Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Η χρήση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες για τις επιπτώσεις τους στην ψυχική υγεία. Παρά την ευρέως διαδεδομένη ανησυχία, η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη σχετικά με το αν αυτές οι τεχνολογίες βλάπτουν ή όχι τον ψυχισμό των νέων. Το ζήτημα συνεχίζει να απασχολεί έντονα τους ερευνητές και τους γονείς, ενώ τα δεδομένα δεν είναι πάντα ξεκάθαρα.

Το άρθρο του περιοδικού Nature με τίτλο "Do smartphones and social media really harm teens’ mental health?" εξετάζει την επίδραση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων στην ψυχική υγεία των εφήβων. Αν και υπάρχει ανησυχία για την αυξημένη χρήση αυτών των τεχνολογιών, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα.

Αρκετές μελέτες έχουν προσπαθήσει να συνδέσουν τη χρήση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων με ψυχικές διαταραχές, όπως το άγχος και η κατάθλιψη στους εφήβους. Ορισμένοι ερευνητές τονίζουν ότι η υπερβολική χρήση των κινητών συσκευών μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, να μειώσει τον ποιοτικό ύπνο ή να υποκαταστήσει τις πραγματικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η χρήση των κοινωνικών δικτύων, μάλιστα, φέρεται να εντείνει την αίσθηση της σύγκρισης με άλλους, προκαλώντας ανασφάλεια και άγχος.

Από την άλλη πλευρά, άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να λειτουργήσουν ως πλατφόρμες υποστήριξης, δίνοντας στους εφήβους τη δυνατότητα να συνδεθούν με φίλους και να μοιραστούν συναισθηματικές εμπειρίες, ειδικά όταν βρίσκονται σε δύσκολες στιγμές. Ορισμένα δεδομένα δείχνουν πως η σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων δεν είναι απαραίτητα αρνητική και μπορεί να έχει θετικές πτυχές, όπως η ενίσχυση των κοινωνικών δικτύων ή η υποστήριξη από ομάδες ατόμων με παρόμοιες εμπειρίες.

Η άποψη των ειδικών

Η ψυχολόγος Candice Odgers σημειώνει ότι η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα. Ορισμένες μελέτες έχουν καταγράψει μικρές, αλλά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ της χρήσης των smartphones και των αυξημένων επιπέδων άγχους ή κατάθλιψης, ωστόσο, άλλες μελέτες δεν έχουν βρει ισχυρή σύνδεση. Η Odgers επισημαίνει ότι οι επικρατούσες ανησυχίες είναι συχνά υπερβολικές, και ότι η πραγματική επίδραση των κοινωνικών μέσων στην ψυχική υγεία είναι πολύ πιο περίπλοκη.

Η έλλειψη σαφήνειας προέρχεται εν μέρει από τη διαφορετική προσέγγιση των ερευνών, την έλλειψη μακροχρόνιων μελετών και την ποικιλία των παραμέτρων που εμπλέκονται, όπως το είδος του περιεχομένου που καταναλώνεται και η αλληλεπίδραση με τους άλλους χρήστες.

Ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών

Γονείς και εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στο να καθοδηγήσουν τα παιδιά σχετικά με τη χρήση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων. Σε ορισμένες χώρες, έχουν ληφθεί μέτρα για να περιορίσουν τη χρήση των κινητών συσκευών στα σχολεία, σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης.

Πολλοί γονείς, από την άλλη πλευρά, παραμένουν διχασμένοι σχετικά με το πόσο αυστηροί πρέπει να είναι με τους εφήβους τους όσον αφορά τη χρήση αυτών των τεχνολογιών. Κάποιοι φοβούνται ότι οι περιορισμοί μπορεί να δημιουργήσουν αποξένωση, ενώ άλλοι ανησυχούν για τις ψυχικές συνέπειες που ενδέχεται να προκύψουν από την υπερβολική χρήση.

Συνολικά, η επίδραση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων στην ψυχική υγεία των εφήβων παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα είναι επιτακτική, καθώς οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν καλύτερα την πολυπλοκότητα αυτής της σχέσης. Είναι ξεκάθαρο ότι η χρήση αυτών των τεχνολογιών δεν είναι ούτε πλήρως ωφέλιμη, ούτε πλήρως επιβλαβής — η επίδραση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η διάρκεια, το περιεχόμενο και ο τρόπος χρήσης τους.

Στο μέλλον, οι ερευνητές καλούνται να εστιάσουν σε πιο εξειδικευμένες μελέτες και να αναλύσουν τα δεδομένα με περισσότερη ακρίβεια για να προσφέρουν πιο συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

ΠΗΓΗ: TheToc