της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται ίσως μπροστά σε μια από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στον αγώνα για την εξάλειψη του HIV. Ερευνητές από τη Μελβούρνη, και συγκεκριμένα από το "Ινστιτούτο Peter Doherty για τις Λοιμώξεις και την Ανοσία", ανακοίνωσαν πως βρήκαν έναν τρόπο να "ξετρυπώσουν" τον ιό HIV από τα κύτταρα όπου παραμένει κρυμμένος, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία του mRNA… την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στα εμβόλια κατά του Covid-19.

Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πλήρη θεραπεία του HIV είναι ότι ο ιός έχει την ικανότητα να "κρύβεται" μέσα σε συγκεκριμένα λευκά αιμοσφαίρια, δημιουργώντας ένα είδος "αποθήκης" μέσα στο σώμα, που δεν επηρεάζεται ούτε από τη φαρμακευτική αγωγή, ούτε από το ανοσοποιητικό σύστημα, και μπορεί ανά πάσα στιγμή να επανενεργοποιηθεί. Γι’ αυτό και μέχρι σήμερα, ακόμα και οι πιο προηγμένες θεραπείες δεν μπορούν να εξαλείψουν πλήρως τον ιό.

Η νέα προσέγγιση των επιστημόνων βασίζεται σε ένα είδος "έξυπνης αποστολής": με τη βοήθεια ειδικών νανοσωματιδίων λιπιδίων, οι επιστήμονες κατάφεραν να μεταφέρουν μόρια mRNA ακριβώς μέσα στα κύτταρα όπου κρύβεται ο ιός. Το mRNA μεταφέρει οδηγίες στα κύτταρα, ουσιαστικά "αναγκάζοντάς" τα να αποκαλύψουν την παρουσία του HIV. Έτσι, για πρώτη φορά υπάρχει η ελπίδα ότι ο ιός μπορεί να γίνει πλήρως ορατός και άρα αντιμετωπίσιμος.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications και έγινε σε εργαστηριακές συνθήκες, με τη χρήση κυττάρων που προέρχονται από άτομα που ζουν με HIV. Αν και ακόμα δεν έχουν γίνει δοκιμές σε ζώα ή ανθρώπους, τα αποτελέσματα κρίνονται εξαιρετικά ενθαρρυντικά από την επιστημονική κοινότητα.

Η Δρ. Sharon Lewin, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, χαρακτήρισε την τεχνολογία του mRNA ως "θαυματουργό εργαλείο" που επιτρέπει τη μεταφορά πολύτιμων ουσιών σε σημεία του οργανισμού που μέχρι σήμερα ήταν απρόσιτα. Αντίστοιχα ενθουσιώδης ήταν και η αντίδραση της Δρ. Paula Cevaal, συν-συγγραφέως της μελέτης, η οποία ανέφερε πως τα αποτελέσματα στην αρχή ήταν τόσο καλά που δυσκολεύτηκαν να τα πιστέψουν, μέχρι που τα επανέλαβαν πολλές φορές, με το ίδιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα.

Φυσικά, βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή. Το ερώτημα είναι αν το να αποκαλυφθεί ο ιός αρκεί για να μπορέσει το ανοσοποιητικό να τον εξουδετερώσει ή αν θα χρειαστεί να συνδυαστεί με άλλες θεραπείες. Η διαδικασία για την εξέλιξη μιας πλήρους θεραπείας είναι μακρά και περιλαμβάνει δοκιμές σε ζώα, στη συνέχεια σε ανθρώπους για θέματα ασφάλειας και τέλος κλινικές δοκιμές αποτελεσματικότητας, που μπορεί να διαρκέσουν χρόνια.

Παρά τις προκλήσεις, η νέα αυτή μέθοδος ανοίγει δρόμο όχι μόνο για τον HIV αλλά και για άλλες ασθένειες. Τα λευκά αιμοσφαίρια στα οποία στοχεύει η νέα τεχνολογία εμπλέκονται και σε άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μορφών καρκίνου. Σύμφωνα με τον Δρ. Michael Roche, συν-συγγραφέα της μελέτης, οι δυνατότητες της τεχνολογίας είναι πολύ ευρύτερες από αυτό που φανταζόμασταν μέχρι σήμερα.

Παρόλο που πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να βλέπουν με καχυποψία τα εμβόλια mRNA, η επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει με βεβαιότητα ότι πρόκειται για μια ασφαλή και καλά μελετημένη τεχνολογία, με τεράστιες δυνατότητες. Όπως σημείωσε η Δρ. Lewin, τα mRNA εμβόλια έχουν χορηγηθεί σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά το προφίλ ασφαλείας τους.

Αν και η τελική θεραπεία για τον HIV μπορεί να απέχει ακόμη, η συγκεκριμένη ανακάλυψη έχει δημιουργήσει συγκρατημένη αλλά πραγματική αισιοδοξία ότι το μέλλον μπορεί να φέρει όχι μόνο καλύτερη διαχείριση του ιού, αλλά και την οριστική του εξάλειψη.