Τι είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) εμφανίζεται όταν ένα αγγείο που προμηθεύει αίμα στο εγκέφαλο αποφράζεται αιφνίδια (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) ή όταν αιμορραγεί (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο) με αποτέλεσμα την βλάβη ή και τον θάνατο των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζεται από την περιοχή που υπέστη βλάβη δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά.

Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί την 3η αιτία θανάτου µετά από το έμφραγμα του μυοκαρδίου και την καρκινική νόσο, ενώ αποτελεί παράλληλα την κύρια αιτία της μακροχρόνιας αναπηρίας, καθώς επίσης είναι η συνηθέστερη νευρολογική κατάσταση που απαιτεί νοσηλεία. Το 85% περίπου  των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων είναι ισχαιμικά.

Τι είναι το παροδικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (TIA);
Είναι παρόμοιο με το ΑΕΕ με την διαφορά ότι τα συμπτώματα είναι μεν αιφνίδια αλλά διαρκούν από 2-30 λεπτά και ονομάζεται επίσης ως "προειδοποιητικό αγγειακό επεισόδιο". Αποτελεί ένα προειδοποιητικό σύμπτωμα ενός μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου στις επόμενες ώρες, ή ημέρες. Είναι ένδειξη ότι η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο είναι διαταραγμένη και πρέπει να αξιολογείται µε τον ίδιο επείγοντα χαρακτήρα, όπως το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τι είναι το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο;
Είναι αποτέλεσμα αιφνίδιας ρήξης ενός εγκεφαλικού αγγείου με αποτέλεσμα αίμα να εισέλθει εντός του εγκεφάλου (ενδοεγκεφαλική αιμορραγία)  ή εντός του υπαραχνοειδούς χώρου (υπαραχνοειδής αιμορραγία). Οι συχνότερες αιτίες είναι η αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης που προκαλούν αλλοιώσεις στα τελικά αρτηριίδια του εγκεφάλου, το ανεύρυσμα μιας αρτηρίας του εγκεφάλου και η αρτηριοφλέβωδης επικοινωνία ( ένα σύμπλεγμα παθολογικών αγγείων που αναπτύχθηκαν ατελώς κατά την διάπλαση του εγκεφάλου).

Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο;
1. Ισχαιμικό επεισόδιο: Ο ασθενή εμφανίζει:
Αιφνίδια μούδιασμα και αδυναμία στο πρόσωπο, το χέρι ή και το πόδι ειδικά από την μία πλευρά του σώματος.
- Αιφνίδια σύγχυση και δυσχέρεια ομιλίας
- Θόλωση οράσεως στο ένα ή και στα δύο μάτια
- Αιφνίδια διαταραχή βαδίσεως, ίλιγγο, απώλεια ισορροπίας
- Ισχυρό πονοκέφαλο χωρίς συγκεκριμένη αιτία.
2. Αιμορραγικό επεισόδιο: Τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής συνήθως είναι:
- Αιφνίδια ισχυρή κεφαλαλγία, θόλωση οράσεως
- Διαταραχή ισορροπίας συντονισμού των κινήσεων του, μυϊκή αδυναμία και αδυναμία να κινηθεί με μούδιασμα σε χέρι ή πόδι.
- Επιληπτικοί σπασμοί, διαταραχή ομιλίας με ακατάληπτες λέξεις
- Σύγχυση, απώλεια συνείδησης ναυτία και πολλές φορές έμετος.

Ποιες οι αιτίες και οι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου;
Το ΑΕΕ μπορεί να συμβεί σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτου ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών, ο κίνδυνος όμως αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας. Συχνότερα θύματα είναι οι άνδρες, όμως οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από ένα ΑΕΕ. Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση του ΑΕΕ είναι οικογενειακό ιστορικό από ΑΕΕ, ιστορικό καρδιακού επεισοδίου και ενός προηγούμενου παροδικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Η μη ελεγχόμενη αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η στεφανιαία νόσος και η υψηλή χοληστερίνη αποτελούν προδιαθετικούς παράγοντες για την εμφάνιση του ΑΕΕ. Το κάπνισμα αποτελεί τον κύριο επιβαρυντικό παράγοντα. Τόσο η νικοτίνη όσο και το μονοξείδιο του άνθρακα που βρίσκονται στο τσιγάρο μειώνουν την ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα και προκαλούν βλάβη στα τοιχώματα των αγγείων με αποτέλεσμα την δημιουργία θρόμβων.

Πως γίνεται η διάγνωση του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου;
Ο ασθενής που θα εμφανίσει ΑΕΕ θα πρέπει να τον αναλάβει η ειδική ομάδα ιατρών που ασχολούνται τόσο με την διάγνωση όσον και με την θεραπεία των αιτιών που προκάλεσαν το ΑΕΕ. Η ομάδα αυτή αποτελείτε από νευρολόγο, νευροχειρουργό, νευροακτινολόγο, νευροαναισθησιολόγο, εντατικολόγο και πλαισιώνονται μερικές φορές από παθολόγο και καρδιολόγο.  Το ΑΕΕ είναι επείγουσα κατάσταση  (όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου) και χρήζει άμεσης διάγνωση και επείγουσας θεραπείας. Για τη διάγνωση απαιτούνται:

- Κλινική και νευρολογική εξέταση
- Πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος
- Αξονική και μαγνητική τομογραφία
- Ψηφιακή αγγειογραφία εγκεφάλου
- Καρδιολογικός έλεγχος

Ποιες είναι οι σύγχρονες θεραπείες που εφαρμόζονται για το ΑΕΕ;
Οι ασθενείς που πάσχουν από ισχαιμικό ΑΕΕ και προσέρχονται εντός 4-5 ωρών από την στιγμή εμφάνισης των συμπτωμάτων τους στην ειδική ιατρική ομάδα μετά την διάγνωση γίνεται χορήγηση ειδικού φαρμάκου που διαλύει τον θρόμβο και λέγεται ενεργοποιητής του ιστικού πλασμινογόνου. Όσο νωρίτερα εφαρμοστεί η θεραπεία τόσο καλύτερο είναι το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Άλλη θεραπευτική μέθοδο που βοηθά σημαντικά στην τελική έκβαση του ΑΕΕ είναι ο υπερεκλεκτικός καθετηριασμός των αγγείων του εγκεφάλου ανεύρεση του θρόμβου και την υπερεκλεκτική λύση του θρόμβου με ειδικό θρομβολυτικό φάρμακο είτε με μηχανικό τρόπο. Η θεραπεία αυτή εφαρμόζεται εφ’ όσον ο ασθενή έλθει στην μονάδα μας εντός 6 ωρών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων του.

Ο στόχος της θεραπείας είναι να περιορίσει την εμφάνιση των επιπλοκών της θρόμβωσης του αγγείων και να περιορίσει την νευρολογική βλάβη που έχει προκληθεί από την απόφραξη του αγγείου.

Οι ασθενείς που έχουν αιμορραγικό ΑΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίζονται επειγόντος και άμεσα θα πρέπει να βρεθεί η αιτία της αιμορραγίας. Το 80% των ασθενών με αιμορραγία εγκεφάλου έχουν Ανεύρυσμα εγκεφάλου, το 15% έχει αρτηριοφλεβώδη δυσπλασία και το 5% οφείλεται σε παθολογικά αίτια. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την χειρουργική απολίνωση του ανευρύσματος, την χειρουργική εξαίρεση της δυσπλασία καθώς και την χειρουργική αφαίρεση του ενδοεγκεφαλικού αιματώματος.

Σπυρίδων Τζανής, Νευροχειρουργός
Τηλ. 2106857614, www.braincarehellas.gr