξέων στις ζωικές τροφές. Έτσι, για να έχετε ένα επαρκές μείγμα, απλά πρέπει να τρώτε μια ποικιλία φυτικών τροφών όλη την ημέρα - όπως φασόλια, δημητριακά και ξηρούς καρπούς.
Μύθος 9: Η κατανάλωση τροφών με βάση τη σόγια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού
Υψηλές δόσεις φυτικών οιστρογόνων στη σόγια, που ονομάζονται ισοφλαβόνες, έχουν βρεθεί ότι διεγείρουν την ανάπτυξη κυττάρων όγκου στο μαστό σε μελέτες σε ζώα. "Ωστόσο, αυτή η σχέση δεν έχει τεκμηριωθεί σε μελέτες σε ανθρώπους", δήλωσε ο Δρ. Frank B. Hu, καθηγητής διατροφής και επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας TH Chan του Χάρβαρντ. Μέχρι στιγμής, η επιστήμη δεν υποδεικνύει κάποια σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης σόγιας και του κινδύνου καρκίνου του μαστού στους ανθρώπους. Αντίθετα, η κατανάλωση τροφίμων και ποτών με βάση τη σόγια μπορεί ακόμη και να έχει προστατευτική επίδραση έναντι του κινδύνου και της επιβίωσης από καρκίνο του μαστού. "Οι τροφές σόγιας είναι επίσης μια πηγή ευεργετικών θρεπτικών συστατικών που σχετίζονται με τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, όπως πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας, φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα", δήλωσε ο Δρ. Hu.
Μύθος 10: Οι βασικές συμβουλές διατροφής αλλάζουν συνεχώς
Αυτό δεν ισχύει, δήλωσε η Δρ. Marion Nestle, ομότιμη καθηγήτρια διατροφής, σπουδών τροφίμων και δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. "Τη δεκαετία του 1950, οι πρώτες διατροφικές συστάσεις για την πρόληψη της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2, των καρδιακών παθήσεων και των συναφών συνιστούσαν την εξισορρόπηση των θερμίδων και την ελαχιστοποίηση των τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη. Οι τρέχουσες Οδηγίες Διατροφής των ΗΠΑ προτρέπουν το ίδιο".
Ναι, η επιστήμη εξελίσσεται, αλλά οι βασικές διατροφικές οδηγίες παραμένουν ίδιες. Όπως συνέθεσε ο συγγραφέας Michael Pollan: "Τρώτε φαγητό. Αλλά όχι πάρα πολύ". Αυτή η συμβουλή λειτούργησε πριν από 70 χρόνια και εξακολουθεί να ισχύει σήμερα, είπε η Δρ. Nestle.