Γιατί η Τουρκία συζητά με τη Μ. Βρετανία για την αγορά Eurofighter

Του Paul Iddon

Η Τουρκία βρίσκεται σε συνομιλίες με το Ηνωμένο Βασίλειο για την αγορά ενός πακέτου όπλων αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, στο οποίο περιλαμβάνονται 24 με 48 μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter Typhoon. Οι συνομιλίες αυτές διεξάγονται, καθώς μια άλλη συμφωνία –αυτή με τις ΗΠΑ για την προμήθεια 40 προηγμένων F-16 Viper Block 70 και 79 κιτ εκσυγχρονισμού ύψους 20 δισ. δολαρίων– βρίσκεται στον αέρα λόγω της αντίθεσης του Κογκρέσου. Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα έβλεπε θετικά την απόκτηση των Eurofighter για διάφορους λόγους.

Σύμφωνα με το Middle East Eye, το οποίο αποκάλυψε το θέμα, η προτεινόμενη συμφωνία αποτιμάται σε περισσότερα από 10 δισ. δολάρια και περιλαμβάνει μεταγωγικά αεροσκάφη C-130J Hercules, φρεγάτες Type 23 και νέους κινητήρες για τα αμερικανικής κατασκευής άρματα μάχης M60 που διαθέτει η Τουρκία.

Η Άγκυρα θα μπορούσε να προχωρήσει σε μια συμφωνία με το Λονδίνο για τα Eurofighter προκειμένου να αποδείξει στην Ουάσιγκτον ότι διαθέτει εναλλακτικές λύσεις έναντι των F-16. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να απευθυνθεί σε άλλη αγορά για την προμήθεια αεροσκαφών 4ης-5ης γενιάς, συμπεριλαμβανομένου του Eurofighter, το οποίο η Μεγάλη Βρετανία επιθυμεί διακαώς να πουλήσει στην τουρκική πλευρά.

Τα τελευταία χρόνια, Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν προτείνει την αγορά μαχητικών Su-35 από τη Ρωσία. Κάτι περισσότερο από μία εβδομάδα προτού η Τουρκία υποβάλει το πρώτο αίτημα για την αγορά F-16 τον Οκτώβριο του 2021, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν και συζήτησαν το ενδεχόμενο συμπαραγωγής κινητήρων για αεροσκάφη, πολεμικά πλοία ακόμη και υποβρύχια. Το τόσο άμεσο αίτημα προς τις ΗΠΑ για την αγορά F-16 μπορεί να ήταν ο τρόπος του Ερντογάν για να δείξει στην Ουάσιγκτον ότι και άλλες εναλλακτικές εάν οι ΗΠΑ απέρριπταν τη συμφωνία.

Η Τουρκία δεν είναι η μόνη χώρα της Μέσης Ανατολής που χρησιμοποιεί τέτοιες τακτικές διαπραγμάτευσης. 

Το 1998, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξασφάλισαν μια συμφωνία-ορόσημο για την προμήθεια 80 F-16 Block 60, την πιο προηγμένη παραλλαγή του μαχητικού που είχε κατασκευαστεί εκείνη την εποχή – πιο προηγμένη και από τα αεροσκάφη που διέθετε τότε η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ. Έναν χρόνο πριν, το Αμπού Ντάμπι αγόρασε 30 Mirage 2000-9 από τη Γαλλία, δείχνοντας ότι είχε και άλλες επιλογές εάν οι ΗΠΑ δεν συμφωνούσαν για την πώληση των F-16.

Πολλοί πιστεύουν ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπάθησαν να επαναλάβουν αυτή την τακτική στη συμφωνία για τα F-35 που εισηγήθηκε η κυβέρνηση Τραμπ. Το Άμπου Ντάμπι ανέστειλε αυτή τη συμφωνία, κάνοντας λόγο για "επαχθείς" όρους που επέβαλλε η Ουάσινγκτον, και δεν άργησε να υπογράψει μια μεγάλη συμφωνία με τη Γαλλία για την παραλαβή 80 Rafale 4ης-5ης γενιάς τον Δεκέμβριο του 2021.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, η κυβέρνηση Κάρτερ τέθηκε υπό έλεγχο για μια συμφωνία πώλησης 60 F-15 Eagles στη Σαουδική Αραβία, τη μεγαλύτερη συμφωνία προμήθειας όπλων προς το αραβικό Βασίλειο εκείνη την περίοδο. Για να αποδείξει δημόσια ότι είχε εναλλακτικές λύσεις, το Ριάντ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τη γαλλική κυβέρνηση για την αγορά αεροσκαφών Mirage F1. Σε αντίθεση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία δεν αγόρασε ποτέ γαλλικά μαχητικά. 

Μένει να φανεί αν η Τουρκία ακολουθεί τα βήματα των Εμιράτων ή της Σαουδικής Αραβίας. Εάν το Κογκρέσο παραμείνει αμετακίνητο και μπλοκάρει επ' αόριστον τη συμφωνία για τα F-16, η Άγκυρα δεν έχει και πολλές επιλογές πέρα από το να στραφεί στη Μ. Βρετανία για τα Eurofighter. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως προσωρινή λύση εωσότου η Τουρκία είτε αποκτήσει είτε αναπτύξει ένα αεροσκάφος 5ης γενιάς εντός της επόμενης δεκαετίας. Θα ήταν αξιοσημείωτο εάν η Άγκυρα επέλεγε να παραλάβει νωρίτερα ορισμένα μεταχειρισμένα Eurofighter, μιας και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ έχει χλευάσει προσφάτως την Ελλάδα για την αγορά μεταχειρισμένων Rafale από τη γαλλική Πολεμική Αεροπορία.

Ακόμη και αν η Άγκυρα λάβει έγκριση για τη συμφωνία των F-16, μπορεί να προχωρήσει και στην απόκτηση των Eurofighter. Το σκεπτικό ίσως είναι πως τα νέα F-16 και τα κιτ εκσυγχρονισμού είναι απαραίτητα για να αναβαθμιστεί ο στόλος των 270 αεροσκαφών της, η ραχοκοκαλιά της Πολεμικής της Αεροπορίας, ενώ τα Eurofighter χρειάζονται ως αντιστάθμισμα στην πρόσφατη απόκτηση 24 Rafale από την Αθήνα.

Η απόκτηση 24 έως 48 Eurofighter θα ήταν επίσης ιδανική λύση για την αντικατάσταση των γερασμένων F-4 Phantom που διαθέτει η Τουρκία. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα έχει σήμερα περίπου 30 αναβαθμισμένα F-4E Terminator 2020. Όπως υποδηλώνει και η ονομασία τους, η Τουρκία προσδοκούσε τα εν λόγω αεροσκάφη –όταν ανέθετε στο Ισραήλ την αναβάθμισή τους στις αρχές της δεκαετίας του 2000– να είναι σε υπηρεσία μέχρι το 2020, Ωστόσο, τρία χρόνια μετά, παραμένουν σε ενεργή κατάσταση εφόσον –μετά την απόκτηση των ρωσικών πυραύλων S-400 το 2019– η Τουρκία μπλοκαρίστηκε από την αγορά μαχητικών stealth 5ης γενιάς F-35 Lightning