Της Σοφίας Κωστάρα

H δωρεά οργάνων αποτελεί το πλέον ανιδιοτελές δώρο στον συνάνθρωπο. Εκατομμύρια άνθρωποι περιμένουν τη σωτηρία μέσα από μία πράξης ζωής και εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο έχουν ευεργετηθεί από μια επιτυχημένη μεταμόσχευση. Το δώρο αυτό προέρχεται από τον κάθε ένα από εμάς ξεχωριστά με την Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και την ένταξή μας στο Εθνικό Μητρώο Δωρεάς Οργάνων & Ιστών.

Ταυτόχρονα, το δώρο αυτό προέρχεται από την ψυχική δύναμη των οικογενειών των δοτών που μέσα από τον πόνο της απώλειας βρίσκουν την δύναμη να δώσουν την συγκατάθεσή τους και να δωρίσουν τα όργανα των αγαπημένων τους προσώπων σε άλλους πάσχοντες συνανθρώπους μας.

Από την άλλη, ένα μεγάλο και δυσεπίλυτο πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθεί να είναι το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των διαθέσιμων οργάνων προς μεταμόσχευση και του αριθμού των ασθενών στις λίστες αναμονής. Μόνο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 3.000 άνθρωποι περίπου πεθαίνουν κάθε χρόνο, περιμένοντας το μόσχευμα που θα τους χαρίσει τη ζωή.

Ο Ελληνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.), έχει θεσπίσει από το 2007 την 1η Νοεμβρίου ως "Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων & Μεταμοσχεύσεων". Στόχος της ημέρας αυτής είναι να δώσει το ερέθισμα και να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό καθώς και να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση και ανταλλαγή θέσεων με το οικείο μας περιβάλλον, γύρω από το σημαντικό ζήτημα της Δωρεάς Οργάνων.

Μικρή, αλλά σημαντική αύξηση δοτών

Όλες οι οικογένειες που συναίνεσαν στη Δωρεά Οργάνων, αλλά και η πολύτιμη υποστήριξη του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων της χώρας μας, γίνονται οι κρίκοι στην αλυσίδα που οδήγησε στην αύξηση της Δωρεάς Οργάνων και των Μεταμοσχεύσεων τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας σε σχέση με παρελθοντικά έτη. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ στο παρελθόν οι αποβιώσαντες δότες οργάνων κυμαίνονταν μεταξύ 40 – 50 ετησίως, το 2022 αξιοποιήθηκαν προς μεταμόσχευση όργανα από 69 αποβιώσαντες δότες, ενώ φέτος, πριν ακόμα κλείσει το 2023, μετράμε ήδη 74 δότες οργάνων και πάνω από 170 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων. 

Πρέπει να γνωρίζετε

Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι, κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον.

Η Δωρεά Οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας; Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με τον θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με τις χρόνιες φυτικές καταστάσεις.

Ο Ελληνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) είναι ο επίσημος κρατικός φορέας του Υπουργείου Υγείας που διαμεσολαβεί, ελέγχει και συντονίζει όλες τις σχετικές διαδικασίες από τη Δωρεά έως τη Μεταμόσχευση.

Τα όργανα από πολλούς δυνητικούς δότες δεν αξιοποιούνται προς μεταμόσχευση επειδή δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική τους στάση απέναντι στη Δωρεά Οργάνων.

Πώς μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Δωρητών;

Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη "Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών", η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα).
Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. (Βλέπε Υπουργική Απόφαση: Αριθμ.Γ2γ/ΓΠ/76110/18 –  ΦΕΚ 4695 Β΄/19-10-2018)

Ποια η διαφορά μεταξύ "δωρητή" και "δότη" οργάνων;

"Δωρητής οργάνων" είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση.

"Δότης οργάνων" είναι ο εκλιπών  από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.

Μπορεί ο καθένας να γίνει δότης οργάνων και ιστών μετά θάνατον;

Όχι. Προκειμένου να εκτιμηθεί η καταλληλότητα ενός ασθενούς για να γίνει δότης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Η αφαίρεση οργάνων από έναν δότη μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι  προϋποθέσεις της δωρεάς.

Το μήνυμα του προέδρου του ΕΟΜ

Ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Μ., Καθ. Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης, αναφέρει χαρακτηριστικά: "Διανύουμε μία περίοδο με σημαντικές εξελίξεις που ελπίζω ότι θα αλλάξουν την εικόνα στο χώρο των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα συνολικά και ειδικότερα των μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων. Έχουμε πλέον ένα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο, έχει ψηφισθεί και έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται ένας νέος νόμος για τις μεταμοσχεύσεις, έχει ξεκινήσει και αποδίδει η λειτουργία  του θεσμού του Τοπικού Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων μέσω χρηματοδότησης από το Ίδρυμα Ωνάση και αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω με προσλήψεις μέσω του Υπουργείου Υγείας. Ταυτόχρονα, γίνονται αρκετές δράσεις από τον Ε.Ο.Μ. για τη βελτίωση της ποιότητας, την καλύτερη οργάνωση του χώρου των μεταμοσχεύσεων, και την ευρύτερη ενημέρωση και βελτίωση της κουλτούρας της Δωρεάς και Μεταμόσχευσης Οργάνων στη χώρα μας μέσω και διαφόρων συλλόγων ασθενών, επιστημονικών εταιρειών και σημαντικών δράσεων του Ιδρύματος Ωνάση. Όλα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει σε αύξηση του ετήσιου αριθμού δοτών για 2η διαδοχική χρονιά, γεγονός που αφήνει αισιοδοξία για τη σταθερότητα της βελτίωσης στο χώρο αυτό.  Θεωρώ λοιπόν ότι με τη συνεχιζόμενη προσπάθεια του Ε.Ο.Μ., των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και όλων των Μεταμοσχευτικών Μονάδων μας, μαζί με τη στήριξη της επίσημης Πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και της ελληνικής κοινωνίας μπορούμε να καταφέρουμε να βελτιώσουμε τις αποδόσεις μας στο χώρο της δωρεάς και της μεταμόσχευσης οργάνων ώστε να δίνουμε ευκαιρίες ζωής σε ολοένα και περισσότερους ασθενείς".