Τραμπ και Πούτιν: Η συνάντηση δύο μάστερ των σύγχρονων ΜΜΕ

Η Σύνοδος Κορυφής μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν φέρνει κοντά δύο ηγέτες που έχουν κάνει άριστη χρήση των σύγχρονων παγκόσμιων μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι δυο τους μπορούν επίσης να αναμορφώσουν την παγκόσμια πολιτική.

Η πρόσφατη άνοδος της Ρωσίας στη διεθνή επιρροή προήλθε εν μέρει από τις στρατιωτικές της παρεμβάσεις. Η απόφαση της Μόσχας να αναπτύξει στρατεύματα στη Συρία για να υποστηρίξει τον Πρόεδρο Άσαντ κατέστησε τη Ρωσία σημαντικό παίκτη στη Μέση Ανατολή. Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 βρήκε μεγάλη απήχηση στο εσωτερικό της χώρας αλλά οδήγησε επίσης σε κυρώσεις από τη Δύση. Οι κυρώσεις αυτές εξακολουθούν να αποτελούν παράγοντα μακροπρόθεσμης λήψης αποφάσεων σχετικά με τις επενδύσεις στη Ρωσία.

Όλες αυτές οι αποφάσεις εξωτερικής και στρατιωτικής πολιτικής συνοδεύονταν από ολοένα και πιο εξελιγμένα μέσα ενημέρωσης. Με το RT (που αρχικά λεγόταν Russia Today), το διεθνές τηλεοπτικό δίκτυό της που εκπέμπει στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ισπανικά και τα αραβικά, η Ρωσία πήρε στην πραγματικότητα ένα επιτυχημένο φορμάτ δυτικών μέσων και το έστρεψε κατά της Δύσης. Το ίδιο ισχύει και για τη χρήση των social media από τη Ρωσία. Εκτός από τους λογαριασμούς που ανήκουν σε υποστηριζόμενους από το Κρεμλίνο οργανισμούς μίντια, υπάρχουν και τα λεγόμενα εργοστάσια troll, που τώρα πιστεύεται ότι λειτουργούσαν εδώ και χρόνια.

Στο εσωτερικό, μέρος της εδραίωσης της εξουσίας του Πούτιν στα πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα αφορούσε την άσκηση μεγαλύτερης επιρροής στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Δεδομένου του μεγέθους της Ρωσίας και των καταναλωτικών συνηθειών στα σύγχρονα μίντια, αυτό σήμαινε κυρίως την τηλεόραση. Η δημοσιογραφία γενικά, μετά από μια αναγέννηση στην ύστερη σοβιετική και την πρώιμη μετα-σοβιετική περίοδο, υπόκειται τώρα σε σημαντικούς περιορισμούς. Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα φέτος κατέταξαν τη Ρωσία στην 148η θέση σε σύνολο 180 χωρών στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου.

Ο κ. Πούτιν έχει μάλιστα αναδειχθεί σε μάστερ του μέσου της τηλεόρασης. Οι τηλεμαραθώνιοι και οι ετήσιες συνεντεύξεις Τύπου σε ζωντανή μετάδοση είναι μια απόδειξη του ταλέντου του. (ακόμη και αν υπάρχουν υποψίες πως ίσως δεν είναι όλες οι ερωτήσεις τόσο αυθόρμητες όσο ίσως δείχνουν).

Στη σύντομη, αλλά εξαιρετικά επιτυχημένη, πολιτική του καριέρα, ο Πρόεδρος Τραμπ έχει αντίστοιχα ξεχωρίσει για τη μεταφορά των δεξιοτήτων του από τον παλαιότερο τηλεοπτικό του ρόλο ως οικοδεσπότης του The Apprentice. Ο άνευ προηγουμένου τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιεί το Twitter για να επικοινωνήσει στον κόσμο αυτό που κάποτε θα λεγόταν μόνο με επίσημες δηλώσεις τού έχει εξασφαλίσει περισσότερους από 50 εκατομμύρια followers.

Ταυτόχρονα, έχει εκφράσει την περιφρόνησή του για πολλά στοιχεία των καθιερωμένων ειδησεογραφικών μέσων, χρησιμοποιώντας ουκ ολίγες φορές τη φράση "εχθρός του λαού" για να τα περιγράψει. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Παρασκευή με τη Βρετανίδα Πρωθυπουργό Theresa May, χρησιμοποίησε επίσης τη φράση "fake news" για να περιγράψει τόσο το CNN, όσο και τα σχόλια για μια συνέντευξη που είχε δώσει στο βρετανικό ταμπλόιντ The Sun.

Οι προεκλογικές τακτικές του κ. Trump αναμφίβολα θα μελετηθούν προσεκτικά από στρατηγικούς παίκτες της πολιτικής που επιδιώκουν να μιμηθούν την επιτυχία του. Όμως, οι δύο πρόεδροι έχουν περισσότερα κοινά εκτός από τη δεξιοτεχνία στο χειρισμό των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Έχουν και οι δύο κερδίσει τον θαυμασμό των συντηρητικών και των λαϊκιστών σε όλο τον κόσμο - ένα επίτευγμα που ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς για τους ηγέτες των δύο εχθρών του Ψυχρού Πολέμου, όπως ήταν η Ουάσιγκτον και η Μόσχα στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα.

Ο Τραμπ τιμωρεί τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ επειδή κρίνει ανεπαρκή τη συμβολή τους στον προϋπολογισμό του οργανισμού, κάτι που θα ηχούσε ωραία στα αυτά του Προέδρου Πούτιν. Μεγάλο μέρος της πρόσφατης εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας -συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών παρεμβάσεων στη Γεωργία και την Ουκρανία- οδηγήθηκε αναμφισβήτητα από μια επιθυμία να σταματήσει το ΝΑΤΟ να δέχεται νέα μέλη από αυτό που κάποτε αποτελούσε το σοβιετικό μπλοκ. Η διχόνοια στη συμμαχία είναι σύμφωνη με τους στρατηγικούς στόχους της Μόσχας.

Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα της Συνόδου στο Ελσίνκι -εκπλήξεις ή όχι - ο κόσμος μπορεί να είναι σίγουρος ότι αυτοί οι δύο αριστοτέχνες των μέσων μαζικής ενημέρωσης θα περάσουν τη δική τους εκδοχή με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.