Φυσικό αέριο: Οι ευρωπαϊκές χώρες που εξαρτώνται -και κινδυνεύουν- από τις στρόφιγγες της Ρωσίας

Της Katharina Buchholz

Οι ΗΠΑ επεξεργάζονται σχέδια για τη διάνοιξη εναλλακτικών "οδών" παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, στην περίπτωση που η Μόσχα "κλείσει τις στρόφιγγες" με φόντο την αντιπαράθεσή της με τη Δύση για την Ουκρανία. Καθώς οι ανησυχίες για μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία παραμένουν, τυχόν επιβολή πρόσθετων κυρώσεων προσωπικά σε βάρος του Βλαντίμιρ Πούτιν ή εν γένει κατά της χώρας του θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα νέο επεισόδιο στην ενεργειακή κρίση, λόγω της μεγάλης εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με το Reuters, το Κατάρ συγκαταλέγεται μεταξύ των πιθανών εναλλακτικών προμηθευτών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Την προηγούμενη Τρίτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε για επιβολή κυρώσεων σε βάρος του Ρώσου ομολόγου του, ενώ μία ημέρα μετά και ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον δεν απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο. 

Τα στοιχεία του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACER) δείχνουν ποιες χώρες διατρέχουν τον μεγαλύτερο ενεργειακό κίνδυνο, εάν η Ρωσία "παγώσει" την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Όσον αφορά τις μεγάλες οικονομίες της Γηραιάς Ηπείρου: περίπου 50% του φυσικού αερίου που εισάγει η Γερμανία προέρχεται από τη Ρωσία, ενώ η Γαλλία καλύπτει κατά ¼ τον ενεργειακό της εφοδιασμό από την ίδια χώρα, αφού βασίζεται περισσότερο στη Νορβηγία. Η Ιταλία περιλαμβάνεται επίσης στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες που θα επηρεαστούν περισσότερο, αφού η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο "αγγίζει" το 46%. 

Ορισμένες μικρότερες χώρες της Ευρώπης προμηθεύονται αποκλειστικά ρωσικό φυσικό αέριο. Πρόκειται για τις Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Μολδαβία. Η εξάρτηση της Φινλανδίας και της Λετονίας από τη ρωσική ροή φυσικού αερίου υπερβαίνει το 90%, ενώ στη Σερβία βρίσκεται στο 89%.

Στον αντίποδα, το Ηνωμένο Βασίλειο αντλεί το ήμισυ των ενεργειακών του αναγκών σε φυσικό αέριο από εγχώριες πηγές, ενώ κύριοι προμηθευτές του από το εξωτερικό είναι η Νορβηγία και το Κατάρ. Το φυσικό αέριο που χρησιμοποιεί η Ισπανία προέρχεται από διάφορες πηγές, με τις Αλγερία και ΗΠΑ να αποτελούν τους μεγαλύτερους εμπορικούς της εταίρους σε αυτό τον τομέα.

Η Ρωσία καλύπτει περίπου το 1/3 των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο, μέσω του αγωγού Yamal –ο οποίος διασχίζει τις Λευκορωσία και Πολωνία και έχει δυναμικότητα μεταφοράς 33 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως– και του Nord Stream, ο οποίος διέρχεται τη Βαλτική Θάλασσα με δυναμικότητα μεταφοράς 55 δισ. κυβικών μέτρων τον χρόνο. Επιπλέον 40 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως μπορούν να διοχετευθούν μέσω της Ουκρανίας και άλλα 31,5 δισ. κυβικά μέτρα μέσω της Τουρκίας, σύμφωνα με τον Economist.

Επικρίσεις κατά του Nord Stream 2

H χωρητικότητα του αγωγού Nord Stream, ο οποίος καταλήγει στη Γερμανία, θα διπλασιαστεί με τη λειτουργία του Nord Stream 2. Ακόμη και πριν από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, το εν λόγω έργο επικρίθηκε έντονα, επειδή –όπως υποστηρίζουν οι πολέμιοί του– θα αυξήσει την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Με τον νέο αγωγό να βρίσκεται σε διαδικασία έγκρισης για τη λειτουργία του, οι επικριτές του θα αισθάνονται δικαιωμένοι που επανήλθε στο προσκήνιο η μόχλευση της Ρωσίας στην Ευρώπη μέσω των αγωγών φυσικού αερίου. Παρά τη συνεχιζόμενη ενεργειακή εξάρτηση από τον γείτονά της στα ανατολικά, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Ευρώπη είναι σε θέση να βρει εναλλακτικούς προμηθευτές έως και για τα 2/3 του φυσικού αερίου που της παρέχει η Ρωσία, εάν όντως ο Πούτιν διακόψει τη ροή προς δυσμάς. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αυξάνοντας την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και χώρες της βόρειας Αφρικής, καθώς και χρησιμοποιώντας εισαγόμενο και επαναεριοποιημένο LNG. 

Διαβάστε ακόμη:

* Τι θα συμβεί αν η Ρωσία διακόψει τις παροχές φυσικού αερίου; Η Ευρώπη αξιολογεί τις επιλογές της

* Bruegel: Η ΕΕ θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να επιβιώσει από διακοπή του ρωσικού αερίου

* Η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο