Του Δημήτρη Ζάντζα 

Πριν από λίγα χρόνια (στην διετία 2002-3) ο τότε γενικός διευθυντής της Γενικής Τράπεζας, κ. Γιάννης Τσαμουργκέλης, κάλεσε μια ευρεία σύσκεψη με την συμμετοχή της διοίκησης του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Προσωπικού της τράπεζας.

Τα πράγματα ήταν δύσκολα καθώς η διοίκηση του Ταμείου είχε τοποθετήσει , ένα μεγάλο μέρος των αποθεματικών της στο χρηματιστήριο ήδη από το 1999 με αποτέλεσμα πολλά χρήματα των ασφαλισμένων να γίνουν καπνός από την ραγδαία υποχώρηση των μετοχών.

Σε εκείνη λοιπόν την σύσκεψη ο τότε Γενικός Διευθυντής της Γενικής ζήτησε (αν όχι παρακάλεσε) το προεδρείο να βοηθήσει την κατάσταση με την είσοδο στο διοικητικό συμβούλιο ενός ανθρώπου που θα είχε εμπειρία στις αγορές. Η απάντηση όμως ήταν κατηγορηματική.

«Η Γενική δεν είχε πότε σχέση με το ταμείο. Ούτε μετοχική ούτε κάποια άλλη. Το τι κάνουμε στο ταμείο είναι δικιά μας δουλειά» είπε τότε σύσσωμο το προεδρείο.

Πράγματι το Ταμείο της Αλληλοβοήθειας Προσωπικού της τράπεζας είναι Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και απόλυτα αυτοδιοικούμενο. Πρακτικά δηλαδή η Γενική από τότε που ιδρύθηκε το ταμείο το 1960 δεν έβαλε ούτε μια δραχμή στο μετοχικό του κεφάλαιο ούτε πότε είχε λόγω στα πεπραγμένα . Αποτέλεσμα ήταν η προσπάθεια του κ. Τσαμουργκέλη να πέσει στο κενό.

Όμως από ότι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία η διαχείριση των αποθεματικών από το προεδρείο του τουλάχιστον τα τελευταία 9-10 χρόνια ήταν μάλλον επιζήμια όπως τουλάχιστον δείχνουν τα επίσημα στοιχεία άλλα και οι εκθέσεις των ορκωτών λογιστών καθώς εξαιτίας της πολιτικής αυτής το ταμείο έμεινε χωρίς αποθεματικά.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία με ημερομηνία 2 Σεπτεμβρίου του 2008 από το χαρτοφυλάκιο του Ταμείου ενώ είχαν επενδυθεί 24.387.000 ευρώ είχαν εξανεμιστεί άνω των 16.483.000 ευρώ σύμφωνα με τις αποτιμήσεις των μετοχών εκείνης της ημέρας. Δηλαδή σχεδόν τα 2/3 των χρημάτων είχαν κάνει φτερά.

Όμως είναι σε θέση να γνωρίζει το Capital.gr με επίσημα στοιχεία που έχει στα χέρια του το ταμείο ενδεικτικά είχε αγόρασε στις καλές εποχές του χρηματιστηρίου:

- 93.500 μετοχές της Βιοχάλκο σε τιμή 5,62 ευρώ ανά μετοχή με συνολικό κόστος κτήσης 1,6 εκατ. ευρώ. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2008 η αξία των μετοχών άγγιζε τα 525.000 ευρώ. Πτώση 62%.

- 22.190 μετοχές της Εμπορικής σε τιμή 13,28 ευρώ ανά μετοχή και συνολικό κόστος κτήσης 1.144.000 ευρώ. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2008 η αξία των μετοχών άγγιζε τα 294.000 ευρώ. Πτώση 62%.

- 58.400 μετοχές της ΑΓΕΤ Ηρακλής αντί του ποσού των 12,28 ευρώ ανά μετοχή και με συνολικό κόστος κτήσης 1.203.000 ευρώ. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2008 η αξία των μετοχών άγγιζε τα 717.000 ευρώ. Πτώση 40%.

- 64.600 μετοχές της Intracom σε τιμή 34,78 ευρώ ανά μετοχή με συνολικό κόστος 2.247.000 ευρώ. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2008 η αξία των μετοχών άγγιζε τα 106.000 ευρώ. Πτώση 96%.

- 107.000 τεμάχια της Πετζετάκις σε τιμή 13,27 ευρώ ανά μετοχή. Συνολικό κόστος κτήσης 1.423.000 ευρώ. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2008 η αξία των μετοχών άγγιζε τα 59.000 ευρώ. Πτώση 96%.

Το παρασκήνιο, τα… παιχνίδια και οι πιέσεις

Της Ρούλας Σαλούρου

Η κατάρρευση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας του προσωπικού της Γενικής Τράπεζας δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία, ανοίγει όμως έναν μεγάλο κύκλο συζήτησης ως προς το μέλλον των ασφαλιστικών ταμείων. Και μπορεί η περίπτωση της Γενικής να είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση - το ταμείο είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, ιδρύθηκε το 1960 μονομερώς από τους υπαλλήλους της Τράπεζας και λειτουργεί ως πλήρως αυτοδιοικούμενο επαγγελματικό σωματείο – όμως τα προβλήματα που το συγκεκριμένο ζήτημα ανέδειξε – αδυναμία καταβολής συντάξεων, μείωση εισροών προς το ταμείο λόγω μείωσης προσωπικού, επιδείνωση της σχέσης ασφαλισμένων συνταξιούχων, κατασπατάληση και κακοδιαχείριση των αποθεματικών, ρευστοποίηση αποθεματικών εν μέσω κρίσης κλπ – αφορούν με τον έναν ή άλλο τρόπο, σχεδόν στο σύνολό τους τα ασφαλιστικά ταμεία.

Παράλληλα, ανέδειξε ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα: την αδυναμία ή την άρνηση της κυβέρνησης να εφαρμόσει ένα νόμο που η ίδια ψήφισε. Ή καλύτερα, την επιλεκτική δυνατότητα της κυβέρνησης να εφαρμόζει τους νόμους a la cart.

Οι εργαζόμενοι στη Γενική Τράπεζα, βλέποντας ότι το Ταμείο Αλληλοβοήθειας (ΤΑΠΓΤΕ) βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση, και εν όψει της οικονομικής του κατάρρευσης, κατέθεσαν στις 25 Σεπτεμβρίου 2008 αίτηση ένταξής του στο Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ). Πρόκειται για το γνωστό ταμείο, τη δημιουργία του οποίου αμφισβήτησαν και αμφισβητούν οι τραπεζοϋπάλληλοι. Θνησιγενές μόρφωμα που δημιουργήθηκε προκειμένου να ιδιωτικοποιηθεί η Εμπορική το χαρακτήριζε η ΟΤΟΕ, η οποία έχει προσφύγει στα δικαστήρια ζητώντας τη μη διάλυση των ταμείων των τραπεζών.

Όμως «ανάγκα και οι θεοί πείθονται». Η αίτηση υπαγωγής στο ΕΤΑΤ κατατέθηκε από τους εργαζόμενους αυτή τη φορά, και η αντίδραση ήρθε από τη διοίκηση της τράπεζας.

Αναλυτικά, η διοίκηση της Γενικής Τράπεζας, με έγγραφα και υπομνήματά της προς το ΕΤΑΤ, το υπουργείο Απασχόλησης και το υπουργείο Οικονομίας ισχυρίζεται ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου του 2005, γιατί δεν υπάρχει συμβατική δέσμευση για τη χρηματοδότηση του ΤΑΠΓΤΕ και εμπλοκή της στο Καταστατικό και τη διοίκηση του εν λόγω ταμείου. Έτσι, όπως αναφέρει σε έγγραφό του το υπουργείο Απασχόλησης προς τη Βουλή, η Γενική αρνείται να καταβάλλει το κόστος που θα προκύψει από την εκπόνηση της ειδικής οικονομικής μελέτης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κόστος έχει υπολογιστεί σε περίπου 110 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να καταβληθούν σε 10 ετήσιες ισόποσες δόσεις.

Σύμφωνα με νομικούς αλλά και το υπουργείο Απασχόλησης, οι ισχυρισμοί της τράπεζας δεν ευσταθούν, διότι ο νόμος προβλέπει σε κάθε περίπτωση σχετική δαπάνη εργοδότη με τη μορφή εισφοράς, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων (πχ της υποχρέωσης κάλυψης από τον εργοδότη των ελλειμμάτων του ταμείου ή ακόμη και της συμμετοχής του στην ίδρυση, τη διαχείριση ή επενδυτική πολιτική του κάθε ταμείου).

Άλλωστε, τονίζει το υπουργείο Απασχόλησης, η Γενική τράπεζα καταβάλλει μηνιαία εισφορά 4% για τον κλάδο επικουρικής σύνταξης και 5% για τον κλάδο εφάπαξ βοηθήματος. Η νομική υποχρέωση της τράπεζας για την καταβολή των εισφορών αυτών προκύπτει από τη συλλογική σύμβαση εργασίας του 1975, με την οποία κυρώθηκε ο Οργανισμός της Γενικής Τράπεζας, στο άρθρο 14 του οποίου προβλέπεται η υποχρεωτική ασφάλιση των υπαλλήλων της τράπεζας στα υφιστάμενα ή μέλλοντα να ιδρυθούν ταμεία επικουρικής ασφάλισης.

Σύμφωνα με πηγές της Γενικής Τράπεζας, το γεγονός ότι η διοίκηση δεν ευθύνεται για το πρόβλημα αφού δεν συμμετέχει στη διοίκηση του ταμείου ή πολύ περισσότερο στη διαχείριση των αποθεματικών που εξανεμίστηκαν, δεν την υποχρεώνει να καλύψει οποιοδήποτε έλλειμμα.

Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Ταμείου κ. Φίλιππα Ταυρή, ο οποίος ανήκει στη συνδικαλιστική παράταξη ΔΑΚΕ που στηρίζει το κυβερνών κόμμα, ζητούν πλέον, την παρέμβαση του πρωθυπουργού, προκειμένου να εφαρμοστεί ο νόμος, να ενταχθεί το ταμείο στο ΕΤΑΤ, που μέχρι πρότινος ξόρκιζαν, και να καταβληθούν οι συντάξεις. Πως; Είτε από τη Γενική, εφόσον η κυβέρνηση πείσει τη διοίκηση ότι οφείλει να καταβάλλει τις υποχρεώσεις που το υπουργείο Οικονομίας έχει υπολογίσει, είτε από το ελληνικό δημόσιο. Ο νόμος άλλωστε ορίζει ότι «στις περιπτώσεις διένεξης μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, ως προς τη διάλυση του επικουρικού ταμείου, το ΕΤΑΤ, με αίτημά ενός εκ των συμβαλλόμενων μερών, αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση και διαχείριση των πάσης φύσεως υποθέσεων των ασφαλισμένων και συνταξιούχων, συμπεριλαμβανομένων της είσπραξης των εισφορών και της καταβολής των συντάξεων. Για να αποφύγει όμως η κυβέρνηση αυτό το δεύτερο, επιβαρυντικό για τα δημόσια οικονομικά, ενδεχόμενο, πρέπει να πείσει τη Γενική να καταβάλλει το ποσό των 110 εκατ. ευρώ.

Και εδώ, η κυβέρνηση δείχνει για μια ακόμη φορά τη δυσκολία της να διαχειριστεί ένα σύνθετο πρόβλημα όπως είναι το ασφαλιστικό των τραπεζοϋπαλλήλων. Στις περιπτώσεις που οι τράπεζες αιτούνταν ένταξη των επικουρικών ταμείων στο ΕΤΑΤ και αντιδρούσαν οι εργαζόμενοι, η ένταξη αποφασιζόταν αμέσως. Στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι ζητούν την ένταξη και αντιδρά η Τράπεζα, τί γίνεται;

Πάντως, η υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, κ. Φάνη Πάλλη Πετραλιά, χθες το απόγευμα δήλωσε πως το ταμείο είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και ότι η τράπεζα έχει υποχρέωση να καταβάλλει το ποσό που της αναλογεί.

Μέχρι βέβαια να βρεθεί λύση, το Ταμείο δεν καταβάλει τις επικουρικές συντάξεις Μαρτίου σε 1.056 δικαιούχους, ενώ άλλοι 1.460 εργαζόμενοι θα μείνουν χωρίς εφ άπαξ, αφού δεν υπάρχουν αποθεματικά.

Οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι η τράπεζα ευθύνεται για την οικονομική κατάσταση του ταμείου, καθώς η διοίκηση ήταν αυτή που αποφάσιζε τις εθελούσιες εξόδους τα τελευταία 10 χρόνια (συνταξιοδοτήθηκαν με πλήρη σύνταξη, επικουρικό και εφάπαξ εργαζόμενοι με 25 χρόνια ασφάλισης), αποφασίζει την πρόσληψη ή όχι νέου προσωπικού ενώ προχώρησε από το 2005 στην ασφάλιση των νέων εργαζόμενων στο επικουρικό του ΙΚΑ, στερώντας έτσι από το ΤΑΠΓΤΕ σημαντικά έσοδα. Να σημειωθεί ότι η σχέση εργαζομένων – συνταξιούχων του ΤΑΠΓΤΕ που έως το 2004 ήταν 3,5:1 σήμερα έχει γίνει 1,3:1.

Από την πλευρά της διοίκησης διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι δεν αναλαμβάνει υποχρεώσεις για τη διάσωση ενός ταμείου, στο οποίο δεν της επετράπη στο παρελθόν να έχει λόγο στη διαχείριση του. Αν ανατρέξει κανείς στο παρελθόν, η διαχείριση των αποθεματικών του συγκεκριμένου ταμείου, από τους εκπροσώπους των εργαζόμενων που το διοικούσαν, κάθε άλλο παρά χρηστή και συνετή ήταν. Υπολογίζεται ότι την περίοδο 1990-1994 το ταμείο, έχοντας εμπλακεί σε «χρηματιστηριακά παιχνίδια» σύμφωνα με τις τότε καταγγελίες, έχασε περί τα 60 εκατ. ευρώ. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν με πλειοψηφία της τότε ΔΑΚΕ που εξέλεγε πρόεδρο και της ΠΑΣΚΕ, ενώ ο εκπρόσωπος της ΕΣΑΚ (ΚΚΕ) παρ’ ότι δε συμμετείχε στις ψηφοφορίες, δεν κατήγγειλε το γεγονός.

Geniki Bank: Τι απαντά για Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού 

Σε διευκρινίσεις αναφορικά με την πορεία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΤΑΠΓΤΕ) και τη σχέση της Τράπεζας με αυτό προχώρησε η Geniki Bank.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση:

* Κύριο ταμείο ασφάλισης του προσωπικού της Γενικής Τράπεζας είναι το ΙΚΑ ΕΤΑΜ, το οποίο εξασφαλίζει στο ακέραιο και σε κάθε περίπτωση την καταβολή της κύριας σύνταξης των εργαζομένων της Τράπεζας. Για την επικουρική σύνταξη το προσωπικό είχε την επιλογή να ασφαλισθεί στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος. Η δυνατότητα αυτή  καταργήθηκε για τους προσλαμβανόμενους από 1.1.2005 με βάση τη νομοθετική ρύθμιση του Ν. 3371/2005.

* Το Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος τυγχάνει σωματείο το οποίο:

α) Ιδρύθηκε το έτος 1960 χωρίς την οποιαδήποτε συμμετοχή της Τράπεζας
β) Μέλη του Ταμείου μπορεί να είναι το προσωπικό της Geniki Bank, καθώς και υπάλληλοι άλλων εργοδοτών, όπως του Συλλόγου Υπαλλήλων της Γενικής Τράπεζας, του Ταμείου Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας, του ΠΠΣΥΓΤΕ, δηλαδή προσωπικό άσχετο και μη συνδεόμενο με εργασιακή σχέση με τη Τράπεζα,

γ) Είναι αυτοδιοικούμενο από μέλη του, τα οποία εκλέγονται με συγκεκριμένη διαδικασία από τα ίδια τα μέλη του Ταμείου, όπως προβλέπεται στο Καταστατικό του

δ) Το ίδιο το Ταμείο καθόριζε τις παροχές προς τα μέλη του

ε) Ουδέποτε η Τράπεζα ή το Δημόσιο ανέλαβε την οποιαδήποτε δέσμευση για κάλυψη ελλειμμάτων του Ταμείου, σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις του τραπεζικού χώρου που ήρθε να καλύψει η νομοθετική ρύθμιση του 2005 με το Ν. 3371. Η Τράπεζα κατέβαλλε μόνο τις εργοδοτικές εισφορές και απέδιδε τις παρακρατούμενες εισφορές των υπαλλήλων.

* Η οικονομική του κατάσταση, σύμφωνα με παραδοχές ανεξαρτήτων ελεγκτικών οργάνων αλλά και του ιδίου του Ταμείου, οφείλεται πέραν πάσης αμφιβολίας στην κακή διαχείριση των υποθέσεων του από τις εκάστοτε Διοικήσεις του (δηλαδή από τα ίδια τα μέλη του) και με επιδείνωση κατά τα έτη 1998-2002.

Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται τόσο από τις εκθέσεις της εξελεγκτικής επιτροπής αλλά και του Σώματος Ορκωτών Λογιστών το οποίο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχε έλλειψη της δέουσας επιμέλειας στην παρακολούθηση των οικονομικών του Ταμείου με αποτέλεσμα:

«Να μην προστατεύονται επαρκώς τα περιουσιακά στοιχεία του Ταμείου από σπατάλη, καταδολίευση και μη αποτελεσματική χρήση.  Να μη διασφαλίζεται η ακρίβεια και η αξιοπιστία των λογιστικών εγγραφών.
Να μην είναι δυνατή η αξιολόγηση των άμεσων και μελλοντικών αναγκών του φορέα.»

Σε επίρρωση των ανωτέρω, αποκαλυπτικές είναι οι ανακοινώσεις των συνδικαλιστικών φορέων των εργαζομένων αλλά και του ίδιου του Ταμείου που έχουν συνομολογήσει την κακοδιαχείριση ως αποκλειστική αιτία της οικονομικής του κατάστασης.

* Σύμφωνα με αμετάκλητη δικαστική απόφαση που εξεδόθη το έτος 1999, κρίθηκε ότι εξ αρχής οι εργαζόμενοι της Γενικής είχαν το δικαίωμα να επιλέξουν επικουρικό ασφαλιστικό φορέα και δεν ήταν υποχρεωτική η ασφάλιση του προσωπικού στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος. Η δικαστική αυτή κρίση επανελήφθη και το 2008 με έκδοση αντίστοιχης δικαστικής απόφασης.

* Η ασφάλιση των προσλαμβανομένων μετά την 1.1.2005 στο ΕΤΕΑΜ, εγένετο μετά από πρόσκλησή μας από το ΕΤΕΑΜ, σε εφαρμογή της αντίστοιχης νομοθετικής διάταξης και όχι κατ’ επιλογή της Τράπεζας. Η Τράπεζα συνεχίζει να καταβάλλει κανονικά στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος τις εισφορές όσων είναι ασφαλισμένοι σ’ αυτό.

* Το Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος και ο Σύλλογος Υπαλλήλων Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος άσκησαν αγωγές εναντίον της  Τράπεζας εκ του γεγονότος ότι το νέο προσωπικό ασφαλίζεται στο ΕΤΕΑΜ και όχι στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και για τις αποχωρήσεις προσωπικού, ισχυριζόμενοι ότι υπήρχε συμβατική ευθύνη της Τράπεζας έναντι του Ταμείου Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας. Οι αγωγές αυτές απορρίφθηκαν. Με τις απορριπτικές αυτές αποφάσεις κρίθηκε ότι η Τράπεζα ουδεμία συμμετοχή είχε στην ίδρυση και διοίκηση του Ταμείου και ότι ουδεμία συμβατική δέσμευση έχει αναλάβει έναντι αυτού, πολύ δε περισσότερο για τη διατήρηση της αναλογιστικής βάσης του. 

* Ο Σύλλογος Υπαλλήλων Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος, το Ταμείο Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος και ο Σύλλογος Συνταξιούχων Υπαλλήλων Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος, υπέβαλαν κοινό αίτημα για την υπαγωγή του Ταμείου Αλληλοβοηθείας Προσωπικού Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος στο ΕΤΑΤ, πλην όμως το Δ.Σ. του ΕΤΑΤ αξιολογώντας όλα τα παραπάνω δεν έλαβε απόφαση για την υπαγωγή.\

Τέλος, η ανακοίνωση καταλήγει πως η Γενική Τράπεζα όπως πάντα, θα συνεχίσει να ενεργεί με γνώμονα τη προάσπιση των πραγματικών συμφερόντων των πελατών της, των εργαζομένων και των μετόχων της.